راهکار‌های کنترل هیجانات در بورس

۳ راهکار کنترل هیجان کاذب بورس

کارشناس بازار سرمایه سه راهکار موثر برای کنترل هیجان کاذب در بازار سهام را افزایش زمان معاملات، تقویت ابزارهای پوشش ریسک و اعمال محدودیت‌هایی در حجم معاملات سهم اولی معرفی کرد. رضا علوی در خصوص پیشنهاد افزایش اعتبار به برخی حقیقی‌ها در روزهایی که بورس با هیجانات کاذب مواجه می‌شود به تابناک گفت: کاهش ریسک کارگزاران و کل بازار موضوعی حیاتی بوده و با توجه به نقش اهرمی تخصیص اعتبار در سرمایه‌گذاری‌ها، افزایش آن در کوتاه‌مدت ممکن است موثر واقع شود ولی هنگام بروز هیجان، می‌تواند آثار تخریبی و فشار فروش بیشتری را ایجاد کند.
وی ادامه داد: نسبت بالای اعتبار در بازارهای باثبات‌تر همچون بورس کشورهای توسعه‌یافته که با نوسانات کمتری مواجه هستند، منطقی است ولی با توجه به نوسانات شدید بازار سرمایه ایران می‌تواند ریسک‌هایی را بر بازار تحمیل کند. بنابراین برای حل این مورد می‌توان از چند راهکار برای مدیریت هیجانات کاذب بهره گرفت.
این کارشناس افزود: اولین راهکار، لزوم افزایش ساعات معاملات است که با توجه به حجم نقدینگی بازار و گردش معاملات و رشد قابل توجه نسبت به سال‌های گذشته، کاملا احساس می‌شود. در گذشته معاملات کمتری در بازار سرمایه انجام می‌شد اما در سال‌های اخیر مخصوصا سال جاری، حجم چند برابری معاملات در همان دوره زمانی ثبت شده که این حجم فزاینده هم موجب افزایش فشار به سامانه معاملات شده و هم باعث افزایش هیجان است چراکه کارگزاران در عرض مدت زمان کوتاهی باید چند هزار میلیارد تومان معامله انجام دهند .
علوی با بیان اینکه افزایش ساعات معاملات، علاوه بر کاستن از فشار مضاعف بر سامانه معاملات، هیجان را نیز در بازار کاهش می‌دهد، افزود: در اکثر کشورها ساعات معاملات بیشتر از ساعات بورس ایران است. یکی از محاسن افزایش ساعات معاملات مثلا تا ساعت ۱۶، فراهم آوردن امکان هماهنگی با بورس‌های اروپا و مدیریت تاثیر بازارهای جهانی بر معاملات است. عضو هیات‌مدیره بورس انرژی تقویت ابزارهای پوشش ریسک را راهکار دوم برای کاهش هیجانات معرفی کرد و توضیح داد: گسترش استفاده از ابزارهای جدید مالی همچون اختیار معامله، معاملات آتی سهام و اوراق تبعی دیگر راه‌حل‌هایی هستند که می‌توانند هیجانات و ریسک بازار را کاهش دهند و باید هر چه سریع‌تر با فرهنگ‌سازی و آموزش بیشتر از این ابزارها برای پوشش ریسک دارایی استفاده کرد تا در چنین فضایی هیجان معاملات کمتر شود.
وی راهکار سوم کاهش فضای هیجانی را اعمال برخی محدودیت‌ها در ورود افراد جدید به بورس دانست و گفت: زمانی که به فردی گواهینامه رانندگی اعطا می‌شود در یک سال نخست برخی محدودیت‌ها در سرعت و رانندگی در برخی بزرگراه‌ها اعمال می‌شود. برای دارندگان کدهای جدید نیز لازم است محدودیت‌هایی در حجم معاملات قائل شد.
علوی ادامه داد: تازه‌واردان یا سهم‌اولی‌ها نقش پررنگی در هیجانات اخیر بازار داشته‌اند و توجه به ورود این گروه از طریق ابزارهایی مثل صندوق‌های سرمایه‌گذاری باید به صورت جدی‌تر دنبال و سیستم باید به گونه‌ای مدیریت شود تا تازه‌واردان از طریق ابزارهایی مانند صندوق‌های سرمایه‌گذاری وارد بورس شوند و ورود مستقل این افراد به بورس با محدودیت‌هایی در سال نخست همراه باشد.

رفتار هیجانی در بازارهای مالی

شاید برای شما هم پیش آمده باشد که به عنوان مثال از ترس اینکه از یک بازار خاص عقب نمانید، بدون تحلیل و آموزش و تنها از روی هیجان، به همراه دیگران وارد آن بازار شده راهکار‌های کنترل هیجانات در بورس باشید. به عنوان مثال وقتیکه شاخص بورس به محدوده 2 میلیون واحد در مرداد 99 رسید، خیلی از مردم از ترس اینکه دارایی های ریالی آن ها کم ارزش تر نشود و یا اینکه از سود این بازار جا نمانند، بدون شناخت بازار یا داشتن تحلیل اقدام به خرید سهام کردند. بعد از مدتی آن ها متوجه شدند که در جایی وارد این بازار شدند که به اصطلاح "سقف قیمتی" بازار بوده است و پس از آن بورس وارد یک روند ریزشی طولانی مدت شد و این افراد یا با زیان های بزرگ از بازار خارج شدند و یا اینکه آن بخش از سرمایه خود که وارد ضرر شده است را با دید سرمایه گذاری بلندمدت رها کردند. اینگونه رفتارها را تحت عنوان رفتار هیجانی در بازارهای مالی می شناسند.

