تفاوت بین فرابورس و بورس در چیست؟

تفاوت بین فرابورس و بورس در چیست؟

دومین بازار سرمایه ایران با نام فرابورس به انگلیسی: Over the Counter Market (به اختصار OTC) در ابتدای آبان‌ماه سال 1387 با مجوز شورای عالی بورس شکل گرفت.

فرابورس همانند بورس یک بازار است که در آن سهام شرکت‌ها خرید و فروش شده و براساس عرضه و تقاضا قیمت گذاری می‌شود. با این تفاوت که به دلیل راحت‌تر بودن فرایند پذیرش و خرید و فروش در آن، شرکت‌‌های کوچک هم می‌توانند سهام خود را در بازار سرمایه عرضه کنند.

بازار بورس چیست؟

اقتصاددانان، در تعریف بورس، آن را بازاری می‌دانند که قیمت‌گذاری و خرید و فروش کالا و اوراق بهادار در آن انجام می‌شود. در ایران سه نوع بازار بورس داریم: بورس اوراق بهادار، بورس کالا و بورس انرژی.

به بورسی که در آن دارایی ‌های مالی یا به عبارتی دارایی‌های کاغذی (اسنادی مثل سهام و اوراق مشارکت) معامله می‌شود، بورس اوراق بهادار؛ و به بورسی که در آن ثروت‌های واقعی یا محصولات فیزیکی خرید و فروش می‌شود، بورس کالا اطلاق می‌شود. بورس انرژی هم به عنوان یک بورس کالایی است که امکان انجام معاملات حامل‏‌های انرژی و اوراق بهادار مبتنی بر کالاهای مذکور در آن وجود دارد.

تفاوت خرید سهام در بازار بورس و فرابورس

خرید و فروش در بورس به واسطه کارگزاران (نقش نماینده خریدار و یا فروشنده) که متولی اصلی انجام خرید و فروش در این بازار محسوب می شوند انجام می‌گردد،

در فرابورس نیز کارگزاران مسئولیت انجام خرید و فروش‌ها را بر عهده دارند. در این بازار کارگزاران حکم واسطه بین خریدار و فروشنده داشته و کلیه معاملات سهام و اوراق بهادار در فرابورس از طرف آن‌ها انجام می شود.

معاملات سهام در بازار فرابورس هم از شنبه تا چهارشنبه، ساعت 9 صبح تا 12:30 انجام می‌شود. البته از ساعت 8.30 تا 9 صبح، زمان پیش‌گشایش بازار است و امکان سفارش‌گذاری وجود دارد.

فرابورس ایران

تأمین سرمایه یکی از موضوعات و اهداف مهم شرکت‌ها است که همواره در پی آن هستند. عرضه سهام در بورس نیز یکی از از بهترین راه‌های جذب سرمایه است که معمولاً شرکت‌ها از آن استقبال می‌کنند. البته در بازار بورس قوانین و ساختارهایی وجود دارد که هر شرکتی قادر به ورود به آن نیست. فرابورس نیز مانند بورس اوراق بهادا ر، بازاری برای داد و ستد اوراق بهادار یا سهام است و شرایط و قوانین معاملاتی ساده‌تری برای پذیرش شرکت‌ها و داد و ستد سهام دارد.
پس، در واقع می‌توان گفت که مهم‌ترین وظیفه فرابورس، سازمان‌دهی آن بخش از شرکت‌های متمایل به حضور در بازار سرمایه است که هنوز شرایط ورود به بورس اوراق بهادار را ندارند. سطح نظارت در فرابورس، کمتر از بورس است و از نظر گزارش‌گیری، در طول یک سال مالی، شرکت‌های بورس ملزم به انتشار تعداد بیشتری گزارش هستند و به همین دلیل شفافیت بیشتری دارند. همین امر سبب می‌شود ریسک سرمایه‌گذاری در فرابورس بیشتر از بورس باشد.
نام فرابورس از اصطلاح انگلیسی Over-the-counter یا به اختصار OTC تفاوت بین فرابورس و بورس در چیست؟ به معنای «خارج از بورس» گرفته شده است..

