پرسش‌های بی‌پاسخ از آینده بورس
به گزارش بانک اول شاخص کل بورس تهران به بیش از ۴ برابر رقم آن عدد در ابتدای سال ۹۸ رسیده است. عرضه‌های اولیه چند هزار میلیارد تومانی و عرضه‌های سنگین دولت در سهام شرکت‌های مختلف نتوانسته تاکنون سدی در برابر صعود سهام ایجاد کند. حتی ریزش سنگین بازار کالایی و نفت و اثر فلج‌کننده کرونا نیز ترمز بورس را نکشید. در چنین شرایطی که برخی صعود را بدیهی می‌دانند، اما سردرگمی و تردید بیش از همیشه تحلیلگران را دربرگرفته است. در فضای گنگ و مه‌آلود فعلی آنچه بیش از همه نگران‌کننده است، این است که خط پایان صعود بورس کجا خواهد بود؟
بورس تهران رشد پرشتابی را در پیش گرفته است. شاخص کل سهام نسبت به ابتدای سال ۹۸ بیش از ۴ برابر شده و در همین زمان کوتاه از ابتدای سال ۹۹ شاخص حدود ۴۵ درصد رشد کرده است. این موضوع وضعیت گنگ و مبهمی را برای سرمایه‌گذاران رقم زده است و در این شرایط تحلیلگران نیز ترجیح می‌دهند تا اظهارنظری نداشته باشند. البته این سردرگمی تمام اهالی بازار سرمایه را شامل نمی‌شود و از نگاه نگارنده وضعیت مبهم شاید جایی باشد که رشدهای کنونی برای بسیاری از معامله‌گران که احتمالا از آغاز حضور آنها در بورس کمتر از یک سال می‌گذرد و حتی شاید در نگاه قدیمی‌ترهای بازار خیلی بدیهی به نظر می‌رسد. در واقع در این شرایط مبهم اشخاص باسابقه و سواد مالی بالاتر اظهار نگرانی می‌کنند اما تازه‌واردها خوشحال‌تر و با طمع بیشتر در گردونه معاملات ظاهر می‌شوند. این مهم سبب اختلاف‌نظر کارشناسان درخصوص روند آتی بازار سهام شده و پرسش‌های بدون پاسخی نسبت به آینده بورس تهران باقی مانده است که اجماعی درباره آن دیده نمی‌شود.
حباب سهام در «ظاهر» ماجرا
در این میان اما میزان استرس چه برای کارشناسان اقتصادی یا تحلیلگران بورس یا یک روزنامه‌‌نگار اقتصادی به اوج خود رسیده است. این استرس شاید برای همگان قابل درک نباشد اما اگر اندکی بیش از معامله‌گر عادی با متغیرهای بورسی و اقتصاد کلان سر و کار داشته باشید شاید بتوان این مسیر را بهتر توصیف کرد. بورس تهران از معیارهای معتبر ارزندگی خود در ظاهر عبور کرده است. اینکه بر ظاهر ماجرا تاکید می‌شود چون اتفاقاتی که در ظاهر رخ نمی‌دهد خود دلیلی برای اوج‌گیری سردرگمی است. همین موضوع باعث می‌شود که اگر نسبت قیمت به درآمد (P/ E) به گفته تحلیلگران خبره از ۱۵ واحد نیز فراتر رفته است در عین حالی که فاصله چشم‌گیری با میانگین تاریخی (متوسط نسبت قیمت به درآمد تاریخی بورس ۶ بود) پیدا کرده با وضعیت کنونی متغیرهای کلان اقتصادی و چشم‌انداز آینده نیز مطابقت ندارد. با این حال در بازارهای مالی معامله‌گران انتظارات را خرید و فروش می‌کنند. آیا واقعا انتظارات از آینده متغیرهای اقتصادی تا به این حد بدبینانه است؛ البته شاید هم خوش‌بینانه. بدبینانه از آن جهت که بناست اقتصاد کشور موجی از تورم عمومی قیمت‌ها را تجربه و به واسطه آن دلار رشد کند.