رفتار هیجانی در بازارهای مالی از کجا ایجاد می شود؟

امکان رخ دادن عکس رفتار گفته شده در بالا نیز وجود دارد. به این معنی که افراد در کف قیمتی و درست زمانی که شرایط یک بازار چه از نظر تکنیکال و چه از نظر بنیادی آماده صعود می باشد، از ترس زیان بیشتر دارایی خود را حراج می کنند.

مثال های زیادی از این مدل رفتارها می توانید در ذهنتان از تجربه شخصی یا چیزهایی که از دیگران شنیده اید، به یاد بیاورید. رفتار هیجانی در بازارهای مالی به این معنا است که یک سری از مردم بنا به دلایلی که گفته شد، بدون شناخت و تحلیل و تنها از روی احساسات در سقف قیمتی وارد بازار شده و یا در کف از آن خارج می شوند.

عموما رفتار هیجانی در بازارهای مالی به این دلیل است که مردم یک اصل مهم را نمی دانند. این اصل می گوید که بازار همیشه وجود دارد. براساس این اصل، همواره می توانیم از بازارهای مالی سود بگیریم و سرمایه خودمان را با سرمایه گذاری آگاهانه افزایش دهیم. متاسفانه گاهی اوقات، به علت ترسی که در دل افراد به دلیل عقب ماندن از کسب یک سود از بازاری مثل دلار (طلا یا بورس و. ) می افتد، افراد به صورت هیجانی وارد آن بازار می شوند. باید بدانیم که بعد از هر روند صعودی، طبیعت بازار یک روند اصلاحی یا حتی ریزشی را می طلبد. این یعنی ممکن است رفتار هیجانی شما باعث شود در نقطه ای وارد یک سهم یا بازار شوید که موجب ضرر کردنتان شود.

علاوه بر این، وقتیکه یک بازار را نشناسید و بدون آگاهی در آن سرمایه گذاری کنید و یا اینکه سرمایه ای که وارد کردید را نیاز داشته باشید یا آن را از کسی قرض گرفته و یا از بانک وام گرفته باشید، ممکن است باعث بروز رفتار هیجانی در شما شود.

یک مثال از رفتار هیجانی در بازارهای مالی

فرض کنید شما پولی که به آن نیاز دارید، یا پولی که از کسی قرض کرده اید را برای سرمایه گذاری در یک بازار وارد کنید. مثلا مبلغ 20 میلیون تومان از بانک وام گرفته باشید و برای اینکه این مبلغ را افزایش بدهید و به علاوه اقساط آن را هم پرداخت کنید، آن پول را وارد بورس می کنید. چون شما نیاز دارید که هر ماه مبلغی را به عنوان اقساط به بانک بپردازید، با اولین ضرر شما دچار ترس شده و می خواهید با معامله بعدی ضرر را جبران کنید و از روی هیجان و بدون تحلیل کافی وارد معامله بعدی شده و با معامله بعدی اتفاقا بیشتر وارد ضرر می شوید. این جریانات نهایتا احتمالا باعث ضرر بیشتر شما و رفتار هیجانی بیشتر در معاملات شما می شود.

جلوگیری از رفتار هیجانی در بازارهای مالی

اکنون که می دانید رفتار هیجانی در بازارهای مالی چیست، چگونه می توانیم از آن جلوگیری کنیم؟

در گام اول شما باید بدانید که همه سود بازار برای شما نیست. این اصل یکی از اصول مهم تمامی بازارهای مالی دنیا است. اگر برآیند یک بازار در طول یک سال 100 درصد سود باشد، شما نه می توانید این مقدار سود را کسب کنید و نه باید به دنبال این باشید که حتما به این اندازه سود سازی کنید.

این نکته را در نظر داشته باشید که اگر سود بانکی مثلا حدود 20 درصد سالیانه باشد و شما بتوانید با سرمایه گذاری در بازار بورس، 30 درصد سود کنید، در واقع فارغ از تورم موجود در جامعه که ارزش دارایی شما را کاهش می دهد، 10 درصد از سود بانکی نیز بیشتر سود کسب کرده اید و از باقی کسانی که پولشان را در بانک سپرده گذاری کرده اند، جلو افتاده اید.

در گام دوم، نکته مهمی که باید همیشه به آن توجه کنید این است که اصلاح قیمت ها همیشه و در هر بازاری اتفاق می افتد. این یعنی اگر به پولی نیاز دارید (مثلا اگر قرار است تا انتهای ماه پولی را به شخصی برگردانید) بهتر است آن را وارد بازار نکنید و همواره با سرمایه مازاد خود اقدام به سرمایه گذاری کنید. مثلا هیچ وقت با فروش خانه، ماشین و. اقدام به سرمایه گذاری نکنید.

در گام سوم، پیشنهاد ما به شما این است که بازاری که در آن درحال معامله هستید را بشناسید و روی آموزش خودتان سرمایه گذاری کنید. بعد از اینکه بازار را شناختید، برای خودتان یک استراتژی داشته باشید و براساس آن استراتژی معامله کنید. داشتن استراتژی معاملاتی باعث می شود که تا حد ممکن از رفتار هیجانی دوری کنید.

البته اینکه استراتژی معاملاتی داشته باشید یک نکته است و اینکه خودتان را پایبند به آن استراتژی کنید یک بحث دیگر؛ توصیه ما به شما این است که اگر براساس مطالعات و آموزش هایی که داشته اید، به یک استراتژی معاملاتی رسیده اید، به هر قیمتی که شده است به آن پایبند باشید و از رفتار هیجانی در بازارهای مالی دوری کنید. این کار حتی برای معامله گران با تجربه هم گاهی اوقات کار سختی است اما با کار کردن روی خودتان می توانید به این قابلیت برسید.

