ارزش ذاتی سکه و نحوه محاسبه ارزش

حباب سکه چیست؟ + فرمول محاسبه آن

حباب سکه یکی از اصطلاحات رایجی است که در بازار خرید و فروش سکه از آن استفاده می کنند. حباب سکه یعنی تفاوت قیمتی که بین قیمت سکه در بازار با ارزش طلای موجود درآن وجود دارد. یکی از نکاتی که باید به آن توجه کنید این است که حباب سکه موقتی است و قرار نیست برای همیشه ثابت بماند. از دوران قدیم یکی از روش های سرمایه گذاری ایرانیان، سرمایه گذاری روی سکه و طلا به دلیل ارزشمندی، نقدشوندگی و امکان تهیه بر اساس بودجه بوده است. اگر علاقه مند به سرمایه گذاری در بازار سکه هستید تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید. (در نرم افزار اعلام نرخ طلا و ارز شرکت تابان گوهر نفیس می‌توانید بصورت لحظه‌ای قیمت حباب سکه را زیر نظر داشته باشید.)

حباب سکه به زبان ساده

فرض کنید یک کالای خوراکی با قیمت 15000 تومان عرضه می‌شود، اما ارزش واقعی آن 10000 تومان بیشتر نیست، بنابراین این خوراکی 5000 تومان حباب قیمتی دارد. این حباب قیمتی برای هر کالایی می‌تواند باشد از جمله سکه و طلا. به بیان دیگر به اختلاف قیمت ذاتی سکه با قیمت لحظه‌ای سکه، حباب سکه می‌گویند. قیمت طلای واقعی نیز از نرخ همان لحظه باید در نظر گرفته شود.

فرمول محاسبه حباب سکه

حباب سکه در واقع قیمت واقعی ارزش ذاتی سکه و نحوه محاسبه ارزش طلای خالص موجود در هر سایز سکه با توجه به قیمت یک گرم طلای 18 عیار در همان لحظه می‌باشد. با توجه به اینکه درصد خلوص طلای سکه 90% می‌باشد (در واقع هر سکه به اندازه 90 درصد وزنش طلای خالص دارد)، برای این کار باید ابتدا قیمت یک گرم طلا با خلوص 90% محاسبه گردد و در وزن سکه‌ها ضرب گردد تا قیمت واقعی طلای خالص هر سکه یا ارزش ذاتی سکه به دست آید. تفاوت قیمت به دست آمده با قیمت واقعی سکه، حباب سکه را مشخص می‌کند.

آیا ممکن است حباب سکه در ایران منفی گردد؟

حباب سکه در ایران هیچ وقت منفی نمی‌گردد هرچند ممکن است مقداری کم یا زیاد شود. چون هیچ وقت سکه ارزش طلای ذاتی خود را از دست نمی‌دهد پس در نتیجه تحت هیچ شرایطی حباب سکه منفی نمی‌شود. در سال‌های اخیر اصولا حباب سکه تمام در ایران حدود 10% قیمت لحظه‌ای آن و حباب نیم سکه حدود 20% طلای لحظه‌ای آن و حباب ربع سکه حدود 40% طلای لحظه‌ای آن بوده است. به طور مثال اگر قیمت واقعی یک سکه تمام 10.000.000 تومان باشد حباب آن حدود 1.000.000 تومان بوده و حدود 9.000.000 تومان طلای خالص دارد و اگر قیمت واقعی نیم سکه 6.000.000 تومان باشد حدود 1.200.000 تومان حباب داشته و اگر قیمت ربع سکه 4.000.000 تومان باشد در حدود 1.600.000 تومان حباب دارد. همانگونه که مشخص است بیشترین حباب برای ربع سکه و سکه گرمی و کمترین حباب برای سکه تمام می‌باشد.