طبقه‌بندی فرابورس به لحاظ پذیرش

شرکت‌های فرابورسی به لحاظ طی کردن فرآیند پذیرش به دو دسته تقسیم‌بندی می‌شوند:
۱. شرکت‌هایی که باید فرآیند پذیرش را طی کنند
۲. شرکتهایی که نیازی نیست فرآیند پذیرش را طی کنند

شرکت‌هایی که فرآیند پذیرش را طی می‌کنند شامل چهار دسته هستند:
1. بازار اول
2. بازار دوم
3. بازار شرکت‌های کوچک و متوسط (SME)
4. بازار ابزارهای نوین مالی

بازار اول

شرکت‌هایی که حداقل ۲۰۰ میلیارد ریال سرمایه داشته باشند و حداقل ۲ سال از آغاز فعالیت آن‌ها گذشته باشد در این دسته قرار می‌گیرند. سود ده بودن شرکت، نداشتن زیان انباشته، داشتن شناوری حداقل ۱۰ درصد نیز جز دیگر ویژگی‌های این بازار است. لازم به ذکر است نسبت حقوق صاحبان سهام به کل دارایی‌های شرکت در این شرکت‌ها باید حداقل ۱۵ درصد باشد.

بازار دوم

بازار دوم شرط حداقل سرمایه بازار اول را دارند. ولی به لحاظ مدت فعالیت حداقل ۱ سال از آغاز فعالیت آن‌ها باید گذشته باشد. حداقل تفاوت بین فرابورس و بورس در چیست؟ شناوری قانونی، برای شرکت‌های حاضر در بازار دوم ۵ درصد است.

بازار شرکت‌های کوچک و متوسط (SME)

شرکت‌هایی هستند که جمع حقوق صاحبان سهام آن‌ها حداقل یک میلیارد ریال و حداکثر ۵۰۰ میلیارد ریال است. همچنین یک سال از تفاوت بین فرابورس و بورس در چیست؟ آغاز فعالیت آن‌ها باید گذشته باشد. شرط ثبت نزد سازمان، حداقل شناوری سهام و حداقل سال‌های فعالیت برای پذیرش شرکت‌های این بازار الزامی نیست.

بازار ابزارهای نوین مالی

این بازار شامل اوراق مشارکت، صکوک، گواهی سرمایه‌گذاری، اسناد خزانه اسلامی و سایر ابزارهای مالی می‌باشد.
شرکت‌هایی که نیازی نیست فرآیند پذیرش را طی کنند شامل سه دسته هستند:
شرکت‌های بازار پایه
بازار سوم
بازار مشتقه

بازار پایه نیز به سه دسته زرد، نارنجی و قرمز تقسیم‌بندی می‌شوند.

هفت تفاوت بین بورس و فرابورس

1. بازار فرابورس مکان فیزیکی خاصی ندارد که معامله گران مانند بورس گرد هم آیند.
2. قوانین وضع شده در فرابورس انعطاف‌پذیر و معمولاً ناشی از توافق طرفین می‌باشد، ولی در بورس استانداردها و قوانین خاصی وجود دارد.
۳. در بازارهای فرابورسی با توجه به اینکه شرایط معاملات با نظر طرفین تعیین می‌گردد مزایایی از قبیل کاهش ریسک و شفافیت قیمت‌ها وجود ندارد
۴. ساعات کار فرابورس نسبت به بورس از انعطاف‌پذیری بیشتری برخوردار است.
۵. فرابورس دارای پنج بازار: اول، دوم، سوم (عرضه)، ابزارهای نوین مالی و پایه است. ولی بورس دارای دو بازار: اول و دوم است.

۶. شفافیت قیمت‌ها و کاهش ریسک آن

7. تفاوت در فرآیند پذیرش در بازار بورس و فرابورس
در واقع ورود شرکت‌ها به بازار سرمایه همواره نشان‌دهنده رشد شرکت و معرفی آن‌ها در سطح کشور می‌باشد. شرکت‌هایی که سهامشان در بازارهای مالی مورد داد و ستد قرار می‌گیرد از درجه اعتبار بالاتری برخوردار هستند؛ بنابراین ورود به بازار اوراق بهادار از جمله اهداف شرکت‌ها محسوب می‌شود. اما این واقعیت که دستیابی سریع و آسان به بازار اوراق بهادار برای تعداد عمده‌ای از شرکت‌های سهامی فعال در کشور میسر نبوده و این شرکت‌ها از مزایای بازار سرمایه محروم بوده‌اند قبل از ایجاد فرابورس مشهود بوده است.
مهم‌ترین وظیفه فرابورس ایران، ساماندهی و هدایت بخشی از بازار سرمایه می‌باشد که شرایط ورود به بورس اوراق بهادار را نداشته یا تمایل به ورود سریع‌تر به بازار را دارند.

