لیکویید شدن به زبان ساده؛ چگونه از آن جلوگیری کنیم؟
بازار ارزهای دیجیتال در مقایسه با اکثر بازارها بسیار پرنوسان است، بنابراین معاملهگران در این بازار باید احتیاط و دقت بیشتری داشته باشند. در مرحلهای از معاملات مارجین و فیوچرز ممکن است لیکویید شوید، در چنین وضعیتی پوزیشن معاملاتی شما به زور بسته میشود. لیکویید شدن روی بد بازار رمزارزهاست. در این مطلب از چشم بورس در مورد لیکویید شدن به زبان ساده سخن میگوییم. همچنین چگونگی جلوگیری از لیکویید شدن را به شما آموزش میدهیم.
معاملات مارجین چیست؟
یک تریدر با استفاده از معاملات مارجین (Margin) یا اهرمی، میتواند با گرفتن اعتبار چند برابر سرمایهی خود معامله کند. به این اعتبار اصطلاحا اهرم یا لوریج (Leverage) میگویند. بدیهی است هیچکدام از صرافیها بدون ضمانت به شما وام نمیدهد. میزان سرمایهی اولیهی شما همان وثیقه یا مارجین است.
زمانی که مارجین یک پوزیشن معاملاتی به خطر بیفتد، صرافی یا بروکر برای اینکه وارد ضرر نشود به صورت خودکار موقعیت معاملاتی شما را میبندد. در این حالت تمام سرمایهی اولیه که نقش مارجین (حاشیه) را دارد از بین خواهد رفت. به این اتفاق لیکویید شدن میگویند.
معاملات مارجین با استفاده از داراییهای شخص ثالث (بروکر یا صرافی) انجام میشوند. میزان دارایی قرض گرفته شده توسط وثیقه و اهرم تعیین میشود. اجازه دهید با یک مثال موضوع را روشن کنیم. فرض کنید 100 دلار دارایی دارید و میخواهید به اندازه 1000 دلار معامله کنید، شما در اینجا از اهرم 10 برابر استفاده میکنید. یا به عبارت دیگر اگر بخواهید وارد معاملهای به قیمت 1000 دلار و اهرم 10 شوید؛ باید 100 دلار را به عنوان وثیقه قرارد دهید.
صرافیهای ارز دیجیتال یا بروکرهای فارکس، اهرمهای متفاوتی ارائه میدهند. ممکن است میزان اهرم برای جفتارزهای مختلف، متفاوت باشد و همچنین برای نوع قراردادها. معمولا صرافیهای برای معاملات فیوچرز اهرم بالاتری نسبت به معاملات مارجین ارائه میدهند. معاملات فیوچرز در اکثر صرافیها از نوع دائمی (Perpetual) هستند. برای آشنایی بیشتر توصیه میکنیم مقاله زیر را بخوانید:
لیکویید شدن (Liquidation) چیست؟
لیکویید شدن در بازار ارز دیجیتال چیست؟
در بازارهای دو طرفه علاوه بر معاملات معمول دو نوع پوزیشن معاملاتی وجود دارد: شورت (Short) و لانگ (Long). در حالت اول تریدر انتظار دارد از کاهش قیمت دارایی سود ببرد و در حالت دوم از افزایش آن.
چنانچه تحلیل معاملهگر درست باشد، او میتواند سود معامله را با استفاده از اهرم افزایش دهد. پس از بستن موقعیت معاملاتی، پول قرض گرفته شده به همراه کارمزد به صرافی بازگردانده میشود و مابقی به کاربر خواهد رسید. بهتر است با یک مثال این معاملات را شرح دهیم:
فرض کنید یک موقعیت لانگ با سرمایهی 1000 دلاری و لوریج 10 برابر باز کردهاید. مبلغ کل معامله ده برابر سرمایه اولیه یا مارجین است؛ یعنی 10,000 دلار. اگر سهم یک درصد رشد کند، سود شما معادل 100 دلار خواهد بود. حال تصمیم میگیرید موقعیت را ببندید و 100 دلار (منهای کارمزد) سود خواهید کرد. اگر معامله را بدون اهرم انجام میدادید، تنها 10 دلار نصیبتان میشد.
این روی خوش ماجرا بود. بسیاری از معاملهگران تازهکار در دام معاملات اهرمی میافتند. فرض کنید در همین معامله به هر دلیلی قیمت 10 درصد خلاف پوزیشن شما حرکت کند. ضرر شما با اهرم 10 برابر با 1000 دلار خواهد بود؛ یعنی کل سرمایهی اولیه! در این صورت شما اصطلاحا کال مارجین ( Call Margin) میشوید. یا باید حساب خود را شارژ کنید یا موقعیت معاملاتی شما به طور خودکار بسته و لیکویید خواهید شد. لیکویید شدن، انحلال پوزیشن معاملاتی به دلیل از دست رفتن مارجین است.
در بازارها جملهی معروفی وجود دارد که حدود 90 درصد معاملهگران در بازارهای اهرمی کل سرمایهی خود را از دست میدهند. ما نمیدانیم این آمار چقدر واقعیت دارد، اما چندان هم نادرست نیست. حتی در صورت دانش و تجربهی کافی و اطمینان از معامله، در انتخاب اهرم زیادهروی نکنید.
روش محاسبهی قیمت لیکویید شدن
روش محاسبهی قیمت لیکویید شدن
هنگام باز کردن یک پوزیشن معاملاتی اهرمی، قیمت لیکویید شدن به صورت خودکار تعیین میشود. با عبور قیمت از این مقدار، موقعیت به صورت خودکار بسته میشود. قیمت لیکویید شدن به موقعیت معاملاتی، میزان اهرم و همچنین مقدار وجوه باقیمانده در حساب بستگی دارد. نیازی به محاسبه نیست. صرافیها همه چیز را برای شما محاسبه میکنند. برای درک بهتر این مفهوم با یک مثال آن را شرح میدهیم:
فرض کنید شما با 0.01 بیتکوین، یک سفارش به اندازهی 1 بیتکوین باز میکنید؛ یعنی اهرم 100 برابر. فرض کنید به هر دلیلی قیمت در خلاف جهت پوزیشن شما حرکت کند. در این مثال با حرکت 1 درصد خلاف پوزیشن، تمام مارجین خود را از دست میدهید. به محض عبور از این قیمت حساب شما به صورت خودکار لیکویید میشود.