آیا رفتار هیجانی در بازارهای مالی در تحلیل تکنیکال دیده می شود؟

همانطور که در مطالب مربوط به تحلیل تکنیکال خوانده ایم، می دانیم که یکی از اصول تحلیل تکنیکال این است که همه چیز در قیمت ها لحاظ شده است؛ پس ممکن است این سوال برای شما ایجاد شده باشد که آیا رفتارهای هیجانی بازار هم در این تحلیل دیده می شود؟

پاسخ ما به شما مثبت است، یعنی در تحلیل تکنیکال می توانید اثرات رفتارهای هیجانی را در بازار ببینید. بسیاری از تئوری هایی که اساس و پایه تحلیل تکنیکال هستند، روی این مطلب تاکید کرده اند و از جمله آن ها می توان به تئوری امواج الیوت و تئوری داو اشاره کرد.

جمع بندی

در این مقاله با مفهوم رفتار هیجانی در بازارهای مالی از جمله بورس آشنا شدیم. رفتارهای هیجانی در واقع یکی از ریسک های سرمایه گذاری می باشد که با تمرین و کار کردن روی خود، می توانیم آن را تا حد بسیار خوبی کاهش داده و کنترل کنیم. در این مقاله تعدادی از راهکارها و نکات را برای جلوگیری از بروز رفتار هیجانی بیان کردیم که برای داشتن یک سرمایه گذاری موفق، درک آن ها و پیروی از آن ها بسیار می تواند مفید باشد. بنابراین، برای عملکرد بهتر در معاملات خود بایستی از انجام رقتارهای هیجانی دوری کنید.

رفتار هیجانی در بورس چیست؟

بسیار پیش آمده است که بشنوید، رفتار هیجانی سهامداران در بورس باعث فلان موارد شد!؟ ولی آیا می دانید رفتار هیجانی در بورس چیست و چه تاثیری می تواند در روند قیمتی سهام های مختلف داشته باشد؟ رفتار هیجانی در بورس همه آن دسته از اقداماتی است که بدون فکر، منطق و به دور از هر گونه تحلیلی و در نتیجه هیجانات بازار و احساسات فرد یک سرمایه گذار انجام می دهد که مطمئنا می تواند ضرر و زیان بسیاری برای فرد و همین طور بازار بورس به همراه داشته باشد و همین عدم آگاهی کافی و غلبه هیجانات بر منطق سرمایه گذاری، موجب شده است که افراد زیادی از این موضوع سواستفاده کرده و سهام های بی ارزش را با قیمت بالا به ما بفروشند و سهام های با ارزش ما را در کف قیمت خریداری کنند! پس بررسی و آگاهی از رفتار هیجانی در بورس می تواند ما را از این گونه رفتارهای غیر حرفه ای در بورس دور کند، لذا این مطلب با شما کمک می کند تا همه چیز درباره کنترل رفتار هیجانی در بازار بورس را یاد بگیرید، پس با کد بورسی همراه شوید تا به زبان ساده این مهارت را کسب کنید.

رفتار هیجانی در بورس

شواهد حاکی از آن است که سرمایه گذاران به منظور مشخص کردن ارزش سهام از روش های کمی بهره نمی گیرند و قضاوت ها مبتنی بر تصورات ذهنی و اطلاعات غيرعملی و شرایط روانی و هيجانی در بورس حاصل می شود. متغيرهای هيجانی که طبق محدودیت های شناختی ایجاد می شوند، شرایط روانی فعالان بازار بورس را تحت تاثیر قرار می دهند و ما در این مطلب کد بورسی قصد داریم تا به بررسی رفتار هیجانی در بازار سرمایه بپردازیم و راهکارهایی را به شما معرفی کنیم تا بتوانید رفتار و احساسات هیجانی و غیرمنطقی خود را در مواقع لزوم، به بهترین شکل مدیریت کنید و درگیر شایعات و اخبار تقلبی نشوید.

همانطور که تا به این جا متوجه شده اید، کنترل هیجان در بازار سرمایه بسیار حائز اهمیت است، چرا که از اتخاذ تصمیم های نادرست در مورد خرید، فروش و یا نگهداری سهام های مختلف در بازه های زمانی مختلف جلوگیری می کند و به شما دیدی می دهد تا دیگر درگیر هیجانات ناشی از اخبار، شایعات و احساسات خود نشوید و سعی کنید مسیر منطقی که برای سهام مورد نظر خود در نظر گرفته اید و مبنی آن هم تحلیل تکنیکال و تحلیل بنیادی بوده است را دنبال کنید و مثل یک ربات تنها تصمیم های منطقی بگیرید و با جوی که به دلایل مختلف در بازار ایجاد شده است، بی توجه باشید و تنها مسیر ذهنی و منطقی خود را در سرمایه گذاری دنبال کنید.

درصورتی که تمایل دارید تا از خدمات ۲۵ درصد تخفیف کارمزد در بورس، سرمایه گذاری بر روی حق تقدم و یا فروش آن و … بهره مند شوید میتوانید از طریق لینک زیر اقدام به ثبت نام نمایید.