فرابورس

برای این که بدانیم فرابورس چیست ابتدا باید درک درست و جامعی از بازارهای مالی داشته باشیم. یکی از موضوعات و اهداف مهم شرکت‌ ها تأمین سرمایه است. همچنین یکی از بهترین راه‌ های جذب سرمایه، عرضه سهام در بورس است که اغلب شرکت ‌ها از آن استقبال می‌کنند. هر شرکتی در بازار بورس به دلیل قوانین و ساختارهایی که وجود دارد قادر به ورود نیست. فرابورس همانند بورس اوراق بهادار، بازاری برای داد و ستد سهام است. شرایط و قوانین معاملاتی آن برای پذیرش شرکت ‌ها و داد و ستد سهام ساده‌ تر می باشد. شاید این سوال ابهامات زیادی برای شما ایجاد کرده باشد که چه تفاوتی با بازار بورس ایران دارد؟ آیا این تفاوت تنها به نحوه پذیرش شرکت ها محدود می شود؟ در این مقاله از سایت کاوش جواب این سوالات را دریافت خواهید کرد.

مقدمه

فرابورس اصطلاح انگلیسی آن Over-the-counter یا به اختصار OTC به معنای «خارج از بورس» می باشد. یکی از مهم‌ ترین وظایف OTC، سازمان‌ دهی بخشی از شرکت ‌های متمایل به حضور در بازار سرمایه است که این شرکت ها هنوز شرایط ورود به بورس اوراق بهادار را ندارند. سطح نظارت در OTC، کمتر از بورس است و در طول یک سال مالی از دیدگاه گزارش‌گیری، شرکت‌ های بورس ملزم به انتشار تعداد بیشتری گزارش هستند و به همین دلیل شفافیت بیشتری خواهند داشت. همین امر موجب می‌شود ریسک سرمایه‌گذاری در OTC بیشتر از بورس باشد.

فرابورس چیست؟

فرابورس برخلاف تصور عموم، بازاری مجزا از بازار بورس است، که فعالیت خود را از سال ۱۳۸۷ در ایران تحت نظارت سازمان بورس اوراق بهادار شروع کرده است. دلیل اصلی این که بیشتر افراد آن را شبیه به هم می دانند شباهت ساختار و نحوه خرید و فروش سهام در این دو بازار است. در بازار OTC همانند بازار بورس می‌ توان به خرید و فروش سهام و اوراق بهادار پرداخت.

همان طور که در ابتدای مقاله به آن اشاره کردیم در بازار بورس شرکت ‌هایی که عضو آن هستند با شرایطی بسیار سخت‌تر پذیرفته‌شده ‌اند و نظارت بیشتری بر آن‌ ها حاکم است و به‌ منظور شفافیت عملکرد شرکت گزارش‌ های سالیانه بیشتری را ارائه می‌ دهند اما در بازار فرابورس برای شرکت ‌هایی راه‌اندازی شده تفاوت بین فرابورس و بورس در چیست؟ که مایل به شرکت در بازار سرمایه و افزایش نقد شوندگی دارند، اما هنوز شرایط لازم برای حضور به بازار بورس را ندارند. بازار OTC به شرکت‌ های متقاضی اجازه می ‌دهد که با شرایط پذیرش آسان‌ تری رو به ‌رو شوند و با ورود آن ها، از تمام مزایای شرکت ‌های پذیرفته‌شده در بازار اوراق بهادار بهره‌مند می شوند.