به خاطر داشته باشید هر چقدر میزان اهرم بالاتر باشد، با درصد کوچکتری از تغییر قیمت، لیکویید میشوید. یعنی اگر معاملهای با اهرم 50 برابر باز کنید، تنها 2 درصد نوسان در جهت مخالف باعث انحلال معامله میشود.
وقتی یک پوزیشن لانگ باز میکنید، قیمت لیکویید شدن پایینتر از قیمت ورود است. برای یک پوزیشن شورت نیز، در صورت صعود قیمت به نقطهی مشخص، لیکویید شدن رخ میدهد.
توصیه میشود از اهرم بالاتر از 10 استفاده نکنید. تازهکارها نیز بهتر است از اهرم بیشتر از 2 استفاده نکنند.
لیکویید شدن چگونه اتفاق میافتد؟
در مواردی که صرافی قادر به انحلال موقعیتها پیش از رسیدن به تراز منفی نباشد، برای پوشش زیان از روشهای زیر استفاده میکند:
- صندوق بیمه (Insurance fund): صندوقی است که توسط صرافی نگهداری میشود. این صندوق تاسیس شده تا اطمینان حاصل شود تریدرها سود خود را به طور کامل برداشت کنند و همچنین متحمل زیانهای غیرضروری نشوند.
- سیستم زیانهای اجتماعی (Socialized Losses): در این روش زیانهای موقعیتهای ورشکسته بین تمام معاملهگران سودآور تقسیم میشود.
- لیکوئید شدن با اهرمزدایی خودکار (Auto-deleveraging liquidation): با استفاده از اهرمزدایی خودکار، صرافی موقعیتهای معاملهگران را بر اساس اولویت و با توجه به میزان سود و اهرم لیکوئید میکند تا موقعیتهای دیگر را پوشش دهد.
صندوق بیمه چیست؟
صندوقهای بیمه از تریدرهای ورشکسته در مقابل زیانهای غیرضروری محافظت میکنند. علاوه بر این تضمین میکنند که دیگر معاملهها به سود خود خواهند رسید. هدف اصلی این صندوقها، کم کردن موارد لیکویید شدن از طریق انحلال خودکار است. با ADL یا اهرمزدایی خودکار، موقعیتها تریدرها به صورت خودکار منحل میشود. در چنین شرایطی، ممکن است پوزیشنهای مخالف با اهرم بالا نیز لیکویید شوند.
منابع این صندوق با موقعیتهای لیکویید شده تامین میشود. وقتی سفارشی با قیمت کمی متفاوت با قیمت لیکویید شدن منحل شود، تفاوت مثبت وارد صندوق میشود. این مدل فقط برای صرافیهای ارز دیجیتال نیست. صرافیهای سنتی نیز از این شیوه استفاده میکنند.
چگونه از لیکویید شدن جلوگیری کنیم؟
چگونه از لیکویید شدن جلوگیری کنیم؟
درک این نکته بسیار حیاتی است که هیچوقت از تمام سرمایهی خود به عنوان مارجین استفاده نکنید. معاملهگران حرفهای معمولا تنها 10 درصد از کل سرمایه را به عنوان مارجین وارد میکنند. به عنوان دومین نکته هیچگاه از اهرمهای بالاتر از 10 استفاده نکنید! در برخی از صرافیها اهرمهای 50 برابر و بالاتر ارائه میشوند، اما نباید در دام آنها بیفتید. هر چقدر لوریج بیشتر باشد، ریسک لیکویید شدن بالاتر خواهد رفت.
دو نوع اهرم یا لوریج معاملاتی وجود دارد: اهرم ایزوله و اهرم کراس (متقاطع). لازم است تفاوت این دو را بدانید. در اهرم ایزوله، حاشیه تنها به یک معامله محدود میشود. به عبارت دیگر، در صورت لیکویید شدن صرافی تمام وجوه حساب را برداشت نخواهد کرد. مارجین ایزوله برای کسانی مناسب است که فقط یک پوزیشن معاملاتی دارند. در این حالت حتی پس از باز کردن پوزیشن، تریدر میتواند اهرم را در حین معامله تغییر و یا مارجین را افزایش دهد.
در کراس مارجین یا اسپرد مارجین، صرافی میتواند از کل مارجین (Maintenance Margin) برای جلوگیری از لیکویید شدن استفاده کند. یعنی سود حاصل از یک معامله به صورت خودکار زیان پوزیشن باز دیگر را پوشش میدهد. این نوع اهرم برای تریدرهایی مناسب است که همزمان چندین معامله در جفتهای مختلف دارند و یا آربیتراژ میکنند. مارجین کراس از شما در برابر لیکویید شدن در یک پوزیشن خاص محافظت میکند.
با رعایت موارد فوق تا حدی ایمن خواهید بود، اما مهمترین و موثرترین راه برای جلوگیری از لیکویید شدن تعیین حد ضرر است. با تعیین حد ضرر مناسب در معاملات گیر نخواهید افتاد. حد ضرر را پیش از ورود به موقعیت تعیین کنید تا در صورت بروز مشکل بلافاصله پوزیشن معاملاتی بسته شود.
سوالات متداول
هنگامی که در یک معاملهی اهرمی تمام مارجین خود را از دست بدهید (ضرر به اندازهی 100 درصد سرمایهی اولیه باشد)، صرافی به صورت خودکار معامله شما را میبندد و اصطلاحا لیکویید میشوید.
مهمترین و موثرترین راه برای جلوگیری از لیکویید شدن تعیین حد ضرر است. علاوه بر این، در میزان اهرم زیادهروی نکنید و از کراس مارجین نیز میتوانید استفاده کنید.
چگونه می توان درآمد حاصل از معاملات مارجین را افزایش داد؟
اهرم، عمل استفاده از یک مقدار وام یا سرمایه قرض گرفتهشده برای ورود به یک سرمایهگذاری، تأمین مالی یک پروژه، یا سرمایهگذاری در یک تجارت و استفاده از آن برای افزایش سهام اهرمی چگونه کار می کند؟ و چند برابر کردن بازده احتمالی سرمایه اولیه مستقر است. درحالیکه روند صعودی در انجام این کار بدیهی است، برخی روندهای نزولی نیز تقویتشده و گسترشیافته است.
در اکثر موارد، از اهرم معاملاتی برای شرح سرمایه وام گرفتهشده مورداستفاده برای پوزیشنهای بزرگتر و معاملات روزانه فارکس، کریپتو ، کالاها یا سایر ابزارهای معاملاتی استفاده میشود.