البته باید گفت که کنترل هیجان در بورس کار ساده ای نیست و نیاز به تمرین دارد؛ به عنوان مثال شما وقتی در مورد برجام خبری می شنوید و اخبار به صورت کلی مبنی بر این است که توافق صورت می گیرد و قرار است همه چیز ارزان شود و … ناخودآگاه به فکر نقد کردن سرمایه های خود در بازارهای مالی مختلف به خصوص بورس می افتید و در این بین، هیجان در بازار بورس و سایر بازارهای مالی کاملا به چشم می خورد و امکان دارد که تا چند روز آینده، این هیجان جای خود را به منطق دهد که توافق شاید در بازه های زمانی کوتاه بتواند تاثیرات اندکی در بازار داشته باشد، ولی در بلندمدت تا زیرساخت های اقتصادی بهبود پیدا نکنند، هیچ چیز نمی تواند از تورم های بیشتر سال های آینده ما را حفظ کند.

بنابراین نیاز به فروش دارایی های نیست و تنها تشکیل سبد سرمایه گذاری است که می تواند ریسک سرمایه گذاری های ما در بازارهای مالی و به خصوص بازار سرمایه را کاهش دهد، پس باید پذیرفت که رفتار هیجانی سهامداران در بورس در مواقعی محتمل است و باید تمرین کرد که در این مواقع که هیجان در بورس به بیشترین حد خود می رسد، ما رفتار هیجانی نکنیم و سعی کنیم به خودمان و احساساتمان مسلط باشید و شرایط را مدیریت کنیم تا اوضاع دوباره به حالت ثبات برگردد و آن زمان است که می توانیم تصمیم های به مراتب منطقی تر و به دور از راهکار‌های کنترل هیجانات در بورس احساس بگیریم.

رفتار هیجانی در بازارهای مالی از کجا می آید؟

به صورت معمول دلیل این رویداد این است که مردم یک اصل مهم را در نظر نمی گیرند که می گوید؛ بازار همیشه هست! طبق این اصل، همیشه قادر به کسب سود از بازار هستیم و سرمایه خودمان را با سرمایه گذاری آگاهانه افزایش دهیم. متاسفانه بعضی مواقع به علت ترسی که در دل افراد از عقب ماندن از کسب یک سود از بازاری مانند بورس، طلا، دلار و … می افتد، افراد به شکل هیجانی برای ورود به بازار و سهام های مختلف اقدام می کنند.

این را همواره باید در نظر داشته باشیم که پس از هر روند صعودی، طبیعت بازار یک روند اصلاحی یا حتی ریزشی را نیاز دارد و این بدین معنی است که امکان دارد رفتار هیجانی شما موجب گردد در نقطه ای وارد یک سهم یا بازار شوید که جز ضرر چیزی برایتان به ارمغان نیاورد. همچنین زمانی که بازاری را نشناسید و بدون آگاهی برای سرمایه گذاری کردن در آن اقدام کنید و یا این که سرمایه ای که وارد کردید را احتیاج داشته باشید یا آن را از کسی قرض گرفته و یا از بانک وام گرفته باشید، این امکان وجود دارد که موجب بروز رفتار هیجانی در شما گردد.

این طور فرض کنید که شما پولی که آن را نیاز دارید و یا پولی که از کسی قرض کرده اید را برای سرمایه گذاری در یک بازار وارد نمایید؛ به عنوان مثال مبلغ ۲۰ میلیون تومان از بانک وام گرفته باشید و به این منظور که این مبلغ را افزایش بدهید و به علاوه اقساط آن را هم پرداخت کنید، آن پول را وارد بورس می نمایید.

به این خاطر که شما نیاز دارید هر ماه مبلغی را به عنوان اقساط به بانک پرداخت کنید، با اولین ضرر، ترس به سراغ شما می آید و شما هم تصمیم می گیرید که با معامله بعدی تان، ضررها را جبران کنید و از روی هیجان و بدون تحلیل کافی وارد معامله بعدی شده و با معامله بعدی اتفاقا بیشتر وارد ضرر خواهید شد. این جریانات در نهایت ضرر بیشتر شما شما را به همراه خواهد داشت. در بخش بعدی عمیق تر به این که رفتار هیجانی در بورس چیست و چطور می تواند اثرگذار باشد نگاه می کنیم تا در ادامه راهکارهای کنترل احساسات در بورس را به شما آموزش دهیم؛

رفتار هیجانی در بورس چیست؟

پیش از این که بخواهیم راهکارهایی برای کنترل هیجان در بازار سرمایه ارائه کنیم، باید بدانیم رفتار هیجانی سهامداران شامل چه مواردی می شود تا در زمان مواجه با آن موارد، دید بهتری نسبت به کاری که باید انجام دهیم داشته باشیم؛ پس در این بخش تصمیم گرفتیم تا ببینیم رفتار هیجانی در بورس شامل چه مواردی می شود و در بخش های بعدی به ارائه راهکار برای مدیریت هیجان در بورس خواهیم پرداخت؛

خوش بینی و اطمینان بیش از حد : از نخستین خطاهای سهامداران بورسی، خوش بینی و اطمینان بیش از حد است و این بدین معنی است که سرمایه گذاران بسیاری به بازار خوش بین بوده و همه اصطلاحات بازار را تصادفی دانسته و روش تحلیل های واقعی را قبول نمی کنند. بعضی از افراد هم اطمینان بیش از اندازه به اطلاعات خود دارند و با پیش بینی بیش از حد سودها و جریانات نقدی، آینده واحدهای تجاری چشم انداز مثبتی از ریسک و بازده آینده دارند.

انکار و تصدیق : خطای دیگری که سهامداران بسیار مرتکب آن می شوند، خطاب تصدیق و یا انکار می باشد! این افراد باوری به یک موضوع پیدا کرده و نمی خواهند آن را تغییر دهند، نهایتا تنها به دنبال صحبت‌ هایی هستند که در تایید آن است. این خطا در سهام زیان ده و سوده ده بسیار مرسوم می باشد. برای مثال با استناد به اخبار و اطلاعاتی برای خرید سهامی اقدام کرده اند ولی نتایج تحلیل نشان دهنده این امر است که سهام روند صعودی دارد ولی این افراد به انکار واقعیت می پردازند و به دنبال صحبت‌ هایی است که راهکار‌های کنترل هیجانات در بورس باور خوذشان را تایید می کنند و برعکس!