نکته قابل توجه در این مبحث این است که نرم افزارهای مربوط به تحلیل و معامله در بازار بورس ایران بسیار مهم و حیاتی هستند. امروزه با پیشرفت تکنولوژی، نرم افزارهای متنوعی برای بازار بورس طراحی شده‌اند و به کار بردن آن ها سرمایه‌گذاری و معامله در این بازار بزرگ را راحت‌تر و مطمئن‌تر می‌کند. همچنین استفاده از این نرم افزار سهام، موجب می‌شود تا تحلیل بازار با حساسیت بیشتر و کاملا حرفه‌ای تر انجام شود و ریسک معاملات تقریباً به صفر می رسد. سرمایه گذارانی که از نرم ‌افزارهای سهام استفاده می‌کنند، زمان خرید و فروش سهام را بهتر پیدا کرده و در نتیجه سود بیشتری کسب کنند.

ساختار فرابورس

بازار بورس اوراق بهادار از دو بازار (بازار اول و بازار دوم) تشکیل می شود در حالیکه فرابورس از ۴ بازار تشکیل شده است.

ویژگی های انواع بازار فرابورس

فرابورس از ۴ بازار اول، بازار دوم، بازار پایه (زرد، نارنجی و قرمز) و بازار سوم تشکیل می ‌شود:

• بازار اول: این بازار سخت‌ ترین شرایط را در بین دیگر بازارها دارد. ریسک سرمایه‌گذاری در شرکت‌ های عضو آن کمتر از سایرین است.
• بازار دوم: در این بازار مانند بازار اول اوراق بهادار شرکت‌ های سهامی عام خرید و فروش می‌شود. این بازار شرایط سخت‌گیرانه آن کمتر است و شرکت‌ هایی که شرایط کافی برای عضو شدن در بازار اول را ندارند، در بازار دوم پذیرفته می ‌شوند.نقدشوندگی بالا در بورس
• بازار پایه: در این بازار شرایط تسهیل پیدا کرده و نیازی به گذراندن پروسه پذیرش نیست. این بازار از سه بخش زرد، نارنجی و قرمز تشکیل شده که ریسک سرمایه‌گذاری در آن‌ها به‌ مراتب افزایش می‌ یابد.انتشار مداوم اطلاعات و اخبار
• بازار سوم: شرکت ‌هایی که شرایط پذیرش در فرابورس را ندارند می توانند در این بازار عضو شوند و به پذیره‌نویسی انواع مختلفی از اوراق بهادار از جمله اوراق مشارکت رهنی، گواهی سپرده بانکی، اوراق مشارکت، سهام شرکت های سهامی و. بپردازند.چشم انداز مثبت برای صنعتی که سهم در آن قرار دارد

مزایای ورود و سرمایه‌گذاری در فرابورس



مهم ترین مزیت های فرابورس برای معامله گران و سرمایه گذاران در ذیل به آن اشاره شده است.

• شرایط پذیرش آسان: دز این بازار با صرف ‌نظر از برخی شرایط پذیرش در بازار بورس اوراق بهادار، مسیر را برای بسیاری از شرکت ‌ها آسان می ‌کند.
• تأمین مالی ارزان: کسانی که در این بازار سرمایه‌گذاری می کنند معمولاً سرمایه خود را پخش کرده و از هر شرکت، تنها چند سهام خریداری می‌کنند. این افراد مجموع این سرمایه‌ های کوچک را در طرح ‌ها و پروژه‌ های بزرگ خود به کار می ‌برند و از مزایای تأمین مالی ارزان‌ قیمت بهره می برند.برنامه‌ های آینده شرکت، از جمله قراردادها، گسترش مجموعه و.
• معافیت مالیاتی: معافیت مالی ۱۰ درصد درآمد برای تمام شرکت ‌های عضو فرابورس، به‌ جز شرکت ‌های بازار پایه در نظر گرفته‌ شده است.روند افزایشی نرخ فروش محصولات، خدمات و.
• وثیقه گذاری سهام: شرکت هایی که در این بازار عضو هستند می ‌توانند سهام خود را به‌ صورت وثیقه نیز استفاده کنند و از تسهیلات آن بهره بگیرند. با وثیقه گذاری سهام، آن بخش از سهام شرکت دیگر قابل معامله نخواهد بود و ارزش‌گذاری آن به دست فرابورس انجام می ‌شود.
• امکان خروج از فرابورس یا تغییر بازار: از جمله مزایای OTC می توان به امکان تغییر بازار و منتقل شدن از یک بازار به بازار دیگر اشاره کرد. به عنوان مثال اگر شرکتی بخواهد به‌ طور کلی از فرابورس خارج شود فرآیندی برای آن در نظر گرفته‌ شده تفاوت بین فرابورس و بورس در چیست؟ است که خروج از بازار را برای آن شرکت آسان می کند.
• نبود حجم‌ مبنا: سهامی که در بازار OTC خرید و فروش می‌شوند، حجم‌ مبنا نداشته و سرعت نقد شوندگی آن‌ها بالا است. بدین معنا که عرضه و تفاوت بین فرابورس و بورس در چیست؟ تقاضا خیلی سریع به تعادل می رسد و همواره می‌توان سهام خود را فروخته و در کمترین مدت لازم سهام دیگری را خریداری کرد.