شرکتها میتوانند دارایی اولیه خود را بیشتر کرده تا بازده سرمایه ریسکپذیر را بالا ببرند یا از آن برای افزایش سود بالقوه استفاده کنند. این همان تعریف اهرم مالی است.
سرمایهگذاران همچنین میتوانند با استفاده از سرمایهگذاری در تجارتهای پیشرفته، از طریق شرکتهایی که از سرمایه اولیه قرضی برای افزایش سود سهامداران استفاده میکنند، از اهرم به نفع خود استفاده کرده و یا ارزش سهام را بالا ببرند. این بیشتر چیزی شبیه اهرم عملیاتی است که در آن، هزینههای ثابت بالاتر به معنای نسبت اهرم بالاتر است.
اصطلاح highly leveraged یا over leveraged به سرمایهگذار یا معاملهگری اشاره دارد که بیشازحد وام گرفته است و بهخصوص روی موقعیت آنها ریسک میکند. معمولاً، برای تأمین بدهی، سرمایهگذار یا معاملهگر باید قبل از ورود به یک معامله مقداری از سرمایه خود را برای وثیقه کنار بگذارد. آنگاه، بسته به اینکه اهرم یک پلتفرم معاملاتی تا چه حد اجازه میدهد، ریسک و پاداش بالقوه چند برابر خواهد شد.
اگرچه معاملات اهرمی ریسک بالایی را با خود به همراه دارند، سرمایهگذاری اولیه کمتر میتواند بهعنوان بخشی از یک استراتژی مدیریت ریسک درست مورداستفاده قرار گیرد. استفاده از اهرم و چگونگی استفاده از آن توسط معامله گران در برنامههای معاملاتی، بسیار متفاوت است.
اهرم در مقابل مارجین: تفاوت اینها چیست؟
معامله گران اغلب فرض میکنند که اهرم و مارجین یکی هستند و از این اصطلاحات بهجای یکدیگر استفاده میکنند، بااینحال، این غلط است.
مقدار موجود در یک حساب، مارجین نام دارد که میتواند برای اعمال اهرم استفاده شود. در اصل، مارجین همان چیزی است که برای ایجاد موقعیتهای معاملات اهرمی مورداستفاده قرار میگیرد.
در مواردی که موقعیتها برخلاف برنامه معاملهگر پیش میروند و یا اینکه این امکان وجود داشته باشد که ریسک از دست رفتن سرمایه بالاتر برود، بهتر است همیشه مارجین اضافی را در یک حساب معاملاتی در دسترس قرار دهید. بنابراین، مهم است که همیشه به الزامات مارجین توجه کنید.
انحلال فقط زمانی اتفاق میافتد که مارجین دیگری برای تأمین مقادیر موقعیتهای باز در دسترس نباشد. زمانی که این اتفاق میافتد، تمام موقعیتها ازدسترفته و وجوه محدود باقیمانده به ماندهحساب سرمایهگذار بازگردانده میشوند.
اهرم چگونه کار میکند و چه کمکی میتواند به سودآوری کند؟
حالا که تفاوتهای بین انواع خاص اهرم و همچنین تفاوت بین مارجین و اهرم توضیح دادهشده است، در ادامه ما فقط به معاملات اهرمی، نوع استفادهشده در معاملات فارکس، بورس سهام یا ارزهای رمزنگاری اشاره خواهیم کرد.
اهرم برای افزایش اندازه یک موقعیت در زمان باز شدن آن، از مارجین موجود در یک حساب مارجین دار استفاده میکند. بسته به میزان اهرم ارائهشده، نسبت اهرم و میزان مارجین موردنیاز، در هر پلتفرم یا حتی ابزار معاملاتی متفاوت خواهد بود.
اهرم به معامله گران این امکان را میدهد تا تنها بخش کوچکی از کل موقعیت موردنیاز را بهعنوان وثیقه کنار بگذارند، و کارگزار بقیه هزینهها را با استفاده از سرمایه قرضی تأمین میکند.
بهعنوان یک نمونه واضح از چگونگی عملکرد اهرم، خرید ۱۰ BTC باقیمت هرکدام ۱۰،۰۰۰ دلار را در نظر بگیرید. در یک پلت فرم معاملاتی اسپات، این کار ۱۰۰۰۰۰ دلار بهعلاوه مقداری بیشتر هزینه خواهد داشت. اگر قیمت بیت کوین ۱۰٪ افزایش پیدا کند، میتوانید ۱۰،۰۰۰ دلار به سرمایه اولیه خود اضافه کنید.
بااینحال، باوجود اهرم در یک پلتفرم معاملات مارجین، یک پوزیشن با همان اندازه فقط ۱۰۰۰ دلار برای پوشش یک معامله با استفاده از یک نسبت اهرم ۱:۱۰۰ هزینه خواهد داشت. بازده همان مقدار است، اما سرمایه بسیار کمتری در معرض ریسک قرار میگیرد.
مطمئن شوید که همیشه ریسک احتمالی پاداش را در نظر دارید تا بتوانید تصمیم بگیرید که آیا باید از محصولات اهرمی استفاده کنید یا خیر.
نوع محصولات معاملات اهرمی
تنوع محصولات اهرمی موجود بسیار زیاد است و ما نمیتوانیم همه آنها را معرفی کنیم، بنابراین فقط بر روی متداولترین انواع محصولات اهرمی در دسترس برای معامله گران متمرکز خواهیم شد.
معاملات فارکس به دلیل نوسانات قیمت نسبتاً کم، یکی از اهرمیترین بازارهاست. با اعمال اهرم در اینجا، نوسانات کوچک به سودهای بزرگ تبدیل میشوند. نسبتهای اهرم فارکس متداول به ۱:۱۰۰۰ میرسند.
ارزهای رمزگذاری شده مانند بیت کوین نیز ازجمله داراییهای محبوب برای معاملهگری با استفاده از اهرم هستند. با توجه به میزان بیثباتی این داراییها، خطر از دست رفتن کل سرمایه وجود دارد و بنابراین نسبتهای اهرمی معمولاً حداکثر به ۱:۱۰۰ میرسند.
CFD برای کالاها، شاخصهای بورس و موارد دیگر، بسته به پلتفرم و ابزار معاملاتی یک محدوده اهرم را امکانپذیر میکند.