آیا حباب سکه در هنگام فروش هم در نظر گرفته می‌شود؟

بله در صورتی که قصد فروش سکه داشته باشید حباب آن نیز برای شما در نظر گرفته می‌شود. تفاوت خرید و فروش سکه‌ها حدود 2% است که حباب سکه نیز در آن لحاظ می‌شود (فروش 1% بالاتر از قیمت کف بازار و خرید 1% کمتر قیمت از کف بازار)

عوامل اصلی ایجاد حباب مثبت سکه در بازار

با توجه به اینکه ضرب انواع سکه فقط توسط بانک مرکزی انجام می‌شود و از سال 1386 تا کنون بانک مرکزی ایران اقدام به ضرب سکه ننموده است و با توجه به اینکه یکی از روش‌های حفظ ارزش سرمایه ریالی در مقابل تورم، خرید طلا می‌باشد و خرید مصنوعات طلا (طلای ساخته شده مثل النگو و یا سرویس و…) دارای اجرت بالایی هستند بنابراین بخشی از جامعه برای حفظ سرمایه خودرو به خرید سکه می‌نمایند و این موضوع باعث شده است که قیمت سکه دچار حباب شود.

تجربه نشان داده است که در مواقعی که به هر دلیلی فروشنده سکه تمام زیاد می‌شود حباب سکه تمام می‌تواند از 10% تا حدود 7% کاهش پیدا کند و در زمان‌هایی که خریدار سکه تمام زیاد شود حباب سکه تمام می‌تواند از 10% تا حدود 13% افزایش پیدا کند. مسلما اگر بانک مرکزی اقدام به ضرب سکه بنماید حباب سکه به میزان زیادی شکسته خواهد شد (حداکثر حباب به صفر خواهد رسید).

ارزش ذاتی چیست؟

ارزش ذاتی لزوما مساوی با ارزش بازار نیست و به همین دلیل سرمایه‌گذاران بنیادی با استفاده از تفاوت در قیمت ذاتی و قیمت بازار اقدام به خرید یا فروش کالا و یا دارایی خود میکنند.

در یک تعریف ساده، ارزش ذاتی یک کالا، بیانگر قیمتی است ارزش ذاتی سکه و نحوه محاسبه ارزش ارزش ذاتی سکه و نحوه محاسبه ارزش که سرمایه‌گذاران برای آن در نظر میگیرند. طبیعتا اگر از دید سرمایه‌گذاران، ارزش ذاتی بالاتر از ارزش بازار آن باشد، گزینه مناسبی برای خرید خواهد بود، اما اگر ارزش ذاتی کمتر از ارزش بازار آن باشد، گزینه مناسبی برای سرمایه‌گذاری به شمار نمی‌رود.

ارزش ذاتی یکی از پارامترهای کلیدی در تحلیل فاندامنتال (تحلیل بنیادی) محسوب می‌شود و تحلیلگر با محاسبه ارزش ذاتی و مقایسه آن با ارزش بازاری، در مورد خرید، فروش یا نگهداری تصمیم‌گیری می‌کند.

ارزش واقعی سکه طلا را چطور اندازه گیری می کنند؟

همانطور که می دانیم وزن سکه بهار آزادی و سکه امامی برابر است با ۸.۱۳۳ گرم. فرمول محاسبه قیمت واقعی سکه عبارت است از:

ضریب وزن خالص سکه( عیار ۹۰۰ ) در قیمت هر گرم طلا به علاوه ۵۰۰۰ تومان کارمزد ضرب سکه(برخی 7000 تومان محاسبه در نظر می گیرند). می توانیم با یک مثال این موضوع را بیشتر روشن کنیم.

فرض کنید قیمت جهانی طلا هم اکنون 1331.05 دلار برای هر انس است و قیمت روز دلار نیز 12970 تومان می باشد(دوم اسفند 1397). به این ترتیب قیمت واقعی سکه برابر 4067736 تومان می شود.

اما در بسیاری اوقات می بینیم که قیمت سکه در بازار بیشتر از این است و قیمت سکه طرح جدید و طرح قدیم با هم تفاوت دارد با اینکه وزن آنها و عیارشان یکی است. این موضوع به چه دلیل است؟

علت عرضه و تقاضا در بازار سکه است. وقتی تقاضای افراد برای خرید سکه افزایش می یابد قیمت سکه رو به بالا حرکت می کند. با اینکه قیمت جهانی طلا تغییری نکرده و قیمت دلار نیز تغییری نداشته است.