برای اینکه بتوان از این بازار بیشترین بهره را برد پیشنهاد ما به شما تحلیل با استفاده از نرم افزارهای سهام است. تحلیلگران مالی و سرمایه‌گذاران به کمک نرم افزار سهام یا نرم افزارهای تحلیل بنیادی می توانند گزارش های مالی شرکت ها را در کوتاه ترین مدت ممکن و با دقیق ترین شکل ارزیابی کنند. یکی تفاوت بین فرابورس و بورس در چیست؟ از ویژگی های مثبت این نوع نرم افزارها این است که می توان به کمک آن ها ساختارها یکپارچه شوند و همه داده ها را به صورت لحظه ای و به صورت همزمان در اختیار تحلیلگران قرار دهند.

مزایای پذیرش شرکت‌ها در فرابورس



با وجود اینکه سرمایه‌گذاری در OTC ریسک بیشتری دارد، هنوز هم سرمایه ‌گذارانی هستند که در سبد خود سهام تعداد زیادی از شرکت ‌های عضو این بازار قرار داده و به سود بالایی دست پیدا می‌ تفاوت بین فرابورس و بورس در چیست؟ کنند. مزیت دیگری که فرابورس برای شرکت ‌ها دارد این است که گاهی می تواند موجب جان گرفتن و منتقل شدن شرکت ها به بازار بورس شود.

اهمیت نرم افزار سهام



یکی از مهم‌ترین مشکلات شرکت ‌های سهامی، خریداران سهام، کارگزاری‌ ها و مدیران بورسی مواردی مثل مدیریت سبد سهام، بررسی وضعیت سهام اعضای یک شرکت، به ‌روز نگهداری اطلاعات و روندهای بازدهی سهم است. تحلیلگران برای حل مشکلات، نرم افزار امور سهام، به عنوان یک نرم افزار مدیریتی که می‌تواند تفاوت بین فرابورس و بورس در چیست؟ مشکلات پیشروی دنیای بورس را حل کند پیشنهاد می دهند.

نرم افزار سهام از دسته نرم افزارهای حسابداری و مدیریتی کاوش، نرم افزاری است که با توجه به نیازمندی ها و دغدغه های مدیریت شرکت های سهامی، سرمایه گذاری و تعاونی طراحی شده است. با استفاده از این نرم افزار شما امور مدیریتی خود را با سرعت و دقتی بالا انجام خواهید داد و این دقت عمل باعث اعتماد سهامداران بیشتری به شرکت شما خواهد شد. نکته نرم افزارهای شرکت کاوش آن است که شما بدون نیاز به دانش خاصی و با استفاده از خدمات پشتیبانی این مجموعه به راحتی می توانید از نرم افزار استفاده کنید.

سخن پایانی

به طور کلی می توان نتیجه گرفت که سرمایه گذاری در سهام بورسی، ریسک پذیری کمتری نسبت به سرمایه گذاری در سهام فرابورسی دارد. در بازار فرابورس به علت کامزد پایین معاملات و راحتی و سرعت در پذیرش سازمان ها و شرکت ‌ها بازار مطلوبی برای مخاطبین و سرمایه گذاران می باشد. اما این بازار به دلیل شرایط آسان در پذیرش، ریسک بیشتری دارد. اگر به هر دلیلی قصد فعالیت در این بازار مالی را دارید، باید این ریسک را بپذیرید. در نهایت امیدواریم این مقاله و اطلاعاتی که در آن ارائه شد، دریچه روشن آگاهی و برداشتن قدم های مثبت هر چند کوچک برای آن دسته از مخاطبینی باشد که قصد سرمایه گذاری را دارند.