در جای دیگر بازار بورس یا سایر بازارها، قراردادهای اختیاری، قراردادهای آتی و انواع دیگر محصولات اهرمی وجود دارد. فرصتهای اهرمی حتی در بازار اوراق قرضه و یا در سرمایهگذاری غیرمستقیم در شرکتهایی که بسیار اهرمی هستند، وجود دارد.
مزایا و ریسکهای معاملات اهرمی
مهمترین مزیت استفاده از اهرم، افزایش حاشیه سود و بازده سرمایهگذاری است. با استفاده از اهرم، پوزیشنهای کوچک بر اساس وثیقه بدهی به پوزیشنهای بسیار بزرگتری تبدیل میشوند. این امر، سود را از طریق ضریب اهرم چند برابر میکند و رشد سرمایه سریعتر میشود.
این کار علاوه بر تأثیر اولیه، یک تأثیر ثانویه هم دارد. استفاده از اهرم همچنین به معنای کمبود سرمایه اولیه است. این بهخودیخود میتواند بهعنوان بخشی از یک استراتژی مدیریت ریسک مؤثر مورداستفاده قرار گیرد.
در ضمن ممکن است با احساسات متناقضی همراه باشد که هشدار میدهند که استفاده از اهرم با ریسک بالایی همراه است. اما کاملاً درست است. اگرچه اینیک ابزار قدرتمند برای محافظت از سرمایه است، اما اگر درست استفاده نشود میتواند منجر به از دست رفتن کل سرمایه شود. به همین دلیل، سرمایهگذاران بیتجربه پول خود را از دست میدهند. به همین دلیل است که بیشتر بنگاههای معاملاتی مجاز و تحت کنترل، فقط به سرمایهگذاران نهادی سطح بالا اهرم میدهند.
برخی ممکن است بعد از اولین تجربه معاملات اهرمی، فکر کنند که ریسک به معنای عدم امکان بازگشت به معاملات اسپات نرمال است. دانستن اینکه میتوانید همان مقدار پول را با ریسک کمتری به دست آورید، به طرز غیرقابلانکار جذاب و فریبنده است. دیدن اینکه بازده به طرز چشمگیری چندین برابر شده است نیز یک تجربه هیجانانگیز است که میتواند باعث ترشح دوپامین شود.
مدیریت ریسک از طریق معاملات اهرمی قطعاً امکان پذیر است
استفاده از نسبت اهرم ۱:۱۰۰ یک روش عالی برای معامله گران تازهکار است تا بتوانند بهراحتی نسبت ریسک به سود خود را محاسبه کنند و اطمینان حاصل کنند که پوزیشنهایشان با قانون ۱٪ و استراتژی مدیریت ریسک مطابقت دارند.
قانون ۱٪ بیان میکند که هیچ معاملهگر تازهکاری نباید روی بیش از ۱٪ از سرمایه خود در هر زمان یا هر پوزیشن خاصی ریسک کند، فرقی ندارد که پتانسیل معامله چقدر جذاب باشد.
درحالیکه این نرخ ممکن است خیلی کند به نظر برسد، برای اینکه کل سرمایه خود را از دست بدهید باید در ۱۰۰ معامله ضرر کنید، و فقط به نصف این زمان نیاز دارید تا موفق شوید و به سود برسید.
بااینحال، با استفاده از قانون ۱٪ در معاملات ارز، ایجاد سرمایه برای هر چیز ارزشمند بسیار زمان خواهد برد. با بهرهگیری از اهرم، ۱٪ از یک حساب ۱۰۰،۰۰۰ دلاری بهجای ۱،۰۰۰ دلار به ۱۰۰،۰۰۰ دلار تبدیل میشود.
سهام اهرمی چگونه کار می کند؟
نسبتهای مالی مقادیر عددی هستند که به منظور به دست آوردن اطلاعات معنادار از صورتهای مالی یک شرکت استخراج میشوند. اعداد بدست آمده از صورتهای مالی شرکت مانند ترازنامه، صورت سود و زیان و صورت جریان نقدینگی، در مواردی همچون آنالیزهای مقداری و ارزیابی نقدینگی، رشد، حاشیه سود، سودآوری، نرخ بازگشت، ارزشگذاری و غیره قابل استفاده می اشد. یکی از متداولترین راههای تحلیل مالی، محاسبه و بررسی نسبت های مالی است. این نسبتها در چندین گروه تعریف شدهاند و هر کدام به یکی از جنبههای وضعیت مالی شرکتها میپردازند.
تجزیه و تحلیل نسبت های مالی بیانگر چه چیزی است ؟
سرمایه گذاران و تحلیلگران برای ارزیابی سلامت مالی شرکت ها از طریق بررسی صورت های مالی گذشته و فعلی شرکت نسبت های مالی استفاده می کنند. داده های تقریبی می توانند عملکرد شرکت را در طول زمان نشان دهند. هم چنین می توان از آنها برای تخمین عملکرد آینده شرکت استفاده کرد. این داده ها همچنین قادر خواهند بود وضعیت مالی یک شرکت را با میانگین بازدهی صنعت مقایسه کرده و همزمان با عملکرد سایر شرکت های حاضر درآن صنعت مقایسه نمایند.
نسبت های مالی معیاری به منظور مقایسه ی شرکت ها هستند. به وسیله ی نسبت های مالی می توان سهام هر صنعت را مورد ارزیابی قرار داد. به همین ترتیب می توانند عملکرد سهام اهرمی چگونه کار می کند؟ فعلی و گذشته ی آن را مورد مقایسه قرار دهند. به طور کلی، نسبت های مالی معمولا به صورت جداگانه استفاده نمی شوند، بلکه در ترکیب با سایر نسبت ها استفاده می شوند.
نسبتهای نقدینگی
نسبت نقدینگی را به این صورت بیان کرد: نسبتهای نقدینگی اطلاعاتی در مورد توانایی شرکتها در برابر پرداخت دیون کوتاهمدت یا عمل به تعهدات کوتاهمدتشان فراهم میآورند تعریف کرد.
نسبتهای نقدینگی متداول شامل موارد زیر میشوند:
نسبت جاری: داراییهای جاری/ بدهیهای جاری
نسبت جاری: توانایی شرکت در پرداخت بدهیهای کوتاهمدت با داراییهای جاری.
