بازارهای مالی و وظایف آنها

پراکندگی شعب کارگزاری‌ها در شهرهای مختلف ایران

نقش و وظایف مدیر توسعه بازار

از آنجا که شرکت‌ها همواره محصولات جدیدی را معرفی می‏کنند، به دنبال آن انواع معاملات جدیدی را نیز ارائه می‏دهند که منجر به قراردادهای همکاری جدیدی می‏شوند؛ در واقع می‏توان گفت، ارتباطات دنیای کسب‏وکار همواره در حال تغییر و تحول است. از این روی برای کمک به تسهیل ارتباطات کسب‏وکار و ایجاد روابط جدید، شرکت‌ها به مدیران توسعه بازار نیاز پیدا می‏کنند. مدیران توسعه بازار برای تضمین موفقیت آینده شرکت ‏باید ارتباط خود را با توزیع‏کنندگان، مشتریان و افراد گروه فروش شرکت حفظ کنند و تمرکز اصلی کار خود را به مدیریت ارتباطات بین بخش‌ها، گروه‌ها و افراد گوناگونی که با آنها در ارتباط هستند، معطوف کنند.

از آنجا که شرکت‌ها همواره محصولات جدیدی را معرفی می‏کنند، به دنبال آن انواع معاملات جدیدی را نیز ارائه می‏دهند که منجر به قراردادهای همکاری جدیدی می‏شوند؛ در واقع می‏توان گفت، ارتباطات دنیای کسب‏وکار همواره در حال تغییر و تحول است. از این روی برای کمک به تسهیل ارتباطات کسب‏وکار و ایجاد روابط جدید، شرکت‌ها به مدیران توسعه بازار نیاز پیدا می‏کنند.مدیران توسعه بازار برای تضمین موفقیت آینده شرکت ‏باید ارتباط خود را با توزیع‏کنندگان، مشتریان و افراد گروه فروش شرکت حفظ کنند و تمرکز اصلی کار خود را به مدیریت ارتباطات بین بخش‌ها، گروه‌ها و افراد گوناگونی که با آنها در ارتباط هستند، معطوف کنند.یک مدیر توسعه بازار با ورود به مسائل و نگرانی‌های همکاران خود، قطعا نقش بسزایی را در کاهش مشکلات آنها بازی می‏کند. به این معنا که آنها در فرآیند مذاکرات کسب‏وکار با پشتوانه‏ قوی از تحقیقات دقیق و اطلاعات مالی کافی و محرک‌های صنعتی که شرکت در آن فعالیت می‏کند، وارد جلسات بحث و گفت‏وگو و مذاکرات می‏شوند و برای به دست آوردن این مطالعات، آنها باید در شناخت سمت و سوی صنایع هدف خود به‏روز باشند. بنابراین آنها باید مقالات مربوط به صنعت خود را مطالعه کنند، در رویدادهای مرتبط با آن صنعت شرکت و تحقیق کنند که شرکت‌های رقیب چه کارهایی انجام می‏دهند و چگونه می‏توان آن خدمات را بهتر از رقبا انجام داد.مطالعه‏ مداوم صنایع برای این مدیران این فرصت را فراهم می‏کند که قادر باشند طبقه‏بندی‌های جدید بازار و بازارهای ناشناخته خاص را شناسایی کنند و برای ورود به این بازارها برنامه‏ریزی‌های لازم را انجام دهند. بیشتر زمان مدیران توسعه بازار به جلسات و مذاکرات مرتبط با کسب‏وکار شرکت می‏گذرد که آنها را ملزم می‏کند همواره از مهارت‌های تحلیلی و تحقیقاتی قوی برخوردار باشند و این مهم آنها را به عضوی باارزش از هر گروه کسب‏وکار تبدیل می‏کند.

وظایف مدیر توسعه بازار

همان‏طور که گفته شد، مدیر توسعه بازار نقشی اساسی در ایجاد تغییر و تحولات آینده کسب‏وکار شرکت‌ها بازی می‏کند. در ادامه به‏طور خلاصه به شرح وظایف کلیدی یک مدیر توسعه بازار می‏پردازیم که شامل موارد زیر می‏شوند:

* برنامه‏ریزی و‏ پیاده‏سازی استراتژی توسعه بازار برای مشتریان جدید و برقراری ارتباط با مدیران شرکت‌های تامین‏کننده‏ خدمات مورد نیاز در زنجیره ارزش کسب‏وکار شرکت.

* نظارت و رهبری پروژه‏های توسعه بازار شرکت.

* تجزیه ‏و تحلیل بازار برای شناخت فضای رشد جدید. تحلیل جذابیت‌ها، نیازها و فرصت‌های بازار برای ایجاد ارزش‌های جدید برای مشتریان و ارائه راهکارهای موثر در این راستا.

* گسترش فرصت‌های جدید در کسب‌وکار، تجاری کردن آنها و افزایش سود حاصل از رشد کسب‏وکار جدید.

* تبدیل‏ ارزش‌هایی که کاربرد محصولات و تجربه خدمات شرکت به مشتری ارائه می‏دهد، به اطلاعات کاربردی برای گروه تبلیغاتی شرکت به‏منظور تعیین استراتژی‌های جدید ارائه کالا و خدمات.

استراتژی توسعه بازار چیست؟‏

توسعه بازار یکی از استراتژی‌های رشد شرکت است که بازارهای جدیدی را برای محصولات و خدمات فعلی شناسایی کرده و توسعه می‏دهد. استراتژی توسعه بازار، مشتریان بالقوه‏ جدید را در بازارهای جدید و بازارهای مالی و وظایف آنها غیرمشتریان را در بازار هدف کنونی، هدف خود قرار می‏دهد. در واقع استراتژی توسعه بازار شامل گسترش بازار بالقوه در میان کاربران جدید می‏شود.

این کاربران جدید می‏توانند در بخش‌های جغرافیایی جدید، در گروه‌های اجتماعی جدید، در گروه‌های روانشناختی جدید و در بخش‌های صنعتی جدید در نظر گرفته شوند و مشتریان نیز به چهار گروه مشتریان موجود، مشتریان رقبا، غیرمشتریان و بخش‏بندی‌های جدید مشتریان تقسیم‏بندی می‏شوند.

به علاوه استراتژی توسعه بازار می‏تواند نوعی روش استفاده‏ بازارهای مالی و وظایف آنها جدید از یک محصول یا خدمت را نیز در بر گیرد.

تجربه شکست، اهمیت نقش مدیر توسعه بازار

اهمیت نقش مدیر توسعه بازار به شناخت کافی از بازار هدف منوط می‏شود، به نحوی که در پیاده‏سازی برنامه توسعه بازار موفقیت حاصل شود. اما به تجربه می‏توان گفت که همیشه هم این رویکرد موفقیت‏آمیز نبوده است. بیایید این بار جنبه‏های تهدیدآمیز اتخاذ استراتژی توسعه بازار را بررسی کنیم. در حقیقت خطری که شرکت را در اتخاذ این استراتژی تهدید می‏کند، خطر شکست در اثر عدم شناخت کافی از خصوصیات بازار هدف است. یکی از بارزترین نمونه‏های این شکست‌ها را که حیاتی بودن نقش خدمات یک مدیر توسعه بازار را برای شرکت پررنگ‏تر می‏کند، می‏توان در بخش‏بندی‏های جغرافیایی و عدم درک کافی از فرهنگ ملل مختلف پیدا کرد. مثلا کشور ژاپن دارای فرهنگ بسیار غنی و منحصر‏به‏فردی است، به‏طوری‏که شناخت خصوصیات این فرهنگ خاص نیاز به مطالعه‏ دقیق‏تری دارد. در این راستا حتی شرکت‌های بزرگ و باسابقه نیز تجربه شکست در به‏کارگیری این استراتژی را در ژاپن داشته‏اند. برای مثال آفیس مکس که یک شرکت آمریکایی تامین‏کننده در زمینه خدمات و محصولات دفتر کار است، زمانی که تصمیم به اتخاذ این استراتژی در ژاپن گرفت، شروع به ایجاد فروشگاه‌های بسیار بزرگی در ژاپن کرد که همواره در آمریکا بسیار موفق بوده‏اند. غافل از اینکه این کار در بازار ژاپن یک اشتباه بود؛ چرا که مصرف‏کنندگان ژاپنی تمایل زیادی به خرید کردن از فروشگاه‌های بسیار بزرگ به سبک آمریکایی نداشتند. اگرچه آفیس‏مکس بازار هدف آمریکا را به‌خوبی شناخته بود، اما در شناخت مصرف‏کنندگان ژاپنی ناموفق بوده است.مثال‌های بسیاری در این زمینه وجود دارد و می‏توان به وضوح مشاهده کرد که حتی شرکت‌های خیلی بزرگ نیز ممکن است در اتخاذ استراتژی توسعه بازار دچار مشکلات جدی شوند و این امر باعث می‏شود که نقش یک مدیر توسعه بازار در شرکت‌ها از اهمیت بالایی برخوردار باشد.از تجربه‏ شکست شرکت‌های معتبر نتیجه می‏گیریم شرکت‌ها همواره نیاز به سازماندهی بیشتر در پیشبرد اهداف توسعه بازار دارند. در نتیجه یک مدیر توسعه بازار باید قبل از پیاده‏سازی استراتژی توسعه بازار، سه پرسش کلیدی زیر را مطرح کرده و با پشتوانه علمی و شناخت کافی از خصوصیات بازار هدف مورد نظر، پاسخی منطقی ارائه دهد:

۱ـ آیا این استراتژی سودمند خواهد بود؟

۲ـ آیا نیاز به معرفی محصولات جدید یا تغییریافته است؟

۳ـ آیا درباره مشتریان هدف و کانال‌های فروش به اندازه‏ کافی تحقیق شده است؟

اختیارات سازمان بورس و اوراق بهادار؛ از هیئت مدیره تا رییس و شورا

بازار سرمایه ایران تحت نظارت و مدیریت نهادی به نام سازمان بورس و اوراق بهادار است که تصمیم‌گیری‌های مهم درباره بازار سرمایه بر عهده آن است. هر نهاد و سازمانی، مسئولانی دارد که هر یک وظایف و اختیاراتی دارند. سازمان بورس و اوراق بهادار هم از این قاعده مستثنی نیست. در همین راستا می‌خواهیم با اختیارات سازمان بورس آشنا شویم. این سازمان یک نهاد عمومی غیردولتی است. شورای سازمان بورس، بر عملکرد این سازمان نظارت می‌کند. اما سازمان خود وظیفه دارد بر اجرای قوانین مصوب و تدوین قوانین جدید و هم‌چنین اجرای وظایفی که در قانون بیان شده است، نظارت کند.

هیئت مدیره این نهاد پنج عضو دارد. چهار نفر از اعضای هیئت‌مدیره جزو معاون‌های سازمان هستند. این معاون‌ها عبارت‌اند از معاون نظارت بر نهادهای مالی، معاون نظارت بر بورس‌ها و ناشران، معاون حقوقی و معاون اجرایی. سه بخش مدیریت پژوهش، توسعه و مطالعات اسلامی، مدیریت حراست و هم‌چنین مدیریت روابط عمومی و امور بین‌الملل نیز به صورت مستقیم تحت نظارت رییس سازمان مشغول فعالیت هستند. در ادامه با وظایف مهم سازمان بورس و اوراق بهادار، هیئت‌مدیره بورس، شورای سازمان بورس، و رییس سازمان بورس آشنا خواهیم شد.

اختیارات و وظایف سازمان بورس و اوراق بهادار

اگر بخواهیم مهم‌ترین وظایف این سازمان را نام ببریم می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

• سازمان وظیفه دارد آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های لازم را به منظور اجرای قانون در بازار تهیه کند.
• نظارت بر چگونگی اجرای قوانین مختلف را نیز باید در دسته مهم‌ترین اختیارات سازمان بورس قرار داد.
• سازمان باید برای صدور و ثبت مجوز عرضه عمومی اوراق بهادار، اقدامات لازم را انجام دهد. به علاوه پس از آن نیز باید بر عرضه این اوراق نظارت داشته باشد.
• هرگونه درخواست مبنی بر صدور، تعلیق یا لغو مجوز برای تاسیس بورس و دیگر نهادهایی‌ که نیازمند تصویب شورا هستند، باید به سازمان ارائه شود.
• از دیگر وظایف مهم سازمان آن است که به منظور جلوگیری از تخلفات، اقدامات لازم را در نظر بگیرد.
• زمانی که حس شود بازار نیازمند ابزار مالی جدیدی است، این ابزار می‌تواند از جانب سازمان به شورای سازمان پیشنهاد شود.
• افشای اطلاعات بااهمیت از جمله موارد بسیار مهم است که نیازمند نظارت و بررسی سازمان است. این اطلاعات در سامانه جامع اطلاع‌رسانی ناشران منتشر می‌شوند.
• هم‌چنین سازمان باید تحقیقات بلندمدتی را به منظور تهیه و تدوین سیاست‌هایی برای آینده بازار اوراق بهادار انجام دهد.
• به عنوان آخرین مورد از اختیارات سازمان بورس، باید به تصویب سقف هزینه کارمزد و خدمات در بازار بورس و سایر ارگان‌های مالی اشاره کنیم.

وظایف هیئت‌مدیره سازمان بورس چیست؟

حال که با اختیارات سازمان بورس آشنا شدیم، به بیان وظایف هیئت مدیره سازمان می‌پردازیم.

• هیئت‌مدیره سازمان باید آیین‌نامه‌های مورد نیاز را برای اجرای قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران به شورای بورس پیشنهاد دهد.
• در ادامه، هیئت‌مدیره وظیفه دارد دستورالعمل‌هایی را برای اجرای این قانون تهیه کند.
• هم‌چنین باید بر چگونگی اجرای قوانین و مقررات نیز نظارت داشته باشد.
• هیئت‌مدیره باید مجوز عرضه عمومی اوراق بهادار را صادر کند. هم‌چنین نظارت بر این عرضه‌ها نیز از دیگر وظایف هیئت‌مدیره است.
• هرگونه درخواست مبنی بر صدور، تعلیق یا لغو مجوز برای تاسیس بورس و دیگر نهادهایی‌ که نیازمند تصویب شورا هستند، باید به هیئت‌مدیره بورس ارائه شود.
• زمانی که صدور، تعلیق و یا لغو مجوز تاسیس کانون‌ها و نهادهای مالی موضوع قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران در حوزه عملکرد مستقیم شورای بورس نیست، این مسئله بر عهده هیئت‌مدیره سازمان بورس قرار دارد.
• از دیگر اختیارات هیئت‌مدیره سازمان بورس باید به تصویب اساس‌نامه بورس‌ها، کانون‌ها و نهادهای مالی موضوع قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران اشاره کرد.
• به‌کارگیری تدابیر لازم به منظور جلوگیری از تخلفات در بازار بورس،‌ در حیطه اختیارات هیئت‌مدیره بورس است.

دیگر وظایف هیئت‌مدیره سازمان بورس

اگر بخواهیم به صورت تیتروار، سایر وظایف هیئت‌مدیره را بررسی کنیم، می‌توانیم به مواردی که در ادامه خواهید خواند اشاره کنیم:

• اعلام تخلف‌هایی که بر اساس قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران بر عهده سازمان است. یعنی هیئت‌مدیره باید این تخلفات را به مراجع مربوطه اعلام کند و نتیجه را پی‌گیری کند.
• ارائه صورت‌های مالی و هم‌چنین گزارش‌های ادواری در خصوص عملکرد سازمان بورس و شرایط بازار اوراق بهادار به شورای بورس
• به‌کارگیری تدابیر لازم برای حمایت از منافع و حقوق اشخاص سرمایه‌گذار در بازار بورس.
• برقراری شرایط و هماهنگی‌های موردنیاز در بازار و هم‌چنین همکاری با دیگر ارگان‌های نظارتی و سیاست‌گذاری.
• پیشنهاد استفاده از ابزارهای مالی نوین در بازار و ارائه آن‌ به شورا
• نظارت بر نحوه سرمایه‌گذاری سهام‌داران خارجی (اعم از حقیقی و حقوقی) در بورس

بیشتر بخوانید

• تهیه بودجه و هم‌چنین پیشنهاد درآمدها و نرخ‌های خدمات سازمان بورس. این موارد نیازمند تصویب توسط شورا هستند.
• تصویب حداکثر نرخ خدمات و کارمزدهای بورس و دیگر نهادهای مالی موضوع قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران
• صدور تایید‌نامه سازمان بورس پیش از آن‌که شرکت‌های سهامی عام در مرجع ثبت شرکت‌ها ثبت شوند. سازمان باید بر این شرکت‌ها نظارت کند.
• بررسی و نظارت بر افشای اطلاعات بااهمیت در شرکت‌هایی که نزد سازمان بورس ثبت شده‌اند.
• همکاری و هماهنگی با مراجع حسابداری مخصوصا هیئت تدوین استانداردهای حسابرسی
• انجام تحقیقات بلندمدت به منظور تهیه و تدوین سیاست‌های آینده بازار اوراق بهادار
• همکاری با مراجع بین‌المللی و پیوستن به سازمان‌های منطقه‌ای و جهانی مرتبط
• انجام هر مسئله‌ای که شورا به سازمان محول کرده است.