پیروی از استراتژی گله ای : پیروی کورکورانه از صف های خرید و فروش در بورس یکی دیگر از اشتباهاتی است که سهامداران و به خصوص تازه واردان در بورس درگیر آن می شوند و اثرات این موضوع، گریبان افراد باتجربه و حرفه ای بورس را نیز خواهد گرفت. چرا که این افراد بدون آگاهی و بدون آشنایی از روش ها تحلیل و تنها با استناد به صف های سنگین خرید و فروش برای ثبت سفارش اقدام می کنند و هیچ دلیل منطقی برای خرید سهام مورد نظر که مورد استقبال بازار قرار گرفته است، ندارند.

عدم کنترل هیجان سرمایه گذاری در بورس چه پیامدهایی دارد؟

اگر سرمایه گذار نتواند هیجانات خود را در بازارهای بورسی کنترل نماید، مطمئنا با پیامدهایی منفی روبرو می شود که نه تنها او بلکه دیگر سرمایه گذاران را با ضرر مواجه خواهد ساخت. از جمله این پیامدهای منفی می‌ توان به ایجاد حباب‌ هایی در بورس و سرمایه گذاری اشاره داشت که ضرر آن نه تنها متوجه خود شخص می باشد، بلکه به دیگر سرمایه گذاران بورسی نیز صدمه خواهد زد.

البته این را هم باید گفت که این عدم کنترل هیجانات می‌ تواند افت و ریزش شدیدی را در سهام و شاخص‌ های بورسی به همراه داشته باشد و سهامداران این بازار را نسبت به سرمایه گذاری بی‌ اعتماد نماید. ریزش قیمت نمادهای گوناگون در بورس یکی دیگر از پیامدهای اخذ تصمیمات هیجانی می باشد و البته نمی‌ توان از بزرگترین صدمه این رفتار هیجانی که متضرر شدن سهامداران است، چشم پوشی کرد.

نکات جالب در مورد کنترل هیجان در بازار سرمایه

1. تنها کم تر از یک دهم از معامله گران بورسی، همواره تصمیمات مالی عقلانی می گیرند!
2. سرمایه گذاران بازارهای مالی بر اساس الگوی انسان هوشمند اقتصادی در بازار بورس عمل نمی کنند!
3. فاصله میان تصمیمات مالی اولیه افراد و تصمیمات آن ها بعد از اطلاع از نظر جمع بسیار بزرگ و معنادار می باشد!
4. استراتژی های عقلانی در خلق مثبت و خلق منفی بیش از خلق خنثی به وسیله معامله گران بورس اتخاذ می شود!
5. کم تر از یک سوم تصمیمات مالی اتخاذ شده به وسیله معامله گران بازار بورس مطابق با استراتژی عقلانی انجام می شود!
6. اصلاح نظر و تغییر در راستای رفتار گله ای در خلق خنثی با ۳۹ درصد فراوانی بسیار بیش از خلق مثبت و خلق منفی می باشد!
7. به سختی نشانه ای از مقابله با رفتار گله ای در معامله گران بورس دیده می شود. تنها ۳ درصد از اصلاحات تصمیم گیری مالی خلاف راستای تصمیمات جمع هستند!
8. در بیش از یک سوم اوقات، معامله گران بورسی بعد از مطلع شدن از تصمیمات جمعی، نظر خود را به سمت تصمیمات جمعی تغییر می دهند!

آموزش کنترل هیجان در بورس

• به نظر می آید که رابطه رفتار گله ای و رفتار هیجانی در بازارهای مالی به صورتی کاملا متفاوت از تصورات پیشین ماست.
• آموزش مهارت های مدیریت هیجانی، حل مسئله و تصمیم گیری کمک بسیاری به کاهش رفتار گله ای در بازارهای مالی به خصوص بورس می کند.
• نداشتن هیجان غالب مثبت یا منفی، دقیقاً منجر به افزایش الگوی رفتار گله ای و تبعیت کورکورانه از رفتار اکثریت در بازار بورس می شود.
• در واقع بیشترین میزان بروز رفتار گله ای در افراد بی تفاوت هیجانی نسبت به بورس انجام می شود؛ حدود ۴۵ درصد بیش از افراد از هیجانات مثبت و منفی برخوردارند.
• به صورت کامل این طور به نظر می آید که معامله گران و سرمایه گذاران بورسی با داشتن هیجانات مثبت و شادکامی، به میزان کم تری رفتار گله ای و تبعیت کورکورانه از جو عمومی عموم بازار را دارند.
• هیجانات مثبت و منفی درگیری ذهنی بیشتر افراد با پیامدهای مرتبط با پیش بینی قیمت سهام را به همراه می آورد و نهایتا به اندازه بیشتری به کاهش رفتار گله ای در آن ها کمک می کند.

جلوگیری از رفتار هیجانی در بورس

در مرحله نخست شما باید در نظر داشته باشید که همه‌ سود بازار برای شما نیست! این اصل یکی از اصول حائز اهمیت کل بازارهای مالی جهان می باشد. چنانچه برآیند یک بازار در طول یک سال ۱۰۰ درصد سود باشد، شما نه قادرید این مقدار سود به دست آورید و نه باید به دنبال این باشید که حتما به این اندازه سود به ارمغان بیاورید. البته توجه به این نکته نیز الزامی است که سود بانکی در سال در نهایت می تواند ۲۰ درصد سود برایتان به همراه داشته باشد؛ بنابراین چنانچه شما به عنوان مثال ۲۵ درصد سود در در یک بازار در سال داشته باشید، از باقی افرادی که پولشان را در بانک سپرده گذاری کرده اند، پیشی گرفته اید.