نسبت آنی: توانایی یک شرکت در پرداخت بدهیهای کوتاهمدت خود از محل داراییهای نقدی
نسبت آنی (سریع) = داراییهای جاری – موجودی مواد و کالا / بدهیهای جار
نسبت وجه نقد: توانایی شرکت در پرداخت بدهیهای کوتاهمدت خود از محل وجوه نقد. این نسبت محافظه کارانهترین نسبت نقدینگی است که حسابهای دریافتنی نیز در آن لحاظ نخواهند شد.
نسبت وجه نقد = موجودی نقدی+ سرمایهگذاریهای کوتاهمدت / بدهیهای جاری
نسبتهای اهرمی
نسبتهای اهرمی مقدار منابع دریافت شده از بدهی را محاسبه میکنند. در واقع، از نسبتهای اهرمی به منظور ارزیابی سطح بدهیهای کوتاه و بلندمدت شرکت ها استفاده میشود. نسبتهای اهرمی شامل موارد زیر باشد:
نسبت بدهی: توانایی یک شرکت در پرداخت بدهیهای کوتاه و بلندمدت با کل داراییهای موجود
نسبت بدهی = مجموع بدهیها / مجموع داراییها
نسبت تسهیلات به سرمایه: میزان اتکای شرکت به استقراض از بانک و حقوق صاحبان سهام برای تامین مالی خود
نسبت تسهیلات به سرمایه = مجموع تسهیلات / مجموع تسهیلات + حقوق صاحبان سهام
نسبت پوشش بهره: نشان دهنده توان شرکت در پرداخت هزینههای مالی مثلا بهره وامهای دریافتنی از محل سود عملیاتی
نسبت پوشش بهره = سود عملیاتی/ هزینههای مالی
نسبتهای فعالیت
نسبتهای فعالیت یا کارایی ابزارهایی برای سنجش کاربرد داراییهای شرکت مورد استفاده قرار میگیرند و از روش ارزیابی میزان فروش و تاثیر داراییها بر آن اندازهگیری میشوند. این دسته از نسبتها، حجم فروش شرکت را با سرمایهگذاری در داراییهای مختلف مانند موجودی کالا، دارایی ثابت و … مقایسه کرده و میزان به کارگیری موثر منابع شرکت و راندمان عملیات آن را در دوره عملیات ارزیابی میکنند.
دوره گردش موجودی کالا یا میانگین سنی کالا:
دوره گردش موجودی کالا، بازه زمانی را نشان میدهد که در آن دفعات گردش کالا اتفاق افتاده است. گردش موجودی کالا بیانگر این است که موجودی کالا و مواد اولیه شرکت در یک بازه زمانی مشخص – مثلا یک سال مالی – چند بار به فروش رسیده و جایگزین شده است.
دوره گردش موجودی کالا = متوسط موجودی مواد و کالا *۳۶۵ / بهای تمام شده کالای فروش رفته
دوره وصول مطالبات:نشان دهنده فاصله زمانی تحویل کالا به مشتری تا دریافت وجه نقد از مشتری است. به بیان دیگر، مدت زمانی است که طول میکشد تا شرکت مطالبات خود را از مشتریان دریافت کند. با بررسی این نسبت درمییابیم که شرکت درآمد فروش خود را در چه بازه زمانی به چرخه عملیاتی بازمیگرداند.
دوره وصول مطالبات = متوسط حسابهای دریافتنی *۳۶۵ / فروش نسیه
دوره گردش عملیات:به دورهای گفته میشود که در طول آن، یک شرکت، مراحل خریداری مواد اولیه، تولید کالا، ارسال به دست مشتری و در نهایت دریافت وجه نقد را سپری میکند.
دوره گردش عملیات = دوره وصول مطالبات + دوره گردش موجودی کالا
گردش دارایی:این نسبت، میزان تأثیرگذاری گردش داراییها را در کسب درآمد شرکت نشان میدهد و بیانگر این است که چگونه داراییهای شرکت برای ایجاد درآمد به کار گرفته میشوند. با مقایسه این نسبت در دورههای گذشته میتوان به این نتیجه رسید که افزایش داراییها در کسب درآمد بیشتر توسط شرکت، تاثیرگذار بوده است یا خیر.
گردش دارایی = فروش خالص / میانگین جمع داراییها
نسبتهای سودآوری
نسبتهای سودآوری، توانایی شرکت برای تولید درآمد در جهت عملکرد و سود سهام، داراییهای ترازنامه، هزینههای عملیاتی و سهام را اندازهگیری میکند. مهمترین نسبت های مالی سودآوری شامل موارد زیر میباشد:
بازده داراییها: نسبت بازده داراییها نشان می دهد که شرکت چگونه از منابع و دارایی تحت اختیار خود برای کسب سود بهره برده و برای سرمایهگذاران و اعتباردهندگان خود بازدهی ایجاد کرده است. نسبت بازده داراییها میتواند شاخص نهایی برای ارزیابی کفایت و کارایی مدیریت شرکت باشد.
بازده دارایی = سود خالص / میانگین جمع داراییها
بازده حقوق صاحبان سهام: یکی از راه ها برای اندازهگیری میزان سودآوری شرکت است که روش ایجاد سود با استفاده از سرمایه سهامداران را روشن میکند.
بازده حقوق صاحبان سهام = سود خالص / حقوق صاحبان سهام
حاشیه سود ناخالص: این نسبت، عملیات اجرایی و کسب درآمد شرکت را ارزیابی کرده و همچنین توانایی شرکت در کنترل بهای تمام شده کالای فروش رفته را بررسی می کند و رابطه بین فروش و هزینههای تولید کالای فروخته شده را نشان میدهد.
حاشیه سود ناخالص = سود ناخالص / فروش
حاشیه سود عملیاتی: نسبت سود عملیاتی بیانگر این است که هر یک ریال فروش محصولات یا خدمات چه تأثیری در سود عملیاتی شرکت دارد.
حاشیه سود عملیاتی = سود عملیاتی / فروش
حاشیه سود خالص: درصد حاشیه سود خالص شرکت بیانگر این است که از هر ۱ تومان فروش شرکت چه مقدار آن به سود خالص تبدیل شده است.
حاشیه سود خالص = سود خالص / فروش
نسبتهای ارزش بازار
این نسبتها منعکس کننده نگرش سهامداران و تحلیل گران بازار سرمایه در خصوص عملکرد گذشته و پیش بینی روند آتی شرکت هستند. انواع متداول نسبتهای ارزش بازار عبارتاند از:
نسبت ارزش دفتری (P/B): این نسبت بیانگر ارزش ثبت شده خالص داراییها بر مبنای هر سهم از سهام عادی هستند.