آشنایی با شورای عالی بورس

این شورا در میان ارکان بازار بورس، بالاترین رکن را داراست. مهم‌ترین اختیارات شورای سازمان بورس و اوراق بهادار تصویب خط مشی‌های بازار و هم‌چنین نظارت بر نحوه اجرای قانون است. این شورا چندین عضو دارد. وزیر امور اقتصاد و دارایی، وزیر بازرگانی، رییس بانک مرکزی، روسای اتاق بازرگانی و صنایع معادن ایران و اتاق تعاون، رییس سازمان بورس و اوراق بهادار و دادستان کل کشور (یا معاون ایشان) از جمله این افراد هستند. وزیر امور اقتصاد و دارایی ریاست این شورا را به عهده دارد. با این تفاسیر عضویت مقامات عالی اقتصادی کشور در این شورا، نشان از اهمیت بازار اوراق بهادار در سیستم اقتصادی کشور است.

وظایف شورای عالی بورس

• در نظر گرفتن تدابیری به منظور ساماندهی بازار اوراق بهادار و هم‌چنین نظارت جدی برای اجرای قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران

• تعیین‌ سیاست‌ها و خط‌مشی بازار اوراق بهادار در قالب سیاست‌های کلی نظام و قوانین و مقررات مربوط

• ارائه پیشنهاد آیین‌نامه‌های لازم به منظور اجرای قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران و تصویب آن توسط هیئت وزیران

• تصویب ابزارهای مالی نوین

• صدور، تعلیق و لغو مجوز فعالیت بورس‌های مختلف و بازارهای خارج از بورس. هم‌چنین شرکت‌های سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه و شرکت‌های تامین سرمایه نیز برای صدور، تعلیق و لغو مجوز فعالیت‌ها به تایید شورای سازمان بورس و اوراق بهادار نیاز دارند.

• تصویب بودجه و صورت‌های مالی مربوط به سازمان بورس و اوراق بهادار

• نظارت بر فعالیت سازمان و رسیدگی به شکایت‌هایی که از این ارگان می‌شود

• تصویب میزان و نوع وصولی‌های سازمان بورس و هم‌چنین نظارت بر این موارد

• انتخاب بازرس/ حسابرس سازمان بورس و مشخص کردن میزان حق‌الزحمه آنان

• انتخاب و تعیین اعضای هیئت‌مدیره سازمان بورس

• مشخص کردن حقوق رییس و هم‌چنین اعضای هیئت‌مدیره سازمان بورس

• انتخاب و تعیین اعضای هیئت داوری و مشخص کردن میزان حق‌الزحمه آنان

• اعطای مجوز به بورس برای عرضه اوراق بهادار شرکت‌هایی که در بازارهای خارجی پذیرش شده‌اند.

• اعطای مجوز به بورس در خصوص پذیرش اوراق بهادار خارجی

• اعطای مجوز معاملات اشخاص خارجی در بورس

• دیگر اموری که بنا به تشخیص هیئت وزرا به بازار اوراق بهادار مرتبط است.

تبصره: مصوبات شورا بعد از تایید توسط وزیر امور اقتصاد و دارایی اجرایی خواهد شد.

معرفی رییس سازمان

رییس سازمان بورس و اوراق بهادار، بالاترین مقام اجرایی در این سازمان است. این فرد اختیارات لازم را برای اداره امور سازمان به عهده دارد؛ مگر آن‌که برخی از موارد بر اساس قانون یا اساس‌نامه به مراجع دیگر واگذار شده باشد. رییس سازمان بورس، نماینده سازمان در کلیه مراجع است.

رییس سازمان بورس و اوراق بهادار اختیارات فراوانی دارد. در این میان مواردی مانند اختیار استخدام و انفصال موقت یا دائم کارمندان و تعیین سمت و حقوق و مزایای آن‌ها نیز به عهده رییس سازمان است. هم‌چنین ترفیع کارکنان و انجام امور داخلی و اداری سازمان نیز از جمله اختیارات رییس سازمان بورس و اوراق بهادار است.

وظایف و اختیارات رییس سازمان بورس و اوراق بهادار

وظایف رییس سازمان بورس و اوراق بهادار فراون‌‌اند. در این میان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• اجرایی کردن مواردی که در شورا و هیئت‌مدیره بورس تصویب می‌شود.
• انجام معاملات قطعی، شرطی، رهنی، اجاری و انعقاد قراردادهایی به نام سازمان. هم‌چنین تغییر، تبدیل، فسخ، اقاله و ابطال این قراردادها نسبت به اموال منقول و غیرمنقول بازارهای مالی و وظایف آنها و حقوق و اسناد و اوراق بهادار سازمان از دیگر اختیارات رییس سازمان بورس است.
• سرمایه‌گذاری، تاسیس یا مشارکت در تاسیس شرکت‌ها و موسسات به منظور انجام وظایف و در راستای تحقق اهداف سازمان
• اقامه، تعقیب و دفاع از هرگونه دعوی اعم از حقوقی، کیفری، ثبتی و … و انصراف از آن با وجود تمام اختیارات در خصوص دادرسی در کلیه مراجع قضایی و غیرقضایی و تمامی مراحل با حق مصالحه و سازش و ادعای جعل نسبت به سند طرف و استرداد سند و تعیین جاعل
• ارجاع دعوی به منظور انجام داوری
• تعیین داور بدون اختیار صلح
• استفاده از حقوق و اجرای تمام تکالیفی که قوانین آیین دادرسی مدنی و کیفری و داوری آن را تعیین کرده است.
• تعیین وکیل با حق وکالت به غیر به منظور انجام امور دادرسی، اداری و اجرایی گوناگون
• تعیین حق‌الوکاله وکلا
• تعیین کارشناس و اعتراض به نظرات و آرای او
• اقامه دعوی و مطالبه خسارت
• استرداد دعوی
• جلب ثالث و دفاع از دعوی ثالث
• اقدام به طرح دعوی متقابل و دفاع از این طرح
• تقاضای تامین خواسته یا توقیف اشخاص و اموال از مراجع قضایی
• مهلت‌دهی به منظور پرداخت مطالبات سازمان
• درخواست صدور برگ اجرایی و تعقیب عملیات اجرایی و اخذ محکوم‌به، تملک اموال منقول و غیرمنقول و هم‌چنین حقوق مالی در ازای مطالبات سازمان از جمله مراجع قضایی و اداری و بازگشت آن‌ها به مالکین اصلی در ازای گرفتن مطالبات
• بازگشایی حساب به نام سازمان‌ بورس در بانک‌ها و موسسات مالی معتبر
• تنظیم بودجه، ترازنامه، حساب درآمد و هزینه و برنامه‌ها به‌اضافه گزارش فعالیت بازار اوراق بهادار و عملکرد سازمان و ارائه آن به هیئت مدیره
• تصمیم‌گیری در مورد کلیه امور جاری سازمان که در اساس‌نامه سازمان بورس به صراحت در دسته وظایف و مسئولیت‌های سایر عوامل و ارکان سازمان قرار نگرفته است.
• انجام وظایف و ماموریت‌هایی که از سوی شورا یا هیئت‌مدیره بر عهده رییس سازمان بورس است.

تبصره: از جمله اختیارات رییس سازمان بورس و اوراق بهادار آن است که بخشی از حق امضا و وظایف خود را به کارکنان سازمان محول کند. این مسئله باید در چارچوب قوانین و مقررات موجود اتفاق افتد.