فرق بورس و فرابورس چیست؟ / آموزش بورس

چند سالی می شود که برخی از افراد بنابر شرایط اقتصادی, برای حفظ ارزش سرمایه خود دست به فعالیت‌های اقتصادی و شبه اقتصادی می‌زنند که در این بین یکی از بهترین روش‌ها، ورود به بازار سرمایه است. بورس و فرابورس هر دو زیر مجموعه‌ای از بازار سرمایه هستند.

بیشتر بخوانید!

بازار بورس چیست؟

بورس، بازاری است که قیمت‌گذاری و خرید و فروش کالا و اوراق بهادار در آن انجام می‌شود که در ایران به سه بخش اوراق بهادار، بورس کالا و بورس انرژی تقسیم می شوند.

به بورسی که در آن دارایی ‌های مالی یا به عبارتی دارایی‌های کاغذی معامله می‌شود، بورس اوراق بهادار و به بورسی که در آن ثروت‌های واقعی یا محصولات فیزیکی خرید و فروش می‌شود، بورس کالا گفته می شود. بورس انرژی هم به عنوان یک بورس کالایی است که امکان انجام معاملات حامل‏‌های انرژی و اوراق بهادار مبتنی بر کالاهای مذکور در آن وجود دارد.

البته مدل دیگری از بورس به اسم بورس ارز رایج است که هنوز در ایران این بورس راه نیافتاده است.

بازار فرابورس چیست؟

فرابورس مثل بورس بازاری است که در آن سهام شرکت‌ها خرید و فروش شده و براساس عرضه و تقاضا قیمت گذاری می‌شود. بازا فرابورس فرآیند پذیرش و خرید و فروش در آن راحت تر است و شرکت‌‌های کوچک هم می‌توانند سهام خود را در بازار سرمایه عرضه کنند.

مهم ترین وظیفه فرابورس ایران، ساماندهی و هدایت بنگاه های اقتصادی جهت تامین مالی از طریق بازار سرمایه است؛ از این رو شرکت ها با احراز حداقل شرایط و در سریع ترین زمان ممکن، امکان ورود به بازار را دارند و می توانند از تمامی مزایای شرکت های پذیرفته شده در بازار اوراق بهادار استفاده کنند.

فرابورس موجب یکپارچه شدن و هدایت قسمتی از بازار سرمایه که زمینه ورود به بورس اوراق بهادار را ندارند یا می‌خواهند سریع‌تر به بازار ورود پیدا کنند، شده است. راحت‌تر بودن شرایط پذیرش در این بازار سبب شده دوره زمانی پذیرش شرکت‌ها کاهش یابد.

همچنین سازمان بورس اوراق بهادار به عنوان نهاد ناظر بر فعالیت‌های مالی و عملیاتی شرکت‌های بورس، فرابورس و بورس کالا نظارت کامل دارد.

فرابورس برای عرضه و نقل و انتقال اوراق بهادار، هفت بازار با نام‌های بازار یک، بازار دو، بازار سه (عرضه)، بازار ابزار نوین مالی، بازار پایه و بازار شرکت‌های کوچک و متوسط دارد که در ایران بازار یک، دو و پایه رایج هستند.

آیا خرید سهام در بازار بورس و فرابورس تفاوتی دارد؟

خرید و فروش در بورس توسط کارگزاران به عنوان متولی اصلی انجام خرید و فروش, انجام می شود. در فرابورس کارگزاران مسئولیت انجام خرید و فروش‌ها را بر عهده دارند. در این بازار کارگزاران حکم واسطه بین خریدار و فروشنده داشته و کلیه معاملات سهام و اوراق بهادار در فرابورس از تفاوت بین فرابورس و بورس در چیست؟ طرف آن‌ها انجام می شود.

معاملات سهام در بازار فرابورس هم از شنبه تا چهارشنبه، ساعت ۹ صبح تا ۱۲.۳۰ انجام می‌شود. البته از ساعت ۸.۳۰ تا ۹ صبح، زمان پیش‌گشایش بازار است و امکان سفارش‌گذاری وجود دارد.

تفاوت بازار بورس و بازار فرابورس چیست؟

تفاوت اصلی بین بورس و فرابورس شرایط پذیرش شرکت‌ها در این دو بازار است. که در بورس شرایط سخت‌ گیرانه‌تر از فرابورس است.