P/B = قیمت بازار هر سهم از سهام عادی * تعداد سهام در دست سهامداران عادی / حقوق صاحبان سهام
نسبت قیمت به درآمد (P/E): این نسبت، دیدگاه تحلیل گران بازار سرمایه را در خصوص سودآوری آتی شرکت تعیین میکند و از تقسیم قیمت بازار هر سهم عادی در یک دوره زمانی خاص و سود سالانه آن به دست میآید.
P/E = قیمت بازار هر سهم از سهام عادی / سود هر سهم از سهام عادی
نسبت قیمت به فروش (P/S): این نسبت که از حاصل تقسیم ارزش بازار شرکت بر کل فروش ۱۲ ماهه ایجاد میشود، به شما میگوید برای هر یک ریال فروش سالانه چقدر هزینه میکنید.
P/ S = قیمت بازار هر سهم از سهام عادی / کل فروش ۱۲ ماه اخیر شرکت
قیمت به جریان نقدینگی (P/CF): این نسبت از توان قابل ملاحظهای برای پیش بینی بازده سهام برخوردار است و معمولا به وسیله سرمایهگذاران نهادی مورد استفاده قرار میگیرد. نسبت قیمت به جریان نقدینگی، مواردی از قبیل استهلاک، تخفیف درآمد و مواردی از نقدینگی را که توسط کسب و کار ایجاد شده حذف میکند.
امکان مقایسه عملکرد شرکت
مقایسه نسبت های مالی با رقبای اصلی به این منظور صورت میگیرد که مشخص شود کدام بخش شرکت عملکرد بهتر یا بدتری نسبت به میانگین صنعت مربوط به خودش دارد. مقایسه بازده دارایی بین شرکتها به یک تحلیلگر یا سرمایهگذار کمک میکند تا تشخیص دهد کدام شرکتها در جهت افزایش سودآوری، استفاده بهینهتری از داراییشان داشتهاند. استفاده کنندگان نسبت های مالی به دو گروه استفاده کنندگان داخلی و خارجی تقسیم میشوند:
استفاده کنندگان خارجی:
شامل تحلیلگران مالی، سرمایهگذاران خردهفروشی، اعتباردهندگان، رقبا، مقامات مالیاتی، مقامات نظارتی و ناظران صنعت میشوند.
استفاده کنندگان داخلی:
شامل مدیر تیم، کارمندان و مالکان میشوند.
اثر دلار بر قیمت سهام
به دنبال بازگشت بورس به مسیر صعودی طی هفتههای گذشته، حالا افزایش نرخ دلار نیز روح تازهای در کالبد این بازار دمیده است.
به دنبال بازگشت بورس به مسیر صعودی طی هفتههای گذشته، حالا افزایش نرخ دلار نیز روح تازهای در کالبد این بازار دمیده است. بررسیها نشان میدهد نرخ هر اسکناس آمریکایی از کف ۲۱هزار تومانی در میانه اردیبهشتماه با رشد بیش از ۲۸ درصدی به کانال ۲۷هزار تومان وارد شده است. افزایش نرخی که طبیعتا با وقفه زمانی اثر خود را بر دلار نیمایی نیز به جا خواهد گذاشت. این مهم از آنجا حائزاهمیت است که بدانیم بیش از ۶۰ درصد از سهام بورسی در زمره شرکتهای صادراتمحور قرار میگیرند؛ شرکتهایی که بیشترین درآمد خود را به صورت دلاری کسب کرده و طبیعتا به دنبال رشد نرخ این ارز منتفع خواهند شد و با توجه به اثر بالایی که در محاسبه نماگرهای بورسی دارند، دماسنجهای تالار شیشهای را نیز مثبت خواهند کرد. در مقابل اما شرکتهایی هستند که در زمره گروههای ریالی قرار میگیرند. برخی هیچ اثری از تغییرات نرخ دلار نمیپذیرند و برخی دیگر هزینههای دلاری داشته و در مقابل درآمد ریالی کسب میکنند؛ این گروه از سهام متضرران رشد نرخ دلار خواهند بود.
آنچه واضح است ابهام در مسیر مذاکرات هستهای و احیای برجام، با تغییر جهت انتظارات تورمی، بازار ارز را نیز دستخوش تغییراتی کرده است. به اعتقاد کارشناسان، دلیل دیگر رشد قیمتها در بازار ارز را میتوان به عدمتحقق درآمدهای دولت طی چند ماه گذشته نسبت داد. به طوری که غیر از درآمدهای مالیاتی که بهطور کامل مطابق با لایحه محقق شده، سایر درآمدها از جمله فروش نفت کمتر از پیشبینیها به ثمر نشسته است. از سوی دیگر هزینههای تحمیلی به دولت با اوجگیری مجدد بیماری کرونا رو به فزونی نهاده و در صورتی که در ماههای پیش رو وضعیت بر همین منوال باشد میتواند کسری بودجه بیشتری را روی میز دولت قرار دهد. بر همین اساس و با تکیه بر این مفروضات افزایش نرخ دلار دور از ذهن نخواهد بود. اما این فضای صعودی در بازار ارز چه آثاری در بازار سهام و وضعیت سرمایه سهامداران به جا میگذارد؟
اثرپذیری مستقیم بورس از دلار
برآیند تحلیل کارشناسان نشان میدهد افزایش نرخ دلار نیمایی موجب افزایش سودآوری شرکتهای صادراتمحور مانند شرکتهای پتروشیمی، پالایشی، فلزات و معدنی میشود و در نهایت میتواند منجر به افزایش قیمت سهام در این گونه صنایع شود. از سوی دیگر افزایش نرخ ارز برای بسیاری از شرکتهای تولیدی که واردکننده مواد اولیه هستند، امری نامطلوب محسوب میشود. از این رو سرنوشت بازار سهام به صورت مستقیم و غیرمستقیم با نرخ ارز گره خورده است و کوچکترین تغییراتی در این بازار، روند قیمت در بازار سهام را با چرخشی متفاوت روبهرو میکند.