قانون و اساس‌نامه بورس

تا پیش از آن‌که برنامه سوم توسعه تصویب و در کشور اجرا شود، با خلاءهای قانونی متفاوتی برای راه‌اندازی بورس کالا مواجه بودیم. سپس دست‌اندرکاران تدوین لایحه و قانون برنامه سوم توسعه اقدام به تصویب و تدوین قانونی این مسئله کردند. با استناد بر ماده ۹۴ برنامه سوم توسعه، یک بازار سازمان‌یافته تشکیل شد که به شکلی منظم کالاهای معینی در آن معامله می‌شود.

اکنون سازمان بورس و اوراق بهادار به منظور ثبت شرکت، مجوزهای لازم را صادر می‌کند. این امر در حالی رخ می‌دهد که در گذشته، سازمان بورس بر روی شرکت‌های سهامی عام که به انتشار اوراق بهادار می‌پردازند، هیچ کنترلی نداشت. شورای عالی بورس به همراه سازمان بورس جزو مهم‌ترین ارکان بازار هستند و وظایف و اختیارات متعددی دارند که پیش‌تر به آن‌ها اشاره کردیم.

بیشتر بخوانید:

جمع‌بندی

سازمان بورس و اوراق بهادار موسسه‌ای غیردولتی و عمومی است که شخصیت حقوقی و مالی مستقل دارد. هیئت مدیره این سازمان پنج عضو دارد. این اعضا، افراد امین و خوش‌نامی هستند که در رشته مالی مجرب هستند و به پیشنهاد رییس شورای بورس و با تصویب این شورا انتخاب می‌شوند. هم‌چنین شورای عالی بورس نیز نهاد دیگری است که از بالاترین ارکان بازار سرمایه به شمار می‌رود.

اتخاذ تدابیر موردنیاز به منظور ساماندهی و توسعه بازار، تعیین و تصویب سیاست‌ها به منظور اجرا در بازار اوراق بهادار، ارائه پیشنهاد آیین‌نامه‌های لازم به هیئت وزیران به منظور تصویب، تعیین نرخ کارمزد دریافتی از فعالان بازار سرمایه و ارتباط بازار ایران با بورس‌های خارج از کشور از جمله مهم‌ترین اختیارات شورای عالی سازمان بورس و اوراق بازارهای مالی و وظایف آنها بهادار است.

کارگزاری چیست؟ کارگزاران بورسی چه وظایفی دارند؟

برای ورود به بازار سهام حتما باید از طریق کارگزاران بورس اقدام کنیم. نوشتار پیش‌رو هر آنچه را که لازم است شما درباره کارگزاران بورس بدانید، مورد بحث قرار گرفته است.

آنچه در این مطلب می‌خوانید:

• کارگزاری چیست؟
• چرا حضور کارگزاران لازم است؟
• نگاهی بر تاریخچه کارگزاری‌ها
• کارگزاری‌ها چه خدماتی ارائه می‌دهند؟
• کارگزاری‌ها چه خدمات مازادی برای جذب مشتری در فضای رقابتی ارائه می‌کنند؟
• کانون کارگزاران چیست و چه وظایفی دارد؟
• چند کارگزاری‌های فعال در بازار سرمایه وجود دارد؟
• کارگزاران بر چه اساسی رتبه‌بندی می‌شوند؟
• چگونه بهترین کارگزار را انتخاب کنیم؟

کارگزاری چیست؟

دنیای بورس | بسیاری از افراد که قصد سرمایه‌گذاری در بازار سهام را دارند، احتمالا با واژه کارگزاری آشنا هستند. در واقع شما برای ورود به بورس باید حتما از طریق کارگزاری‌ها اقدام کنید. کارگزاران بورس شرکت‌های واسطی هستند تا شما بتوانید به‌راحتی معاملات بازار را انجام دهید. در حقیقت کارگزاران خریدار و فروشنده را در بازار سهام به هم وصل کرده و در ازای این کار دستمزد یا همان کارمزد دریافت می‌کنند.

کارگزاری‌ها برای فعالیت در بازار سرمایه باید مجوز تاسیس و فعالیت خود را از سازمان بورس و اوراق بهادار اخذ کنند و به عضویت کانون کارگزاران بورس و اوراق بهادار و بورس مربوطه درآیند.

چرا حضور کارگزاران الزامی است؟

برای درک بهتر نقش کارگزاری فرض کنید که شرکت‌های کارگزاری‌ نبودند؛ در این صورت شما برای انجام معاملات در بازار سهام مجبور بودید در ساعات فعالیت بازار، دائماً در ساختمان مرکزی بورس واقع در خیابان حافظ حاضر می‌شدید و در بین جمعیت انبوه معامله گران به خرید و فروش می‌پرداختید.

درحالی‌که با وجود کارگزاری‌ها شما به راحتی در قیمت و تعداد مدنظر خود سفارش را ثبت کرده و پس از آن تمامی فعالیت‌ها به‌صورت خودکار و خرید یا فروش انجام می‌گیرد.

بنابراین نقش کارگزاری‌ها لازمه فعالیت، حیات و گسترش بازار سرمایه است و این موضوع برای تمامی اشخاص اعم از حقیقی و حقوقی صادق است.

تاریخچه کارگزاری‌ها

شیوه قدیم معاملات کارگزاران بورسی در بازارهای جهانی

- فعالیت کارگزاران در ایران از کی و با چند کارگزاری آغاز شد؟

بورس تهران در سال 1346 تاسیس شد. همزمان با تاسیس آن کارگزاران بورسی هم فعالیت خود را آغاز کردند. اما در ابتدای امر 13 کارگزار فعال که عمدتا بانکی بودند در بازار سرمایه ایران مشغول به کار بودند.

این تعداد در سال‌های بعد به تدریج افزایش پیدا کرد. این کارگزاران تنها در 2 روز معاملاتی طی هفته و در ساعت‌های 10 الی 12 در تابلوی مظنه، معاملات را ثبت می‌کردند.

در سال 1348 برای اولین بار 2 کارگزار از بخش خصوصی به این تعداد اضافه شد و بعدها یک کارگزار خصوصی دیگر هم فعال شد. به طوری که تا قبل از انقلاب یعنی سال 1357، 3کارگزار خصوصی و 26 کارگزار نهادی در بازار فعالیت داشتند.

تاثیر کارگزاری‌های خصوصی بر بازار سرمایه

ورود کارگزاران بخش خصوصی در آن سال‌ها به بازار سرمایه به عنوان نقطه عطفی برای رونق معاملات و افزایش حجم دادوستد‌ها مطرح شد. در سال 1352، 50 درصد از کل معاملات در اختیار دو کارگزاری خصوصی (کارگزاری محمود رضویان و محمود کریشچی) قرار داشت. بعد از اضافه شدن کارگزار سوم از بخش خصوصی (احمد سلطانی) یک سوم از کل معاملات در اختیار این 3 کارگزار بود.

فعالیت کارگزاران از چه زمانی رونق گرفت؟

در سال‌های بعد از انقلاب در یک دوره معاملات کارگزاری‌ها از رونق افتاد، به‌طوری‌که حجم معاملات تا سال 1367 در حد صفر بود.

از سال 1367 به بعد و به‌خصوص در دهه 70، بورس یک جان تازه‌ای گرفت. بر این اساس 7 کارگزار خصوصی به فهرست کارگزاران اضافه شدند. این تعداد کارگزار خصوصی‌ به‌همراه 8 کارگزاری نهادین، معاملات را مجدد آغاز کردند.

در دهه 70، با مجوزهای جدیدی که سازمان کارگزاران بورس به کارگزاران اعطا کرد، معاملات آن‌ها قوت گرفت اما اصل معاملات و ایجاد روند واقعی در دادودستد‌ها از دهه 80 آغاز شد. تصویب قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی در این دوره انجام شد.

به این ترتیب با تغییر ساختار بازار سرمایه و اعطای مجوز به چندین کارگزاری در بازار سرمایه شاهد تغییرات اساسی در کلیت بازار سرمایه، ارکان و ساختار آن بودیم. از آن زمان به بعد یک توسعه چشمگیری در بازار سرمایه ایجاد شد. هر چند صنعت فعالیت کارگزاری‌ها قدمت 50 ساله دارد، اما عمده پیشرفت و توسعه آن در 10 سال اخیر صورت گرفته است.