مثلا در زمانهایی که به اعیاد نزدیک می شویم و یا در شرایط تورمی بطور گسترده ای تقاضا برای سکه افزایش می یابد و همین امر در شرایطی که عرضه ثابت است منجر به افزایش قیمت سکه می شود.

به اعتقاد برخی از کارشناسان به این تفاوت بین ارزش واقعی سکه و قیمت سکه در بازار حباب سکه گفته می شود. در مثال بالا اگر قیمت سکه در بازار در آن روز(دوم اسفند 97) 4750000 تومان باشد به این ترتیب حباب سکه برابر 507264 تومان می شود.

حباب سکه چیست و چگونه محاسبه می شود؟

سکه از دیرباز یکی از مهم ترین دسته از دارایی ها جهت سرمایه گذاری در ایران بوده است، بازار سکه نقدشوندگی نسبتا مناسبی دارد، امکان ورود با سرمایه های متوسط را فراهم می کند و البته ریسک نگهداری بالائی دارد.

حباب سکه

اگر شما نیز قصد سرمایه گذاری در سکه را دارید، یکی از مهم ترین فاکتورهایی که باید در معاملات خود مد نظر قرار دهید، مفهوم حباب است، به معنی ساده باید معیاری داشته باشید تا تشخیص دهید، درآن مقطع سکه را گران می خرید یا خیر؟ این مفهوم را با عنوان حباب نیز می شناسند.

اما پیش از آن که به دنبال مفهوم حباب برویم، این سوال را پاسخ می دهیم که آیا در سکه سرمایه گذاری کنیم یا خیر؟

پاسخ آن است که سکه به عنوان یک دسته از دارایی ها می تواند در سبد سرمایه گذاری شما جای بگیرد و از آن جائی که در بلندمدت بازدهی بالاتر از تورم داشته، با نرخ دلار و طلای جهانی نیز وابسته است، از این جنبه ریسک سبد سرمایه گذاری شما را تعدیل می کند و با در نظر گرفتن وزنی مناسب در سبد سرمایه گذاریتان، می تواند گزینه مناسبی باشد.

البته در نظر داشته باشید که حتما از فروشندگان معتبر و دارای مجوز از اتحادیه، خریداری کنید.

سکه نیز مانند هر دارایی دیگری ارزشی ذاتی دارد، که در ادامه نحوه محاسبه آن را به صورت دقیق شرح خواهیم داد، وقتی قیمت معاملاتی سکه در بازار از این رقم بالاتر باشد، سکه حباب مثبت دارد و اگر پایین تر از ارزش ذاتی خود باشد حباب منفی دارد.

ارزش ذاتی سکه

فرمول قیمت سکه (با در نظر گرفتن وزن) عبارت است از:

هر اونس ۳۱٫۱ گرم است، قیمت هر اونس پس از ضرب در نرخ دلار تقسیم بر ۳۱٫۱ می شود تا هر گرم به دست آید.

عدد ۰.۹ را می‌شود از این طریق نیز بدست آورد که عیار طلای معامله شده در بازارهای جهانی یا اونس ۲۴ و عیار سکه بهار آزادی ۲۲ است و با تقسیم عدد ۲۲ بر ۲۴ عدد ۰.۹ به دست می ‌آید.

بانک مرکزی در محاسبه قیمت سکه عددی را نیز تحت عنوان حق ضرب در نظر می گیرد و این رقم را نیز باید به قیمت به دست آمده اضافه کرد.

سکه ضرب شده ‌ی بانک مرکزی دارای مشخصات ثابتی می ‌باشد. یعنی عیار آن ۹۰۰ و وزن انواع سکه نیز به شرح زیر است:

• وزن سکه بهار آزادی و سکه امامی برابر است با ۸.۱۳۳ گرم
• وزن سکه نیم برابر است با ۴.۰۶۶ گرم
• وزن سکه ربع برابر است با ۲.۰۳۳ گرم

به شکلی دیگر نیز، ارزش سکه تابع فاکتورهای اصلی نرخ دلار، نرخ انس جهانی و ضریب ثابتی است:

نحوه محاسبه حباب سکه

پس از محاسبه ارزش سکه به شرح توضیحات بالا، اگر قیمت معاملاتی در بازار بالاتر از آن باشد، سکه دارای حباب مثبت خواهد بود،

اما سوال آن است که حباب سکه به چه دلائلی شکل می گیرد؟

برخی از سکه ها طرفداران بیشتری دارند، برای مثال ربع سکه با توجه به هزینه کمتر آن تقاضای بالاتری دارد و همین تقاضای بالاتر باعث سهولت در شکل گیری حباب در آن می شود، یا مثلا تفاوت دیگری که بین سکه های امامی و طرح قدیم وجود دارد و تقاضای بیشتر سکه های امامی که می تواند باعث شکل گیری حباب در آن شود.