در همین رابطه بهروز شهدایی کارشناس بازار سرمایه در گفتوگو با «دنیایاقتصاد» با اشاره به تاثیرپذیری قیمت سهام از نوسان قیمت ارز گفت: صنایع دلارمحور که همواره بر روند شاخص بورس تاثیرگذارند از هرگونه افزایش قیمت در بازار ارز استقبال میکنند. با توجه به اینکه این دسته از سهام نقش پررنگی در نوسان دماسنج بازار بازی میکنند کلیت بازار را با رشد همراه میکنند. به طوری که نمیتوان نقش قیمت دلار در رشد اخیر شاخص را نادیده گرفت.
وی اظهار کرد: چند عامل مهم اثرگذار عملکرد بازار سهام را وارد فاز تعادلی و صعودی کرد. بر همین اساس نمیتوان صرفا افزایش قیمت دلار را دلیل رشد بازار عنوان کرد. همانطور که مشاهده کردیم در هفتههای اخیر به صورت همزمان شاهد رشد قیمت سهام دلارمحور و سهام ریالمحور بودیم. قرار گرفتن بیشتر سهام ریالی در فهرست رشد قیمتها به درستی گواه این مدعاست که رونق بازار سرمایه در یک ماه و نیم گذشته صرفا به دلیل انتظارات تورمی در بازار ارز نیست.
پرچم کامودیتیها بالاست
وی با اشاره به تاثیرپذیری بازار سرمایه از نوسان قیمت ارز گفت: شرکتهای دلارمحور و کامودیتیمحور نسبت به هرگونه تغییر قیمت در بازار ارز واکنش نشان میدهند؛ شرکتهایی که درآمد دلاری دارند و کالاهای این شرکتها بر اساس نرخ دلار قیمتگذاری میشود. بخشی از هزینههای آنها دلاری و بخش عمده دیگری از هزینههای آنها ریالی حساب میشود. زمانی که درآمد این دسته از شرکتها بالا میرود، آن بخش از هزینه ریالی صورتهای مالی شرکت که شامل دستمزد، استهلاک، هزینههای مالی شرکت و مواردی از این قبیل میشود، با همان نرخ ریال حرکت میکنند. اما سرنوشت درآمد این دسته از شرکتها چگونه خواهد بود؟ درآمد ریالی با افزایش قیمت دلار رشد میکند و هزینه بخش ریالی نیز بدون تغییر باقی میماند و متناسب با درآمد دلاری بالا نمیرود. در نتیجه افزایش نرخ فروش همزمان با افزایش قیمت دلار سوددهی شرکتهایی که فروش دلاری دارند را چند برابر میکند. نرخ دلار نقش اهرمی را در وضعیت سوددهی شرکتهای دلارمحور ایفا میکند.
شهدایی ادامه داد: اما در مقابل شرکتهایی که هزینه دلاری و درآمد ریالی دارند از افزایش نرخ دلار تاثیر منفی میپذیرند. اما در مجموع میتوان گفت حجم بزرگی از بازار با افزایش قیمت دلار ترفیع میگیرند. وی تاکید کرد: قیمتگذاری دلار از فرآیند عرضه و تقاضا تبعیت میکند. با توجه به این موضوع فعالان بورسی نیز احتمال کاهش قیمت ارز را از همان ابتدا عملی نمیدانستند. قیمتگذاری دستوری دلار در حالی که منابع متناسبی در داخل کشور با این محدوده قیمتی وجود ندارد از همان ابتدا دلیلی بر عدمتحقق آن بود.
اثر تورمی ارز بر قیمت سهام
ناامیدی چند ماه گذشته نسبت به بازار سرمایه جای خود را به امید به آینده این بازار داده است؛ در این میان یکی از فاکتورهایی که همواره بر بازار سرمایه اثر مهم و مستقیم دارد، وضعیت نرخ ارز بهویژه قیمت دلار است. در همین رابطه حسن برادرانهاشمی، کارشناس بازار سرمایه در مورد پیامد افزایش نرخ ارز بر بورس تهران گفت: روند سهام اهرمی چگونه کار می کند؟ صعودی قیمت دلار و تاثیر آن بر بازار سهام از چند زاویه قابل بررسی است. یکی از مشکلاتی که همواره در بازار دلار وجود دارد چندنرخی بودن آن است. در حال حاضر نیز شاهد سه نرخ دلار ۴۲۰۰ تومانی ویژه کالاهای اساسی، دلار نیمایی برای شرکتهای صادراتی و همچنین دلار آزاد هستیم که بارها اعلام شده تکنرخی شدن به شفافیت و جلوگیری از رانت و کاهش فسادهای مالی کمک میکند. وی با بیان این که افزایش نرخ دلار رابطه مستقیمی با قیمتهای تابلوی بورس خواهد داشت، عنوان کرد: افزایش نرخ دلار نیمایی موجب افزایش سودآوری شرکتهای صادراتمحور مانند شرکتهای پتروشیمی، پالایشی، فلزات و معدنی میشود به طوری که منجر به افزایش قیمت سهام این گونه صنایع خواهد شد. ازسوی دیگر افزایش نرخ ارز برای بسیاری از شرکتهای تولیدی که واردکننده مواد اولیه هستند امری نامطلوب محسوب میشود. بر همین اساس هزینههای تولید و در نتیجه بهای تمام شده این دسته از شرکتها با افزایش روبهرو میشود گرچه افزایش قیمت هزینهها متعاقبا بعد از افزایش نرخ فروش جبران میشوند. این کارشناس به اثر تورمی قیمت ارز بر بورس اشاره کرد و گفت: در این حالت با توجه به افزایش همهجانبه قیمتها، بازار سهام نیز در جهت حفظ ارزش آن افزایشی خواهد بود بنابراین افزایش نرخ دلار در صورتی که تداوم یابد، قطعا به حرکت شاخص بورس در جهت صعودی منجرخواهد شد.
وی در پاسخ به این پرسش که با توجه به افزایش نرخ دلار آیا ممکن است سرمایهگذاران بورسی به سمت بازار ارز کوچ کنند نیز اظهار کرد: این نگرانی که در صورت افزایش نرخ ارز بخشی از سرمایهگذاران بورسی مانند سال گذشته خارج و به سوی بازار دلار سوق داده شوند، در شرایط کنونی چندان منطقی نیست. مختصات بازار امسال با سال گذشته تفاوتهای بسیاری دارد. سال ۹۹ قیمتها در سقف قیمتی بوده و در خیلی از نمادها شاهد حباب قیمتی بودیم اما امسال بعد از ریزش شدید قیمت، بسیاری از سهام زیر ارزش ذاتی در حال معامله هستند.