تقسیم بندی‌ بازارها در بورس و فرابورس متفاوت است. فرابورس دارای هفت بازار: اول، دوم، سوم (عرضه)، ابزارهای نوین مالی، پایه، شرکت‌های کوچک و متوسط و ابزار مشتقه است، اما بورس فقط دارای دو بازار اول و دوم است.

تفاوت بورس و فرابورس در چیست؟

کارشناس بازار سرمایه گفت: بازار پایه فرابورس بر اساس دستورالعمل ابلاغی سازمان بورس در شهریور ۱۳۹۸ رنگ بندی شد که هر کدام دامنه نوسان متفاوتی دارند.



در پاسخ به این سوال که چه فرقی بین بورس و و فرابورس بازار پایه وجود دارد؟ اظهار کرد: بازار‌های تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار که خود شرکت‌های مستقل سهامی هستند، به ترتیب قدمت، شرکت بورس، بورس کالا، فرابورس و بورس انرژی هستند که اوراق بهادار شامل سهام، حق تقدم، اوراق مشارکت، اوراق صکوک، امتیاز تسهیلات مسکن، اوراق مشتقه و واحد‌های صندوق‌های قابل معامله در بورس و فرابورس معامله می‌شوند.

او افزود: البته در فرابورس علاوه بر موارد فوق، امکان معاملات دارایی‌های فکری شرکت‌های کوچک و متوسط sme نیز وجود دارد. بورس کالا شامل معاملات محصولات فیزیکی فلزی، معدنی، کشاورزی و پتروشیمی، ابزار‌های مالی کالا محور مثل اوراق سلف و سپرده کالایی و ابزار‌های مشتقه وابسته به کالاها، بازار املاک و‌مستغلات و‌بازار صندوق‌های قابل معامله کالایی است و در بورس انرژی عمدتا نفت و میعانات و گاز و زغال‌سنگ و برخی فراورده‌های پالایشگاه‌ها مثل نفت کوره و برق، اوراق تامین مالی و مشتقه وابسته به آن‌ها معامله می‌شود.

این کارشناس بازار سرمایه در ادامه افزود: اوراق بهادار در بورس و فرابورس معامله می‌شوند و تفاوت اصلی آن‌ها در الزامات پذیرش ناشران (شرکت‌ها) در تابلو‌های معاملاتی است؛ البته بازار فرابورس تابلو‌های منحصر به فردی برای sme ها، قرارداد‌های تامین مالی جمعی و دارایی فکری نیز دارد، هر چند در هر دو بازار مهم‌ترین دارایی‌هایی که معامله می‌شوند سهام، حق تقدم، ابزار‌های بدهی و واحد‌های صندوق‌های سرمایه گذاری و به صورت محدود ابزار‌های مشتقه است که البته سهم اوراق مشتقه اختیار فروش تبعی در معاملات در حال افزایش است.

قلی پور در ادامه بیان کرد: همه ناشران پذیرفته شده در بورس، این قابلیت را داشته‌اند که در فرابورس هم پذیرفته شوند، چرا که تمام الزامات فرابورس را برای پذیرش می‌توانستند رعایت کنند، ولی عکس مسئله درست نیست، چرا که الزامات پذیرش شرکت‌ها در بورس از فرابورس سخت‌گیرانه‌تر است. هر چند ممکن است یک شرکت فرابورسی هم باشد که قابلیت پذیرش در بورس را هم داشته، ولی برای تمام شرکت‌های فرابورسی این قابلیت وجود ندارد.

این کارشناس در ادامه درباره میزان ریسک این بازار‌ها گفت: برای سهام، وضعیت و تاریخچه سودآوری شرکت، عمر شرکت و تعداد صورت‌های مالی حسابرسی شده در سابقه فعالیت شرکت، میزان سرمایه ثبتی شرکت، حداقل تعداد سهامداران و درصد سهام شناور، مدت تصدی مدیران شرکت، وجود یا عدم وجود زیان انباشته و نوع گزارش حسابرس در قابلیت پذیرش شرکت‌های سهامی عام در بازار بورس و فرابورس اثر گذار است. خود بورس بازار اول (شامل تابلوی اصلی و فرعی) و بازار دوم دارد و فرابورس هم بازار اول، دوم، پایه و سوم را دارد. از فرابورس به بورس و از بازار پایه به بازار اول در فرابورس و از بازار دوم به بازار اول بورس، شرایط پذیرش سهام شرکت‌ها سخت‌گیرانه‌تر می‌شود.