کارگزاری‌ها چه وظایفی دارند؟

از جمله خدماتی که کارگزاران بورسی به مشتریان خود می‌دهند:

- کلیه معاملات اوراق بهادار: خرید و فروش سهام، حق تقدم سهام، اوراق بدهی، اوراق مشتقه و معاملات آتی و. در بورس، فرابورس، بورس کالاو بورس انرژی به صورت مستقیم و آنلاین (معاملات بر خط)

- خدمات مشاوره‌ای: پذیرش و ثبت شرکت‌ها و انتشار و عرضه اوراق بهادارشان در بورس‌های مربوطه، ارائه خدمات مشاوره‌ای به شرکت‌های پذیرش شده در بورس یا فرابورس جهت نحوه انتشار اوراق، انجام افزایش سرمایه و. ، ارایۀ خدمات و نظرات مشورتی به سرمایه‌گذاران (خرید و فروش سهام یا سرمایه‌گذاری در صندوق‌ها، اوراق با درآمد ثابت و. )

- بازارگردانی اوراق بهادار: بازارگردانی یعنی فعالیتی که با اخذ مجوزهای لازم عرضه و تقاضا را در بازار سرمایه تنظیم کرده و مانع از نوسان شدید قیمت‌ها می‌شود. این‌کار افزایش نقدشوندگی بازار را به دنبال دارد.

- خدمات مالی: ارائه اطلاعات مربوط به ورقه بهادار، معامله، سفارشات خرید و فروش و ناشر ورقه بهادار به مشتریان

- تعهد پذیره نویسی: انجام تعهد خرید اوراق بهاداری که ظرف مهلت “پذیره‌نویسی” به ‌فروش نرسیده است.

کارگزاری‌ها چه خدمات مازادی برای جذب مشتری ارایه می‌کنند؟

- اعتبار معاملاتی: برخی از کارگزاری‌ها براساس گردش مالی مشتریان خود (میزان و حجم خرید و فروش) به آن‌ها اعتبار معاملاتی می‌دهد.

به این صورت که فرد بدون پرداخت مبلغ سهام خود را از طریق اعتباری که کارگزاری به آن‌ها می‌دهد، خرید یا فروش می‌کند. این شیوه به عبارتی نوعی وام از سوی کارگزار به مشتریان با سطح اعتباری بالا است.

- تخفیف معاملاتی: کارگزاران بورسی در ازای دریافت حق الزحمه خرید و فروش سهام را برای مشتریان خود میسر می‌کنند که سقف آن توسط سازمان بورس تصویب شده است. برخی از کارگزاران به منظور جذب مشتری تخفیفانی در کارمزد معاملات اعمال می‌کنند.

- دوره‌های آموزشی: برخی از کارگزاری‌ها دوره‌هایی تحت عنوان آموزش بورس به صورت حضوری یا غیرحضوری برگزار می‌کنند.

نهاد کانون کارگزاران در ایران

کانون کارگزاران بورس اوراق بهادار در سال 1386 به عنوان یک مؤسسه غیردولتی فعالیت خود را آغاز کرد. اعضای آن کارگزاران فعال در بازار سرمایه هستند.

به عبارتی تمامی کارگزاری‌های بورسی برای فعالیت در بازار سرمایه باید به عضویت این کانون درآیند. کارگزاری‌ها تابع قوانین واحد و استانداردی هستند که توسط کانون کارگزاران وضع می‌شود.

وظایف کانون کارگزاران بورس اوراق بهادار چیست؟ مهم‌ترین وظیفه این کانون نظارت و قانو‌ن‌گذاری برای شرکت‌های کارگزاری است.

نحوه و کیفیت خدمات‌رسانی اعضا، پیشنهاد تغییر سقف کارمزدها و نرخ‌های خدمات اعضای کانون به سازمان، ارتباط با سایر ارکان و فعالان بازار اوراق بهادار، ایجاد سازش و حل اختلافات و مشکلات بین کارگزاران، کارگزار معامله‌گران و بازارگردانان و سایر اشخاص ذیربط، تنظیم روابط بین اعضای کانون با یکدیگر و با اشخاص وابسته به اعضاء، کمک به تهیه و تدوین قوانین، مقررات و آئین‌نامه‌های مربوط به اعضای کانون و بازار اوراق بهادار، کمک به ایجاد یک بازار اوراق بهادار عادلانه، رقابتی و کارا در کشور به منظور جلب اعتماد سرمایه‌گذاران، ارتقاء اعتبار اعضای کانون و اشخاص وابسته به اعضاء نزد سرمایه‌گذاران و . از جمله وظایف کانون کارگزاران بورس اوراق بهادار است.

کارگزاران بورس در ازای خدمات به مشتریان خود کارمزد دریافت میکنند

چند کارگزاری‌ فعال در بازار سرمایه وجود دارد؟

براساس آخرین گزارش که مربوط به اطلاعات کارگزاری‌ها تا پایان سال 97 است، 108 شرکت کارگزاري در بورس‌هاي کشور فعالند که 106 شرکت از کارگزاران فعال در بورس اوراق بهادار، 88 شرکت از کارگزاران فعال در بورس کالا، 105 شرکت از کارگزاران فعال در فرابورس، 62 شرکت از کارگزاران فعال در بورس انرژي، 20 شرکت از کارگزاران صرفاً فعال در بازار اوراق بهادار، 2 شرکت از کارگزاران صرفاً فعال در بازار کالایی و 86 شرکت از کارگزاران فعال در هر دو بازار هستند.

دفاتر و شعب کارگزارن در چه شهرهایی هستند؟

یکی از نکاتی که باید به هنگام انتخاب کارگزار بورسی به آن توجه کنیم، تعدد شعب و دفاتر مربوط به آن‌ها در نقاط مختلف کشور است.براساس آخرین آمار و اطلاعات تا پایان سال 97، تهران با 457 شعبه، اصفهان 80 شعبه، مشهد 54 شعبه، کرج 50 شعبه و تبریز با 39 شعبه به عنوان 5 شهر با بیشترین شعب کارگزاری‌ها هستند.

لیست کامل دفاتر کارگزاری را هم میتوانید اینجا دریافت کنید.

پراکندگی شعب کارگزاری‌ها در شهرهای مختلف ایران

چگونه کارگزاران رتبه‌بندی می‌شوند؟

شرکت‌های کارگزاری به صورت ماهانه در ۲۹ استان، بر اساس ارزش کل معاملات (حجم خرید و فروش)، ارزش معاملات خرد و بلوک کل، ارزش معاملات خرد و بلوک عادی و ارزش معاملات الکترونیکی رتبه‌بندی می‌شوند.

بر اساس آخرین آمار از 9 ماه ابتدایی سال 98، به ترتیب شرکت‌های کارگزاری مفید با ارزش معاملات کل 72.843میلیارد تومان، کارگزاری آگاه با 40.551 میلیارد تومان، کارگزاری فارابی با 17.821 میلیارد تومان، کارگزاری مبین سرمایه با 13.660 میلیارد تومان و کارگزاری بانک پاسارگاد با 21.045 میلیارد تومان به عنوان 5 رتبه برتر از لحاظ ارزش معاملات کل و الکترونیکی هستند.

همچنین از نظر ارزش معاملات خرد و بلوک کل به ترتیب کارگزاری‌های مفید، آگاه، فارابی، بانک پاسارگاد و مبین سرمایه و از نظر ارزش معاملات خرد و بلوک عادی کارگزاری‌های حافظ، بانک پاسارگاد، صبا تامین، بانک رفاه کارگران و مفید 5 رتبه برتر هستند.

چگونه بهترین کارگزار را انتخاب کنیم؟

شاید این پرسش برای شما ایجاد شود که چگونه کارگزار بورسی خود را انتخاب کنیم و یا بهترین کارگزار کدام است؟

مشتری مداری، کسب رتبه بالا در رتبه‌بندی سالانه، فعالیت در بازارهای مختلف بورس (بورس، فرابورس، کالا و انرژی)، عملکرد مطلوب سیستم معاملات آنلاین، تعدد شعب و نمایندگی در استان‌های مختلف، سیستم پاسخگویی مناسب به مشتریان، بهترین خدمات مشاوره‌ای، سلسله برنامه‌های آموزش حضوری یا مجازی، ارتباط خوب با صندوق‌های سرمایه‌گذاری، ارائه خدمات مالی از جمله وام قرض السحنه، اعتبار معاملاتی و . از جمله مواردی است که در انتخاب کارگزار خوب باید به آن توجه کرد.