نکته حائز اهمیت دیگری که باید به آن توجه داشته باشید این است که اصلاح قیمت ها همواره وجود دارد و این بدین معنی است که چنانچه به پول نیاز دارید؛ به عنوان مثال چنانچه قرار است تا انتهای ماه پولی را به شخصی برگردانید، بهتر است آن را وارد بازار نکنید و همیشه با سرمایه مازاد خود اقدام به سرمایه گذاری نمایید. به عنوان مثال هیچ وقت با فروش خانه، ماشین و … برای سرمایه گذاری اقدامی انجام ندهید. همچنین به شما توصیه داریم که بازاری که در آن در حال معامله هستید را بشناسید و روی آموزش خودتان سرمایه گذاری نمایید.

پس از این که با ماهیت بازار بیشتر ارتباط برقرار کردید، برای خودتان یک استراتژی داشته باشید و طبق آن استراتژی خرید و فروش نمایید. داشتن استراتژی معاملاتی موجب خواهد شد تا حد ممکن از رفتار هیجانی دوری کنید. البته این را هم باید در نظر داشت که این که استراتژی معاملاتی داشته باشید یک نکته است و این که خودتان را پایبند به آن استراتژی نمایید یک بحث دیگر؛ توصیه می شود که چنانچه بر اساس مطالعات و آموزش هایی که داشته اید، به یک استراتژی معاملاتی دست پیدا کرده اید، به هر قیمتی که شده است به آن پایبند باشید و از رفتار هیجانی دوری فرمایید. این کار حتی برای تریدرهای با تجربه نیز بعضی اوقات کار ساده ای نست ولی با کار کردن روی خودتان قادرید به این توانایی دست پیدا کنید.

نتیجه گیری و کلام پایانی

می توان این طور نتیجه گیری کرد که شما می بایست سبد سرمایه‌ گذاری یا همان پرتفوی سهام تشکیل دهید؛ در این راستا توصیه ما این است که چند سهم خوب از حداقل ۵ صنعت مناسبی که شناسایی شده در سبد سهام خود داشته باشید. همچنین سعی کنید در معالمات خود استراتژی مشخصی داشته باشید و آن را رعایت کنید؛ به این صورت که اهداف خود از سرمایه‌ گذاری، بازه‌ زمانی سرمایه‌ گذاری و مواردی این چنینی را تعیین نمایید.

از دارایی مازاد خود برای سرمایه گذاری استفاده کنید؛ به عبارتی به منظور معامله سهام هیچ وقت از وام یا سرمایه قرضی استفاده نکنید. ترجیحا سرمایه‌ گذاری خود را با مبالغ کم تر شروع کنید. به فکر فرصت‌ هایی که از دست داده اید نباشید؛ از جمله مواردی که باعث تصمیمات هیجانی و احساسی در بازار سرمایه می شود، داشتن فکر و احساس از دست رفتن فرصت‌ هاست.

برای سرمایه گذاری در بورس، دید بلندمدت داشته باشید؛ بیشترین سودها نصیب کسانی خواهد شد که در سرمایه گذاری دید بلند مدت دارند و به دنبال سود سریع و به اصطلاح نوسان گیری نیستند. در کنار داشتن تحلیل تکنیکال، تحلیل بنیادی از سهام هم باید مورد استفاده قرار گیرد.

علم و دانش سرمایه‌ گذاری خود را بهبود بخشید و پیوسته آموزش ببینید و یادگیری را در خود متوقف نکنید. همچنین نباید از بررسی گزارشات مالی منتشر شده‌ توسط شرکت ها در سامانه کدال نیز غافل شد، چرا که بررسی آن ها می تواند مسیر حرکتی شرکت سهامی مورد نظر در آینده را برای شما ترسیم کند.

همان طور که قول داده بودیم، در این مطلب سعی کردیم اطلاعاتی در مورد رفتار هیجانی در بورس در اختیارتان قرار دهیم که واقعا به آن نیاز دارید.

همچنین اگر دوست دارید روش های تقویت هوش مالی را نیز به صورت رایگان یاد بگیرید، توصیه می کنم حتما این مطلب را مطالعه کنید.

راهکارهایی برای کنترل هیجان در سرمایه گذاری

برای داشتن یک سرمایه گذاری خوب در بازارهای بورسی باید با هیجانات این بازار آشنایی داشته باشیم و راه کارهایی را برای کنترل آن‌ها به کار ببریم. چرا که عدم کنترل هیجانات در بورس می‌تواند موجب شود تا شما بسیار متضرر شوید و خطاهایی جبران ناپذیر را در این راه مرتکب شوید. راه کارهایرمختلفی برای کنترل هیجان در سرمایه گذاری وجود دارد که در حین سادگی می‌توانند به شما کمک کنند از طریق کنترل احساسات خود موفق شوید تصمیمات مناسبی بگیرید. روش‌هایی که در ادامه برای کنترل هیجان در سرمایه گذاری به شما آموزش خواهیم داد نه راهکار‌های کنترل هیجانات در بورس تنها در زمینه فعالیت‌های بورسی برای شما کارآمد خواهد بود بلکه می‌توانید آن را برای خرید سکه، طلا یا رمز ارزها و… مورد استفاده قرار دهید.