لذا می توان این گونه تعبیر کرد که هر عامل بیرونی از فرمول مذکور که عرضه و تقاضای سکه را دستخوش تغییر کند می تواند موجب شکل گیری حباب گردد.

حال اما نکته مهم تری را در رابطه با حباب های قیمتی مطرح خواهیم کرد:

آیا اگر حباب مثبتی در بازار بود نباید خرید کنیم؟ و آیا اگر حباب منفی بود بدین معنی که زیر ارزش ذاتی معامله می شد حتما به معنی فرصت خرید است؟ پاسخ خیر است.

نکته مهمی که در معاملات سکه باید در نظر گرفته شود، این است که در فرمول محاسبه ارزش ذاتی سکه ما قیمت امروز انس و دلار را قرار می دهیم، ولی معامله گران اصلی بازار بر اساس انتظارات آتی خود از این نرخ ها معامله می کنند، اما این حرف به چه معناست؟

فرض کنید امروز دلار ۲۰ هزار تومان و انس جهانی ۱۹۰۰ دلار است، با محاسبه قیمت سکه به این نتیجه می رسیم که دارای ۵۰۰ هزار تومان حباب مثبت است، لذا در نگاه اول نباید خرید کنیم، ولی می بینیم که یکی از معامله گران حرفه ای این بازار حتی در حباب مثبت نیز خریدار است، وقتی علت را جویا می شویم می بینیم که وی براساس تحلیل هایی که از بازار دلار و انس جهانی دارد، دلار را روی ۲۵ هزار تومان و انس جهانی را روی ۲۰۰۰ دلار تخمین می زند، به طوری که اگر محقق شود، عملا خرید وی در نهایت به سود او تمام خواهد شد.

مثال بالا را به این شکل در نظر بگیرید که با فرض دلار ۲۰ هزار تومانی و انس ۱۹۰۰ دلاری، به این نتیجه می رسیم که سکه ۵۰۰ هزار تومان حباب منفی دارد، آیا باید بخریم؟

در چنین شرایطی انتظار داریم خریداران به خرید کالای ارزان تر از ارزش ذاتی هجوم بیاورند ولی شاهد همچین شرایطی در بازار نیستیم، دلیل می تواند این باشد که انتظارات روی کاهش انس جهانی و دلار داخلی بوده و لذا این ارزان تر بودن در شرایط فعلی به معنی ارزان تر بودن در ۳ ماه آینده نیست!

پس در نظر داشته باشید که متغیر دلار و انس جهانی که قیمت های آن ها را در نظر می گیریم، خود ارزشی ذاتی دارند که ما با تکیه بر ماهیت قیمتی آن ها محاسبات خود را پیش می بریم که صحیح آن است که بر مبنای ارزش آن ها محاسبات را انجام دهیم.

درواقع دقت داشته باشیم که این قیمت ها خود ارزشی دارند و آن ارزش است که در ارزش ذاتی سکه و نحوه محاسبه ارزش بلند مدت اهمیت دارد و این نکته بسیار مهمی است که افرادی که به صورت هیجانی اقدام به خرید و فروش می کنند در نظر نمی گیرند.

نحوه محاسبه قیمت سکه

قیمت تئوریک سکه به عواملی از جمله:
قیمت جهانی طلا، قیمت دلار آزاد، هزینه ضرب سکه و سال ضرب سکه بستگی دارد.