بانکداری سرمایه گذاری چیست و چه نقشی در بازار سرمایه دارد؟

بانکداری سرمایه گذاری با استفاده از ابزارهایی مانند پذیره‌نویسی اوراق، سرمایه لازم را برای اجرای طرح‌ها و پروژه‌ها فراهم می‌کند. به همین دلیل است که در ایران به بانک‌های سرمایه‌گذاری (Investment Banks) یا شرکت تامین سرمایه گفته می‌شود.

بانکداری سرمایه گذاری (Investment Banking) چیست؟

بانکداری سرمایه گذاری معادلی فارسی برای مفهوم Investment Banking است که در ایران، به شرکت‌های فعال در این حوزه «شرکت‌های تامین سرمایه‌» می‌گویند. یکی از مهم‌ترین فعالیت‌های شرکت‌های تامین سرمایه این است که اوراق بهاداری از قبیل سهام و اوراق مشارکت را از یک سازمان یا نهاد دیگر می‌خرند (یا متعهد به خرید این اوراق می‌شوند) و این اوراق را به‌صورت خرد دوباره به سرمایه‌گذاران دیگر می‌فروشند.

به این ترتیب، شرکت‌های تامین سرمایه مانند چرخدنده‌ای عمل می‌کنند که بین سرمایه‌گذار و سرمایه‌پذیر قرار می‌گیرد و ارتباط بین این دو را ساده‌تر می‌کند. در حالت کلی، یک شرکت یا سازمان زمانی سراغ شرکت‌های تامین سرمایه یا همان بانک‌های سرمایه‌گذاری می‌رود که نیاز داشته باشد اوراق بهادار جدیدی منتشر کند و به فروش برساند.

تفاوت بانک سرمایه بازارهای مالی و وظایف آنها بازارهای مالی و وظایف آنها گذاری با بانک معمولی چیست؟

از این توضیح کوتاه مشخص است که بانک‌های سرمایه‌گذاری کارشان با بانک‌های معمولی فرق دارد؛ بانک‌های معمولی پول‌ در گردش را به صورت سپرده جذب می‌کنند و به اعتبار همین سپرده‌ها به متقاضیان وام پرداخت می‌کنند. اما بانک‌های سرمایه‌گذاری یا شرکت‌های تامین سرمایه کار اصلی‌شان انتشار اوراق بهادار به منظور تامین سرمایه مورد نیاز شرکت‌ها و سازمان‌های بزرگ است. خوب است به این نکته هم اشاره کنیم که به این شرکت‌ها «موسسات تامین مالی» هم گفته می‌شود.

شرکت‌های تامین سرمایه فعالیت مهم دیگری هم انجام می‌دهند و آن ارائه مشاوره برای افزایش منابع مالی شرکت‌ها است. یعنی اگر شرکت یا نهادی نیاز به سرمایه داشته باشد ولی نداند که بهترین روش برای تامین سرمایه مورد نیازش چیست، سراغ شرکت‌های تامین سرمایه می‌رود از متخصصان مالی این شرکت‌ها مشورت می‌گیرد.

نقش‌ها و وظایف بانک‌های سرمایه‌گذاری

به‌طور کلی می‌توانیم بگوییم شرکت‌های تامین سرمایه ۳ وظیفه یا نقش اصلی دارند؛ تامین مالی شرکت‌ها، مدیریت دارایی و مشاور سرمایه‌گذاری. در این قسمت این ۳ نقش را به اختصار مرور می‌کنیم.

شرکت تامین سرمایه در نقش تامین مالی شرکت‌ها

مهم‌ترین وظیفه شرکت‌های تامین سرمایه این است که برای شرکت‌های متقاضی سرمایه، اوراق بهادار جدید منتشر کنند و این اوراق را در بازار سرمایه به فروش برسانند. اگر بخواهیم دقیق‌تر باشیم، باید فعالیت اصلی شرکت‌های تامین سرمایه را به ۲ بخش تقسیم کنیم:

• انتشار اوراق بهادار در بازار اولیه بورس (مانند عرضه‌ اولیه سهام شرکت‌ها، عرضه اوراق مشارکت برای اولین بار و غیره)
• بازارگردانی اوراق و سهام در بازار ثانویه

پس اگر شرکتی، چه دولتی باشد چه خصوصی، به منابع مالی نیاز داشته باشد، می‌تواند به شرکت‌های تامین سرمایه مراجعه کند.

موضوع انتشار و عرضه اوراق بهادار جدید یکی از مهم‌ترین نقش‌های شرکت‌های تامین سرمایه است. مثلا شرکت‌های بزرگ و کوچکی که می‌خواهند وارد بورس شوند باید ابتدا سراغ یکی از شرکت‌های تامین سرمایه بروند تا کارشناسان ارزشیابی شرکت تامین سرمایه، ارزش کل شرکت متقاضی را مشخص کنند. این ارزش مبنایی خواهد بود برای تعداد و قیمت کل سهام شرکت متقاضی. همچنین بر همین مبناست که تعداد و قیمت سهام قابل عرضه در بورس در روز عرضه اولیه مشخص می‌شود.

نکته: شرکتی که نیازمند تامین منابع مالی باشد «ناشر اوراق بهادار» است و شرکت تامین سرمایه واسطه‌ای است که این اوراق را به سرمایه‌گذاران می‌فروشد و منابع حاصل را در اختیار ناشر اوراق می‌گذارد.

شرکت تامین سرمایه در نقش مدیریت دارایی

یکی دیگر از فعالیت‌های مهم شرکت‌های تامین سرمایه مدیریت دارایی برای شرکت‌های دیگر است. همچنین ممکن است این مدیریت دارایی به شکل مدیریت صندوق‌های سرمایه‌گذاری (صندوق‌های درآمد ثابت، صندوق‌های مختلط و صندوق‌ سرمایه‌گذاری در سهام) باشد. همان‌طور که می‌دانید این صندوق‌ها زیر نظر سازمان بورس و اوراق بهادار قرار دارند.

شرکت‌های تامین سرمایه کارشناسانی دارند که در حوزه‌های مختلف بازار سرمایه تخصص دارند. این شرکت‌ها با تکیه بر دانش و تجربه این افراد می‌توانند استراتژی‌های مختلفی برای مدیریت منابع مالی تدوین کنند و در شرایط مختلف از استراتژی‌های متفاوتی بهره بگیرند. به این ترتیب شرکت‌های تامین سرمایه این امکان را دارند که سرمایه‌گذاری‌هایی با کمترین ریسک و بیشترین بازده انجام بدهند.

به همین دلیل است که صندوق‌های سرمایه‌گذاری، اگر زیر نظر یک شرکت تامین سرمایه معتبر فعالیت کنند، می‌توانند یکی از مناسب‌ترین گزینه‌های سرمایه‌گذاری برای افراد عادی باشند؛ افرادی که تخصصی در حوزه سرمایه‌گذاری ندارند و کارشان چیز دیگری است.

شرکت‌های تأمین سرمایه در نقش مشاور سرمایه گذاری

بانکداری سرمایه گذاری یا شرکت‌های تامین سرمایه گاهی ممکن است مدیریت منابع مالی را به‌طور مستقیم در اختیار نداشته باشند، بلکه به طور غیرمستقیم و در نقش مشاور در انجام این کار به سازمان‌ها و نهادهای دیگر کمک کنند. مشاوره سرمایه گذاری سومین نقش مهم شرکت‌های تامین سرمایه است. در واقع سازمان‌ها و نهادهای متقاضی مشاوره از دانش و مهارت شرکت‌های تامین سرمایه استفاده می‌کنند تا بتوانند سرمایه‌گذاری‌های بهتری انجام بدهند. سازمان‌ها و شرکت‌هایی که برای مشاوه به شرکت‌های تامین سرمایه مراجعه می‌کنند، می‌توانند با تکیه بر تخصص این شرکت‌ها، استراتژی‌های بهتری برای توسعه انتخاب کنند و ارزش شرکت را به‌شکل قابل قبول ارتقا بدهند.