کنترل هیجان در سرمایه گذاری

توانایی کنترل هیجان در سرمایه گذاری تنها برای افراد تازه کار لازم نیست؛ چرا که حتی افراد حرفه‌ای ممکن است در حوزه سرمایه گذاری تحت تاثیر هیجانات خاصی قرار بگیرند و نتوانند استراتژی خوبی را در معاملات خود اتخاذ کنند. یکی از موارد مهمی که می‌تواند به عدم کنترل احساسات و هیجانات شما منجر شود، نداشتن استراتژی مشخص و کارآمد است. برای کنترل هیجان در سرمایه گذاری بهتر است موارد مختلفی از جمله حد ضرر، حد سود، تعداد پله‌های خرید و… را از قبل مشخص کنید. رعایت این حدکد می‌تواند به انجام یک معامله موفق منجر شود و در واقع چنان چه معامله‌گری موفق به رعایت این چند حد نشده باشد، در معامللت خود دچار هیجان شده و متضرر می‌شود.

پیامدهای عدم کنترل هیجان سرمایه گذاری در بورس چیست؟

چنان چه سرمایه گذار نتواند هیجانات خود را در بازارهای بورسی کنترل کند، مسلما با پیامدهایی منفی مواجه خواهد شد که نه تنها او بلکه سایر سرمایه گذاران را متضرر خواهند کرد. از جمله این پیامدهای منفی می‌توان به ایجاد حباب‌هایی در بازارهای بورس و سرمایه گذاری اشاره کرد که ضرر آن نه تنها متوجه خود شخص خواهد بود بلکه به سایر سرمایه گذاران بازار بورس آسیب خواهد رساند. همچنین این عدم کنترل هیجانات می‌تواند افت و ریزش شدیدی را در سهام و شاخص‌های بورسی ایجاد کند و سهامداران این بازار را نسبت به سرمایه گذاری بی‌اعتماد کند. ریزش قیمت نمادهای مختلف در بورس یکی دیگر از پیامدهای اخذ تصمیمات هیجانی است. و البته نمی‌توان از بزرگترین آسیب این رفتار هیجانی که متضرر شدن سهام دار است چشم پوشی کرد.

چه راه‌کارهایی برای کنترل هیجان در سرمایه گذاری وجود دارند؟

در این جا چند راهکار بسیار کاربردی برای کنترل هیجانات سرمایه گذاری را به شما معرفی می‌کنیم که می‌توانند برای شما کارآمد باشند. این راهکارها شامل موارد زیر هستند:

• سرمایه گذاری خود را با پول زیاد آغاز نکنید

در ابتدای سرمایه گذاری و زمانی که هنوز به قدر کافی برای انجام این کار ماهر نیستید، بهتر است سرمایه کمی را به بازار وارد کنید. خیلی‌ها در ابتدای سرمایه گذاری خود می‌خواهند یک شبه به ثروت زیادی برسند و از این رو سرمایه گذاری خود را با پول زیادی آغاز می‌کنند. همین مسئله موجب می‌شود که در صورت خطا و متضرر شدن آن‌ها هیجان زدع و غمگین شوند و گاه حتی برای جبران این ضرر، پول بیشتری را باز هم به اشتباه سرمایه گذاری کنند.

• از شلوغ کردن بیش از حد پرتفوی بورسی خود بپرهیزید

یکی دیگر از عواملی که می‌تواند به افزایش هیجانات دامن بزند، شلوغی بیش از اندازه پرتفوی بورسی است. درست است که سرمایه گذاری در چند حوزه مختلف می‌تواند برای افزایش سود آوری مفید باشد؛ اما اگر چنان چه شما در بیش از ۵ سهم مختلف سرمایه گذاری کنید، مسلما قادر به کنترل تمامی آن‌ها نخواهید بود و ممکن است در این باره دچار مشکل شوید. بهتر است که تمام سرمایه مورد نظر خود را تنها روی ۵ سهم متمرکز کنید تا بتوانید با تسلط بیشتری آن‌ها را کنترل کنید و سودآوری راحت‌تر، بهتر و مطمئن‌تری داشته باشید.

برای داشتن یک سرمایه گذاری بهتر و سودآورتر بهتر است که روزانه تمامی گزارش‌های مالی که در سامانه کدال منتشر می‌شوند را بخوانید و با دقت بررسی کنید.

میزان سواد و سطح اطلاعات شما از بازارهای بورسی می‌تواند به سرمایه گذاری بهتر شما کمک کند. چنان چه همواره اطلاعات خود را در حوزه سرمایه گذاری افزایش دهید و تجربیات جدیدی را بیاموزید، خواهید دید که تا چه حد سرمایه گذاری شما در این بازارها متحول خواهد شد.

خیلی‌ها گمان می‌کنند که تحلیل تکنیکال به تنهایی می‌تواند برای داشتن یک سرمایه گذاری سودآور مناسب باشد؛ اما بهتر است بدانید که شما به عنوان یک سرمایه گذار، هم به تحلیل بنیادی و هم تکنیکال نیاز خواهید داشت.

• برای سرمایه گذاری از دارایی‌های مازاد استفاده کنید

همیشه بهتر است که پول‌های مازاد خود را به بازارهای سرمایه وارد کنید و هیچ گاه با پولی که از راه وام یا قرض به دست آمده یا پولی که به آن احتیاج دارید در بازارهای بورسی سرمایه گذاری نکنید.

• برای انجام معاملات حتما از استراتژی استفاده کنید

داشتن استراتژی در معاملات موجب می‌شود که شما تا حد امکان از هیجانات حاکم بر بازارهای بورسی در امان باشید. به این منظور می‌توانید هدف خود از سرمایه گذاری و بازه سرمایه گذاری خود را از قبل تعیین کنید تا دچار مشکل نشوید.