او در ادامه بیان کرد: بنابراین شرکت‌های بورسی بزرگ‎تر، در زمان پذیرش سودآورتر از شرکت‌های فرابورسی هستند هر چند ممکن است یک شرکت فرابورسی هم بزرگ و سودآور باشد؛ بنابراین قاعدتا ریسک شرکتی که در بازار پایه فرابورس پذیرش شده بیشتر از بازار دوم و آن هم بیشتر از بازار اول فرابورس و همه آن‌ها هم بیشتر از بازار دوم بورس و بازار اول است.

این کارشناس بازار سرمایه در ادامه گفت: از نظر معاملاتی تفاوت خاصی برای سرمایه گذاران وجود ندارد، البته بعضا از نظر دامنه نوسان، حجم مبنا، لزوم تایید ناظر بازار به ویژه در بازار پایه فرابورس تفاوت‌هایی در شرایط معاملات وجود دارد. همچنین حساسیت و تایید سازمان بورس در اطلاعات مالی شرکت‌ها از بازار پایه فرابورس به تابلو اصلی بورس بیشتر می‌شود، یعنی در بازار پایه سازمان اطلاعات منتشره شرکت را بررسی و تایید نمی‌کند، در حالی که در بازار اول بورس حداکثر حساسیت بر کیفیت و کمیت گزارش‌های منتشره شرکت‌ها وجود دارد.

قلی پور در پاسخ به این سوال که آیا شرکت‌هایی که از بورس اخراج شدند و یا نتوانستند پذیرش بگیرند در فرابورس پذیرش می‌شوند؟ بیان کرد: بر اساس مفاد ماده ۹۹ قانون برنامه پنجم توسعه، معاملات سهام شرکت‌های سهامی عام ثبت شده نزد سازمان بورس، باید در بازار سرمایه صورت گیرند، بنابراین اخراج کامل نماد شرکتی از بازار سرمایه مقدور نیست فقط از تابلوی معتبرتر به تابلو با اعتبار کمتر منتقل می‌شوند تا جایی که به بازار پایه برسند، جایی که شرکت‌ها فقط ثبت شده و پذیرش نمی‌شوند و صرفا معاملات سهام شان در این بازار بدون هیچ مسئولیتی برای سازمان از نظر تایید یا عدم تایید گزارش‌های مالی انجام می‌شود. تاکید می‌کنم که ممکن است شرکت معتبری هم در بازار پایه باشد و علاقه‌ای به پذیرش در تابلو‌های معتبرتر را نداشته باشد، ولی معمولا این شرکت‌ها یا سودآوری ندارند یا طرح‌هایشان به بهره برداری نرسیده است.

این کارشناس درباره دسته بندی و دامنه نوسانات بازار پایه فرابورس گفت: بازار پایه فرابورس بر اساس دستورالعمل ابلاغی سازمان بورس در شهریور ۱۳۹۸ رنگ بندی شد و بازار پایه به سه تابلو زرد، نارنجی و قرمز طبقه بندی شد. تابلوی زرد برای شرکت‌ها با حداقل تخلفات ناشر در ارائه و افشا اطلاعات مالی و صورت‌های مالی حسابرس شده است.

او در پایان تصریح کرد: تابلو قرمز هم برای شرکت‌هایی است که در آستانه حکم دادگاه مبنی بر ورشکستگی یا تصمیم مجمع به انحلال شرکت قرار دارند یا عدم ارائه اطلاعات برای بیش از ۳ سال داشته‌اند و تابلوی نارنجی بین شرایط این دو تابلوی زرد و قرمز تفاوت بین فرابورس و بورس در چیست؟ محدودیت‌های معاملاتی هر تابلو هم از نظر دامنه نوسان و تایید معاملات توسط ناظر بازار متفاوت است. به عنوان مثال دامنه نوسان در روز عادی در تابلوی زرد مثبت منفی ۳ درصد، نارنجی ۲ درصد و قرمز یک درصد است.