ممکن است همکاری یک شرکت یا سازمان با شرکت تامین سرمایه همکاری بلندمدتی باشد و شرکت تامین سرمایه همواره در نقش مشاور کنار شرکت متقاضی حضور داشته باشد و این شرکت را برای سرمایه‌گذاری‌های آینده و مسیری ‌که می‌تواند در پیش بگیرد یاری کند. شرکت‌های تامین سرمایه در نقش مشاور سرمایه‌گذاری در درازمدت نه فقط برای شرکت‌های مشاوره‌پذیر، بلکه برای کل بازار سرمایه و توسعه هرچه بیشتر آن مفید باشند.

به‌طور کلی می‌توان گفت شرکت‌های تامین سرمایه در حوزه‌های زیر مشاوره ارائه می‌کنند؛

• روش بهینه برای تامین مالی (مبلغ منابع مورد نیاز، زمان‌بندی تامین مالی و …)
• پیشنهاد روش و زمان‌بندی مناسب برای عرضه اوراق بهادار
• قیمت‌گذاری روی اوراق بهاداری که ناشر می‌خواهد عرضه کند
• ثبت اوراق بهادار و دریافت مجوز عرضه
• ادغام، تملک و تجدید ساختار مالی و سازمانی شرکت‌ها
• مدیریت ریسک
• سرمایه‌گذاری
• زمینه‌های دیگر

شرکت‌های تامین سرمایه در ایران

خوب است بدانیم در حال حاضر ۹ شرکت تامین سرمایه در ایران فعالیت می‌کنند که فهرست آن‌ها از این قرار است: تامین سرمایه امید، تامین سرمایه امین، تامین سرمایه بانک مسکن، تامین سرمایه بانک ملت، تامین سرمایه تمدن، تامین سرمایه سپهر، تامین سرمایه کاردان، تامین سرمایه لوتوس پارسیان، تامین سرمایه نوین.

نکته: با جست‌وجوی نام این شرکت‌ها در لینک زیر می‌توانید صفحه اصلی هر کدام را پیدا کنید و ببینید. در وبسایت هر کدام از این شرکت‌ها می‌توانید ببینید که هر کدام از این شرکت‌های تامین سرمایه مدیریت کدام صندوق‌های سرمایه‌گذاری (درآمد ثابت، مختلط و سرمایه‌گذاری در سهام) را به عهده دارند.

درآمد شرکت های تامین سرمایه از کجا می‌آید؟

شرکت‌های تامین سرمایه در ازای خدماتی که ارائه می‌دهند دستمزد می‌گیرند. مثلا وقتی به شرکت یا سازمانی درمورد مدیریت دارایی‌هایشان مشاوره می‌دهند، این کار را در ازای دریافت حق مشاوره انجام می‌دهند. اما مهم‌ترین درآمد این شرکت‌ها ناشی از پذیرش ریسک‌های مالی در فرایند پذیره‌نویسی انواع اوراق بهادار است.

شرکت‌های تامین سرمایه برای پذیره‌نویسی اوراق (انتشار و فروش اوراق بهادار برای اولین بار) و بازارگردانی این اوراق (واسطه‌گری برای خرید و فروش اوراق بهادار پذیره‌نویسی‌شده در بازار ثانویه) کارمزد دریافت می‌کنند. سازمان بورس و اوراق بهادار هم تعیین‌کننده میزان کارمزدی است که این شرکت‌ها برای پذیره‌نویسی و بازارگردانی اوراق دریافت می‌کنند. به‌طور کلی درآمدهای شرکت‌های تامین سرمایه را می‌توان به شکل فهرست زیر خلاصه کرد:

• درآمدهای ناشی از تعهد پذیره‌نویسی یا کارمزد تعهد پذیره‌نویسی (انتشار اوراق در بازار اولیه)
• درآمدهای ناشی از خدمات بازارگردانی اوراق بهادار (در بازار ثانویه)
• درآمدهای مربوط به ارائه مشاوره برای عرضه و پذیرش
• درآمدهای معامله و مبادله به حساب خود و سرمایه‌گذاری با سرمایه شرکت (فعالیت‌هایی که شرکت با سرمایه خودش انجام می‌دهد)
• درآمدهای مربوط به مدیریت دارایی‌ها (مانند مدیریت صندوق‌های سرمایه‌گذاری)

نکته یک: منظور از اصطلاح «پذیره‌نویسی» فرایندی است که طی آن سرمایه‌گذاران (مانند فعالان بورسی) اوراق بهادار را از ناشر (شرکتی که به دنبال جذب سرمایه است) یا نماینده قانونی آن خریداری می‌کند.

نکته ۲: منظور از «تعهد پذیره‌نویسی» این است که اگر طی دوره تعیین‌شده برای پذیره‌نویسی، اوراق بهادار مذکور فروش نرود، شخص ثالث (شرکت تامین سرمایه) تعهد دارد که باقیمانده اوراق را بخرد.

آیا امکان ورود شرکت‌های تأمین سرمایه به بورس وجود دارد؟

بله. در حال حاضر از میان ۹ شرکت تامین سرمایه ایرانی، سهام ۶ شرکت در بورس معامله می‌شود؛ تامین سرمایه ملت (با نماد تملت)، تامین سرمایه سپهر (با نماد وسپهر)، تامین سرمایه لوتوس پارسیان (با نماد لوتوس)، تامین سرمایه امین (با نماد امین)، تامین سرمایه امید (با بازارهای مالی و وظایف آنها نماد امید) و تامین سرمایه نوین (با نماد تنوین). قرار است در آینده نزدیک هم سهام یک شرکت تامین سرمایه دیگر هم در بورس عرضه شود.

به‌طور کلی شرکت‌های تامین سرمایه در ایران با بانکداری سرمایه گذاری به‌صورت سهامی خاص تاسیس می‌شوند، اما می‌توانند وارد بورس هم بشوند. این شرکت‌ها برای ورود به بورس، مانند هر شرکت غیربورسی دیگری، باید ابتدا از سهامی خاص به سهامی عام تبدیل شوند و سپس مراحل پذیره‌نویسی و ورود به یکی از بازارهای بورس یا فرابورس را طی کنند (و اصطلاحا عرضه اولیه شوند).

جمع‌بندی

شرکت تامین سرمایه غول‌هایی هستند که با توسعه ابزارهای نوین مالی این امکان را ایجاد می‌کنند که رابطه بین سرمایه‌گذار و سرمایه‌پذیر هرچه ساده‌تر و سریع‌تر باشد. این شرکت‌ها علاوه بر اینکه امکان انتشار و فروش اوراق بهادار جدید را ایجاد می‌کنند، از طریق ارائه مشاوره‌های مالی به شرکت‌ها کمک می‌کنند که ساختارهای مالی و سازمانی‌شان را بهبود ببخشند و بهترین روش را برای توسعه و جذب سرمایه (تامین مالی) در پیش بگیرند.

مشاوره سرمایه گذاری چیست و شامل چه مواردی می شود

از آنجا که همه افراد تجربه و تخصص لازم جهت سرمایه گذاری در بازار بورس را ندارند، جهت کم کردن ریسک، از مشاوره سرمایه گذاری فعالان این حوزه بهره می برند که می توانند در قالب افراد با صلاحیت و یا تحت عنوان شرکت های “مشاور سرمایه گذاری” فعالیت کنند.

این شرکت ها اجازه تضمین سود ندارند از این رو مشتریان باید با توجه به رزومه و آگاهی از نوع عملکردشان اقدام به انتخاب و همکاری با آن ها نمایند.

مشاوران مالی چه وظایفی دارند؟

مشاوران مالی می توانند در تمام حوزه های مالی یک موسسه یا شرکت، ورود کرده و در اخذ تصمیمات و اقدامات لازم راهنما باشند. از این رو حوزه فعالیت آن ها بسیار گسترده است.

موارد زیر از جمله وظایف یک مشاور مالی است:

♦ پیش بینی سود:

پیش بینی سود در واقع میزان درآمدی است که پیش بینی می شود به ازای هر سهم در انتهای سال مالی نصیب شرکت شود. واضح است در صورتی که پیش بینی به درستی صورت نپذیرد، ممکن است تصمیماتی بر اساس پیش بینی اشتباه اتخاذ شود که خسارات فراوانی را برای شرکت به وجود آورد.