یافتن سهام با نوسانات بالا در معامله روز
سرمایه های بسیار بی ثبات و در حال نوسان به دلیل پتانسیل سودشان برای معامله گران و بازرگانان بروکر فارکس جذاب می باشند. چنین سهامی در حجم زیادی مبادله می شود و به شما اجازه می دهند که سود سریع دست یابید. از آنجائیکه که تغییرات قیمت حائز اهمیت میباشد ، یک موقعیت مناسب و مقتضی می تواند منجر به بازده قابل توجهی شود. در اینجا اصول مهار کردن و تحت کنترل درآوردن نوسانات زیاد در سناریوهای روز ارائه می گردند.
کجا پیدا می شود:
کدام سهام در این دسته قرار می گیرند؟ برای پاسخ به این سوال ، از مزیت ابزارهای آنلاین موجود بهره ببرید. تعدادی از اینها رایگان می باشد ، برخی دیگر هزینه دارند. آنها در دو دسته قرار می گیرند:
غربالگرهای سهام (صفحات نمایش سهام)
فیلترها یا تخلیص کننده ها سهام؛
سکوی معاملاتی ای که شما از آن استفاده می کنید ممکن است دارای ابزار غربالگری تعبیه شده باشد. مرتب سازی و دسته بندی بر اساس معیارهای مختلف قابل تنظیم است. بنابراین ، یافتن سهام با نوسانات زیاد و حجم زیاد بصورت همزمان مشابه یک تکه کیک است. مشاهده این موارد نیز امکان پذیر است:
بی ثبات ترین و پرنوسان ترین سهام در یک روز معین؛
سهام با بیشترین نوسانات در قسمت معینی از روز
از این رو ، می توانید بر روی چارچوب های زمانی معینی زوم کنید.
در اینجا سه نکته دیگر برای جامع تر کردن جستجوی شما وجود دارد. فیلترینگ (تخلیص سازی) به زمان نیاز دارد ، اما می تواند سود شما را بی حد و حصر افزایش دهد. خوشبختانه ، با ابزارهای مدرن ، فیلترینگ کسری از ثانیه را به خود اختصاص می دهد.
نظارت بر رسانه ها:
راه دیگر برای مشاهده فرصتهای معاملاتی ، پیگیری گزارش های خبری است. این کار را به عادت خود تبدیل کنید تا بررسی کنید که سهام های معروف چگونه کار می کنند. وقتی شرکت ها گزارش درآمد را منتشر می کنند ، این ارقام ممکن است به شدت بر سهام آنها تأثیر بگذارد. این موضوع معمولاً از قبل اعلام می شود ، بنابراین شما میدانید چه زمانی خبرهای بزرگ تیتر می شوند.
پس از انتشار سود یا زیان سه ماهه ، بازارها واکنش نشان خواهند داد. بنابراین ، یک تاجر باید به سرعت عمل کند. قبل از ملحق شدن رقبا ، از نوسانات استفاده کنید. این امر می تواند در هر تقویم مالی مناسب برای نظارت یا استفاده از ابزارهای مناسب مورد استفاده قرار گیرد.
سهام روزانه را تجزیه و تحلیل کنید:
از سهامی که به احتمال زیاد هر روز تغییرات چشمگیری را تجربه می کنند، می توان استفاده نمود. در اینجا محدوده بر مبنای جلسه قبلی خواهد بود. فیلتر حجم ها را مطابق با ضوابط و مقررات معاملات روز تنظیم کنید. این بدان معناست که حداقل روزانه 1،000،000 سهم رد و بدل می شود. سپس، هر یک از این موارد را در نظر بگیرید:
نوسانات زیاد در طول جلسه؛
سود و زیان درصد بالا.
نوسانات روزانه را کنترل و بازبینی نمایید:
تغییرات مشاهده شده در طول روز می توانند به همان اندازه مفید باشند. داده ها ممکن است در زمان واقعی از طریق پایگاه معاملاتی قابل دسترسی باشند.اسکرینرها (غربالگرهای) رایگان نیز مفید می باشند. بزرگترین تغییرات را در طول روز مشخص کنید و با این سرمایه ها کار کنید.کدام تغییرات و نوسانات به اندازه کافی بزرگ است؟ تصور کنید که سهام از 11٪ کاهش شروع می شود و سطح قیمت ها پایین می آید. این سهام از لحاظ پتانسیل سود کاندیدای بسیار خوبی است. اما اگر همین سهام به تدریج در حال کاهش باشد - مثلاً 12٪ ، 14٪ و 15٪، در اینجا ، شما می دانید که جنبش و یک روند ثابت قابل استفاده ای وجود دارد.
تنظیم فیلترها:
اگر به دنبال سهام با الگوهای نوسانی هستید ، جستجو را مطابق با آن تنظیم کنید. در اینجا لیستی از معیارهایی وجود دارد که بایستی گنجانده شوند. اینها پیشنهادهای اساسی هستند که در صورت لزوم ممکن است تغییر کنند.
1- حد متوسط روز باید بیش از 5٪ باشد.
2- تعداد بهینه روزها بین 50 تا 100 می باشد.
3- حجم متوسط باید بیش از 4000،000 (برای 30 روز گذشته) باشد.
4- دامنه قیمت بهینه 10 تا 100 دلار را انتخاب کنید (می تواند مطابق با اولویتهای شما تعدیل یابد). اگر به دنبال سهام منحصر به فردی هستید ، مطمئن شوید که مربوط به بورس Amex نباشد. از طرف دیگر ، ETF ها (صندوق های داد و ستد ارزی) به Amex احتیاج دارند. این یک ابزار اهرمی مبتنی بر دسته ای از شاخص ها یا سهام می باشد.
. حد متوسط روز باید بیش از 5٪ باشد.
. تعداد بهینه روزها بین 50 تا 100 است.3. حجم متوسط باید بیش از 4000،000 (برای 30 روز گذشته) باشد.
. دامنه قیمت بهینه 10 تا 100 دلار را انتخاب کنید (می تواند مطابق با اولویتهای شما تعدیل یابد).اگر به دنبال سهام منحصر به فردی هستید ، مطمئن شوید که مربوط به بورس Amex نباشد. از طرف دیگر ، ETF ها (صندوق های داد و ستد ارزی) به Amex احتیاج دارند. این یک ابزار اهرمی مبتنی بر دسته ای از شاخص ها یا سهام می باشد.
دیدگاه شما