هزینه ضرب سکه تقریبا بین ۵۰۰۰تا ۷۰۰۰ تومن وبا توجه به عیار سکه بهار آزادی (۲۱/۶یا۹۰۰) و وزن آن (۸/۱۳۵۹۸گرم) قیمت تئوریک آن به شرح زیر محاسبه میشود:

قیمت یک گرم طلا با عیار ۹۰۰عبارتست از:
قیمت هر اونس طلا در بازار جهانی×نرخ آزاددلار×۰/۹تقسیم بر ۳۱/۱۰۳۴

و قیمت تئوریک سکه:
(قیمت یک گرم طلا با عیار ۹۰۰×۸/۱۳۵۹۸)+هزینه ضرب سکه

اما سکه در بازار به قیمتی متفاوت تر از قیمت تئوریک معامله میشود؛ که دلیل اصلی آن پیش بینی معامله گران از قیمت آتی طلا در بازارهای جهانی نرخ دلار در بازار داخلی می باشد.

اگر به فرض قیمت هر اونس طلا ۱۲۱۱ دلار و نرخ دلار در بازار ۳۴۷۱ تومان باشه قیمت تئوریک سکه طبق فرمول بالا ۹۹۴،۵۶۳تومان خواهد بود.

ارزش ذاتی سکه
ما حصل انتظارات سرمایه گذاران و ارزش ذاتی سکه و نحوه محاسبه ارزش فعالان از آینده یک بازار را ارزش ذاتی می گویند.
اگر اکثر فعالان بازار سکه در کشور قیمت جهانی طلا را به دلایل مختلفی از جمله کاهش قیمت نفت ,خروج انگلیس از اتحادیه اروپا ,کاهش درآمد دلاری دولت ,قینت دلار را بیش از قیمت فعلی برآورد کند,قیمت معاملاتی سکه با قیمت تئوریک آن تفاوت خواهد داشت.

فرمول ارزش ذاتی سکه:
قیمت تئوریک سکه (با احتساب پیش بینی نرخ دلار و قیمت اونس)/۱÷(نرخ سود موردانتظار×دوره سرمایه گذاری /۱۲ )

اگر نرخ سود مورد انتظار سرمایه گذاران ۳۶% و بازیگران بازار به دلایل سیاسی واقتصادی نرخ اونس را در سه ماه آتی ۱۳۰۰دلار و نرخ دلار را حداقل ۳۶۰۰تومان پیش بینی کنند ارزش ذاتی طبق فرمول بالا ۱،۰۱۵،۳۸۲تومان خواهد شد.
با این وجود ممکن است قیمت سکه در بازار ۱،۱۲۰،۰۰۰تومان معامله شود.

بنابراین در هر زمان ۳نوع قیمت برای سکه وجود دارد:
قیمت تئوریک
ارزش ذاتی
قیمت بازار

بازار طلا به زبان ساده؛ حباب سکه چیست؟

حباب سکه به زبان ساده چیست؟ حباب سکه یعنی مقداری از قیمت یک سکه که در اثر ارزش فلز طلای آن نیست، برای مثال فرض کنید که گوشی موبایل آیفون 20 میلیون تومان است، اما بدلیل کم بودن واردات در ایران قیمت آن به 30 میلیون می رسد، این افزایش قیمت و تفاوت قیمت را حباب قیمت می گویند. به این دلیل به آن حباب می گویند که واقعی نیست و بر اساس شرایط موجود این اتفاق رخ داده است و دیر یا زود به حالت قبل خود بر می گردد.

عوامل متعددی می‌توانند بر حباب طلا و سکه تاثیر بگذارند. عوامل اقتصادی، افزایش و کاهش عرضه و تقاضا و عواملی این‌چنینی بر حباب‌های قیمتی تاثیرمی‌گذارند. از دیرباز سرمایه‌ گذاری روی سکه و طلا همواره مورد استقبال ایرانیان بوده است. عواملی همانند ارزشمندی، نقدشوندگی و امکان تهیه بر اساس بودجه عواملی‌اند که در طول زمان طلا و سکه را ارزشمند نگه‌داشتند.

حباب سکه چطور محاسبه کنیم؟

حباب سکه تفاوت قیمت واقعی سکه در بازار است با قیمتی که ارزش ذاتی فلز و ساخت سکه است. برای محاسبه مقدار حباب سکه امامی یا تمام بهار آزادی کافی است قیمت آن را از روی انس جهانی طلا حساب کنید. تفاوت قیمتی که بدست آوردید و قیمت لحظه ای بازار همان حباب سکه است.