تا قبل از سال ۱۳۹۴ پیش بینی سود سهام توسط شرکت ها انجام و به سازمان بورس ارسال می شد و پس از بررسی در سامانه کدال در دسترس عموم قرار می گرفت. در انتهای سال ۱۳۹۶ و پس از تغییر دستورالعمل ها، انتشار پیش بینی سود اختیاری شد. در نتیجه عملا ناشران الزامی به این کار نداشتند.

البته طی مصوبه اخیر سازمان بورس و اوراق بهادار، انتشار گزارش پیش بینی سود از تاریخ ۲۰ تیرماه برای صورت های مالی سال ۱۴۰۰ لازم الاجرا است و کارشناسان سازمان نیز بر آن نظارت خواهند کرد.

♦ مدیریت ریسک:

به اقداماتی که برای حصول اطمینان از داشتن آمادگی در مقابله با ریسک انجام می شود، مدیریت ریسک گفته می شود. به عبارت دیگر ریسک در هر سازمانی اتفاق می افتد؛ نحوه مواجهه و آمادگی در مقابل آن از اهداف مدیریت ریسک است.

استاندارد ISO 31000 یک استاندارد بین المللی است که حاوی دستورالعمل هایی جهت مدیریت ریسک می باشد.

♦ مدیریت خسارات مالی:

مشاوران حرفه ای با توجه به اشراف مناسب به جوانب امر، در زمان کمتری قادر به متوقف کردن روند خسارت شرکت و جلوگیری از به وجود آمدن مشکلات بزرگ تر است.

♦ ترسیم افق سرمایه گذاری و مالی شرکت:

یکی دیگر از وظایف مشاور ایجاد نقشه راه مالی شرکت است. منظور از افق سرمایه گذاری، بازه زمانی است که انتظار بازگشت سرمایه و سود خود را داریم.

سرمایه گذاری از لحاظ زمانی به سه دسته کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت طبقه بندی می شود.

سرمایه گذاری کوتاه مدت: نمی توان به طور قطع زمان بندی مشخصی برای این نوع سرمایه گذاری مطرح کرد ولی سرمایه گذاری های کمتر از دو سال را می توان در دسته کوتاه مدت قرار داد. برای این کار بهتر است از بر روی مواردی سرمایه گذاری انجام شود که قدرت نفدشوندگی بالایی دارند و در زمان نیاز به سرعت امکان فروش و نقد کردن آ ن وجود داشته باشد.

سرمایه گذاری میان مدت: بازه زمانی این نوع سرمایه گذاری عموما بین ۲ تا ۵ سال تعریف می شود. با توجه به تورم سالانه موجود, می توانید در هریک از بازارهایی که دانش کافی در آن دارید اقدام به سرمایه گذاری نمایید.

سرمایه گذاری بلند مدت: بازه زانی این نوع سرمایه گذاری، بیش از ۵ سال است و برای اشخاصی مناسب است که قصد در جریان نگه داشتن مازاد درآمد و یا افزایش ثروت خود را دارند. سرمایه گذاری در مسکن، سپرده های بانکی بلند مدت و یا خرید سهم های بنیادی با دید بلند مدت، برای این افراد مناسب است.

♦ مشاوره در اخذ تصمیمات سرمایه گذاری

♦ اولویت بندی بودجه ای

♦ تنظیم قراردادهای مالی

مشاوره سرمایه گذاری شامل چه خدماتی می شود؟

• مشاوره مالی شرکت های بزرگ:

مشاور مالی با توجه به شرایط فعلی شرکت شما و همچنین صنعتی که در آن مشغول به فعالیت هستید، مشاوره سرمایه گذاری مناسب در راستای دستیابی به اهدافتان به شما ارائه خواهد داد.

• سبدگردانی داخلی و بین المللی:

سبدگردانی یعنی سرمایه گذاری در بازار بورس با استفاده از تجزیه و تحلیل اطلاعات مالی و اقتصادی، توسط فردی خبره و با تجربه در سرمایه گذاری. سبدگردان با استفاده از دانش مالی و روانشناسی بازار، سرمایه سازمان را به سمت و سوی صحیح سوق می دهد و طبق قراردادی که با مشتری خود منعقد کرده کارمزد توافقی دریافت می کند.

• اوراق درآمد ثابت:

اوراق درآمد ثابت به سرمایه گذاری گفته می شود که منتشر کننده آن متعهد می شود در یک برنامه زمانی مشخص، مبالغ تعیین شده را به دارنده اوراق پرداخت کند. دولت ها از این روش برای تامین سرمایه خودشان بهره می برند. از آنجا که ریسک اوراق بدهی دولتی مثل اسناد خزانه (اخزا) صفر است، سرمایه گذاری در آن در شرایط مختلف اقتصادی نوسان قیمتی زیادی ندارد و همچنین این اوراق قدرت نقدشوندگی بالایی دارند.

• سبدهای مشاع:

سبدهای مشاع که در سال ۱۳۸۴ راه اندازی شدند، نهادهایی هستن که سرمایه ها و منابع مالی نزد مردم را جمع آوری و در سبدی متنوع از اوراق بهادار سرمایه گذاری می کنند و هدف استفاده از آن ها ایجاد ترکیبی از دارایی ها و کم کردن ریسک معاملات است.

• منتور فین تک ها:

شرکت های فین تک یا شتاب دهنده، شرکت هایی هستند که با ارائه روش های خلاقانه و نوآورانه به کسب و کار ها و جایگزین کردن آن با مدل های سنتی، باعث تسهیل خدمات به مشتریان می شوند.

• تحلیل سهام:

تحلیل سهام به دو شیوه قابل انجام است؛ تحلیل تکنیکال و تحلیل فاندامنتال ( تحلیل بنیادی ) .

در تحلیل بنیادی عوامل موثر بر قیمت سهام از جمله P/E ، EPS ، تحلیل صورت های مالی ، ارزش ذاتی ، ترازنامه و … بررسی بازارهای مالی و وظایف آنها می شوند و در مقابل در تحلیل تکنیکال هدف اصلی، بررسی روند قیمتی سهام در گذشته و پیش بینی حرکت آن در آینده است.

• مشتقات (Derivatives):

مشتقات به ابزار مالی اطلاق می‌شود که نرخ آن ها از نرخ واقعی و یا برآوردی دارایی پایه وابسته است. این دارایی ها می‌توانند اوراق بهادار، اختیارات، سهام و … باشند.

لیست شرکت های مشاور سرمایه گذاری

با توجه به ضوابط و قوانین سختگیرانه سازمان بورس ، تعداد معدودی موفق به کسب مجوز شده اند که اسامی آن ها در جدول زیر قابل مشاهده است.

عنوان

تلفن تماس

وبسایت

منبع: سازمان بورس و اوراق بهادار (به روز رسانی دی ماه ۹۸)

مشاور سرمایه گذاری و مالی مناسب، چه ویژگی هایی دارد؟

سابقه هر فرد بیانگر عملکرد و نوع تفکر اوست. در گام نخست برای انتخاب مشاور، شرکت ها و افرادی که از فرد مورد نظر، مشاوره سرمایه گذاری و مالی گرفته اند مورد بررسی قرار بازارهای مالی و وظایف آنها دهید. اقداماتی که انجام داده اند و مفید بودن آن ها را بررسی کنید.

مشاور مالی علاوه بر اینکه باید شنونده خوبی باشد می بایست قدرت تصمیم گیری بالایی نیز داشته باشد. چرا که در جلسات کاری و همچنین زمان عقد قراردادهای مهم نیاز به توجه به موضوعات مطروحه دارد. از سوی دیگر مشاوران موفق تونایی تحلیل تمام جوانب امر را دارند و قادر به اخذ تصمیمات حیاتی هستند.

کلینیک اقتصاد چه خدمات مشاوره ای ارائه می کند؟

کلینیک اقتصاد در شش زمینه آماده ارائه خدمات مشاوره می باشد.

• مشاوره تامین مالی پروژه ها

• مشاوره سیاست گذاری

• مشاوره ارزیابی پروژه

• مشاوره سرمایه گذاری

• مشاوره مالیاتی

• مشاوره حقوقی

چرا کلینیک اقتصاد؟

کلینیک اقتصاد اولین موسسه تخصصی آموزش علم اقتصاد، سرمایه گذاری و مدیریت بانکی به عموم فارسی زبانان است و محتوای به روز آموزشی و پژوهشی را در اختیار مخاطبان قرار می دهد. این موسسه توسط آقای دکتر سعدوندی بنا نهاده شد.