• با دیدگاهی بلند مدت سرمایه گذاری کنید

برای سرمایه گذاری در بازارهای بورسی یا هر بازار دیگری بهتر است یک دیدگاه بلند مدت اتخاذ کنید. اکثر افرادی که از سرمایه گذاری خود سود زیادی کسب می‌کنند، افرادی هستند که سرمایه خود را مدت‌های طولانی در بازار نگه می‌دارند و به دنبال یک شبه پولدار شدن نیستند.

• فرصت‌های از دست رفته را فراموش کنید

چسبیدن به موقعیت‌های از دست رفته گذشته هیچ پیامدی به جز اخذ تصمیمات آنی و هیجانی برای شما به دنبال نخواهد راهکار‌های کنترل هیجانات در بورس داشت و می‌تواند به تصمیمات احساسی شما و از دست دادن سرمایه بیشتر منجر شود.

سخن نهایی

در این مقاله در رابطه با راه‌های کنترل هیجان در سرمایه گذاری با شما صحبت کرده و از اهمیت آن گفتیم. چنان چه می‌خواهید یک سرمایه گذاری سودآور داشته باشید، نباید از اهمیت این موضوع غافل شوید و بهتر است موارد نامبرده در این مقاله را حتما رعایت کنید.

راهکار‌های کنترل هیجانات در بورس

کارشناس بازار سرمایه سه راهکار موثر برای کنترل هیجان کاذب در بازار سهام را افزایش زمان معاملات ، تقویت ابزارهای پوشش ریسک و اعمال محدودیت‌هایی در حجم معاملات سهم اولی معرفی کرد.

به گزارش پایگاه خبری بورس پرس، رضا علوی در خصوص پیشنهاد افزایش اعتبار به برخی حقیقی ها در روزهای که بورس با هیجانات کاذب مواجه می شود به تابناک گفت: کاهش ریسک کارگزاران و کل بازار موضوعی حیاتی بوده و با توجه به نقش اهرمی تخصیص اعتبار در سرمایه گذاری ها ، افزایش آن در کوتاه‌مدت ممکن است موثر واقع شود ولی هنگام بروز هیجان ، می تواند آثار تخریبی و فشار فروش بیشتری را ایجاد کند.

وی ادامه داد: نسبت بالای اعتبار در بازارهای با ثبات تر همچون بورس کشورهای توسعه یافته که با نوسانات کمتری مواجه هستند، منطقی است ولی با توجه به نوسانات شدید بازار سرمایه ایران می‌تواند ریسک هایی را به بازار تحمیل کند. بنابراین برای حل این مورد می توان از چند راهکار برای مدیریت هیجانات کاذب بهره گرفت.

این کارشناس افزود: اولین راهکار لزوم افزایش ساعات معاملات است که با توجه به حجم نقدینگی بازار و گردش معاملات و رشد قابل توجه نسبت به سال‌های گذشته، کاملا احساس می‌شود. در گذشته معاملات کمتری در بازار سرمایه انجام می شد اما در سال های اخیر مخصوصا" سال جاری ، حجم چند برابری معاملات در همان دوره زمانی ثبت شده که این حجم فزاینده هم موجب افزایش فشار به سامانه معاملات شده و هم باعث افزایش هیجان است . چرا که کارگزاران در عرض مدت زمان کوتاهی باید چند هزار میلیارد تومان معامله انجام دهند .

علوی با بیان اینکه افزایش ساعات معاملات علاوه بر کاستن از فشار مضاعف بر سامانه معاملات، هیجان را نیز در بازار کاهش می‌دهد، افزود: در اکثر کشورها ساعات معاملات بیشتر از ساعات بورس ایران است. یکی از محاسن افزایش ساعات معاملات مثلاً تا ساعت ۴ بعدازظهر، فراهم آوردن امکان هماهنگی با بورس‌های اروپا و مدیریت تاثیر بازارهای جهانی بر معاملات است.

عضو هیات مدیره بورس انرژی، تقویت ابزارهای پوشش ریسک را راهکار دوم برای کاهش هیجانات معرفی کرد و توضیح داد: گسترش استفاده از ابزارهای جدید مالی همچون اختیارمعامله، معاملات آتی سهام و اوراق تبعی دیگر راه حل‌های هستند که می‌توانند هیجانات و ریسک بازار را کاهش دهند و باید هر چه سریعتر با فرهنگ‌سازی و آموزش بیشتر از این ابزارها برای پوشش ریسک دارایی استفاده کرد تا در چنین فضایی هیجان معاملات کمتر شود.

وی راهکار سوم کاهش فضای هیجانی را اعمال برخی محدودیت ها در ورود افراد جدید به بورس دانست و گفت: زمانی که به فردی گواهینامه رانندگی اعطا می شود در یک‌سال نخست برخی محدودیت ها در سرعت و رانندگی در برخی بزرگراه ها اعمال می شود. برای دارندگان کدهای جدید نیز لازم است محدودیت‌هایی در حجم معاملات قائل شد.

علوی ادامه داد: تازه واردان یا سهم اولی ها نقش پررنگی در هیجانات اخیر بازار داشته اند و توجه به ورود این گروه از طریق ابزارهایی مثل صندوق‌های سرمایه‌گذاری باید به صورت جدی تر دنبال و سیستم باید به گونه ای مدیریت شود تا تازه واردان از طریق ابزارهای مانند صندوق های سرمایه‌گذاری وارد بورس شوند و ورود مستقل این افراد به بورس با محدودیت‌هایی در سال نخست همراه باشد.