در تصویر زیر می توانید نحوه محاسبه قیمت ذاتی(قیمت بدون حباب سکه طلا با توجه به قیمت جهانی طلا) را حساب کنید:

حباب منفی سکه طلا: اگر قیمت سکه طلا امامی یا تمام بهار که طلافروشان در تابلوی قیمت خود نشان می‌دهند از قیمت سکه ای که از فرمول بالا بدست آمد، کمتر بود، قیمت سکه طلا حباب منفی دارد. در این حالت یعنی قیمت طلا ارزش ذاتی سکه و نحوه محاسبه ارزش در ایران ارزش کمتری نسبت به نقاط دیگر دنیا دارد.

حباب مثبت سکه طلا: اگر قیمت سکه طلا امامی یا تمام بهار که طلافروشان در تابلوی قیمت خود نشان می‌دهند از قیمت سکه ای که از فرمول بالا بدست آمد، بیشتر بود، قیمت سکه طلا حباب مثبت دارد. در این حالت یعنی قیمت طلا در ایران ارزش بیشتری نسبت به نقاط دیگر دنیا دارد. بطورکلی هرچه حباب مثبت طلا کمتر و نزدیک‌تر به صفر باشد، سرمایه‌گذاری در طلا بهتر است.

البته نیازی به محاسبه حباب سکه نیست و سایت های مرجع بصورت لحظه ای به شما حباب سکه را نمایش می دهند، برای مثال سایت اطلاع رسانی طلا بصورت لحظه ای حباب سکه طلا را نمایش می دهد.

نکته مهم: حباب قیمتی در سکه نسبت به شمش طلا یا مصنوعات طلا بیشتر است، به این دلیل که سکه سالانه به تعداد مشخصی تحت نظارت بانک مرکزی ضرب می‌شود، بنابراین گاهی در بازار کمیاب می‌شود و علت جذابیت سکه ریسک کم و سود خوب آن است.

برای فهم بهتر حباب سکه، فرض کنید اگر ارزش واقعی سکه 12 میلیون تومان باشد اما در بازار به قیمت 14 میلیون تومان معامله شود، در اینجا سکه حباب مثبت دارد و اگر بالعکس این اتفاق بیفتد حباب سکه منفی است.

حباب سکه در سکه 1 گرمی بیشترین مقدار و در سکه تمام کمترین است.

چرا حباب مثبت سکه و حباب منفی سکه طلا داریم؟

عواملی که باعث ایجاد حباب مثبت و منفی می شود زیاد است، از تقاضا برای یک نوع سکه ارزش ذاتی سکه و نحوه محاسبه ارزش تا شرایط کلی اقتصادی کشور. برای مثال سکه امامی تقاضای بیشتری نسبت به سکه تمام بهار دارد و این به حباب بیشتر در این نوع سکه منجر می شود.

شرایط بازارهای موازی طلا نیز اثرگذار است، برای مثال وضعیت بازار مسکن، بورس و … در قیمت طلا و قیمت سکه طلا تاثیرگذار است.

حباب مثبت و منفی در واقع تاثیر معاملاتی است که با عنوان معاملات آتی(Future) یا آینده انجام می شود، در بازار ایران نیز با عنوان معاملات فردایی نیز شناخته می شود.

سخن پایانی

این فرمول خلاصه ای است برای محاسبه قیمت سکه و هرچه با این عدد تفاوت داشته باشد حباب سکه است. مثبت یا منفی بودن حباب سکه دلیلی بر خرید یا فروش آن نیست و بهتر است برای سرمایه گذاری در بازار سکه تحلیل این بازار را بخوبی بدانید.

حباب سکه از آنجایی مهم است که برای سرمایه گذاری در طلا می تواند به ما کمک کند. در نظر داشته باشید که سکه طلا توسط بانک مرکزی ضرب می شود و این امکان وجود دارد که حباب ایجاد شده را از بین ببرند با عرضه ناگهانی تعداد زیادی سکه به بازار طلا.