ساز مخالف نرخ سود
اما نرخ سود در بازار بدهی و بر اساس شواهد در بانک‌ها مسیر نزولی را در پیش گرفته است؛ چگونه است که عطش برای نقدینگی در اقتصاد کشور بالا و بالاتر می‌رود و اما رقابت برای نگه داشتن سپرده‌ها از سوی بانک‌ها وجود ندارد؟ این رقابت باید خود را در جذابیت سپرده بانکی برای سرمایه‌گذاران با افزایش نرخ سود نشان دهد. وقتی رقیبی چنین قدرتمند مانند بورس دارید طبیعتا بازار پول باید به تقلا برای جلوگیری از خروج سرمایه بیفتد که این‌چنین نیست. بازار بدهی کشور عمق آنچنانی ندارد اما در همین عمق کم مگر در اوج‌گیری عطش بازار سهام و رشدهای مداوم قیمتی نباید فشار فروش در بازار اوراق افزایش یافته و به واسطه آن با افت قیمت نرخ سود اوراق افزایش یابد. یا با انتظار برای افزایش عرضه اوراق از سمت دولت نباید انتظار رشد نرخ سود را داشت. بازار سهام در حال انعکاس انتظارات تورمی سنگین است و نرخ سود در بازار پول حداقل در ظاهر ماجرا خلاف این موضوع را نشان می‌دهد؛ شاید هم اطلاعات ما از نرخ سود و کاهش آن چندان معتبر نیست. همین موضوع برای نگارنده به نامعادله ذهنی تبدیل شده است. از طرفی انتظارات تورمی در حال اوج‌گیری است و اثرات آن در گسیل نقدینگی در بورس تا حدودی عیان بوده اما از سوی دیگر نرخ سود مسیر کاهشی را تجربه کرده است. البته در برخی سناریوها می‌توان گفت که نرخ سود بازار پول با نرخ سود بازار متفاوت بوده و اگر این باشد یعنی اینکه نرخ سود همان در «ظاهر ماجرا» پایین است. در چنین شرایطی نیز هشدار حباب عیان به بازار سهام بار دیگر به همان نتیجه می‌رسیم؛ مگر نباید در رقابت برای جذب پول نرخ سود بازار پول حتی در پشت پرده افزایش پیدا کند، پس باید بتوان این وضع را رصد کرد. در این شرایط اگر نرخ سود بدون ریسک مسیر افزایشی داشت باید می‌گفتیم که سرمایه‌گذار به تدریج از سودهای رویایی بورس دل می‌کند و راه بازار پول و سرمایه‌گذاری بدون ریسک را در پیش می‌گیرد اما وضعیت متفاوتی را شاهد هستیم.
ارزش‌گذاری با کدام معیار
در روش‌های ارزش‌گذاری سهام متغیرهای کلان اقتصادی مانند رشد اقتصادی کشور یا نرخ سود بدون ریسک از اهمیت بالایی برخوردار است. از طرفی نیز چشم‌انداز رشد سودآوری به‌واسطه رشد اقتصادی یا تنها اثر تورمی می‌تواند تغییرات قابل توجهی در محاسبه ارزش ذاتی داشته باشد. در نتیجه طبیعی است که معادلات ارزش‌گذاری نیز سرگیجه بگیرند. اما به جرات می‌توان گفت که بهترین سناریوها از سودآوری، به‌عنوان مبنای معتبر ارزش‌گذاری، از قیمت سهام حمایت نمی‌کنند. همین می‌شود که شب‌ها و تا قبل از شروع معاملات بازار سرمایه استرس از عاقبتی که انتظار بورس را می‌کشد کل وجود شخص را فرامی‌گیرد و اما در صبح روز بعد و با مشاهده شور بالای معاملاتی تنها سناریویی که به ذهن خطور می‌کند ادامه صعود پرشتاب سهام است. با هر اطلاعات کمی هم تلاش شود که شاید بتوان تخمینی از آینده سهام یا خط پایان صعود پرشتاب بورس داشته باشیم، اما نتیجه قابل قبولی به دست نمی‌آید. در واقع هر آنچه می‌یابیم توجیهاتی از گذشته و تحلیل‌هایی است که شاید کمتر از یک هفته اعتبار داشته باشد.
معادله نقدینگی بورس بدون آمار دقیق
در این شرایط بار دیگر به معادله نقدینگی بورس می‌رسیم. در اواخر بهمن سال گذشته بود که طی گزارشی با عنوان «چشم‌انداز بورس از تابلوی نقدینگی» دو متغیر وابسته به نقدینگی را برای تعیین چشم‌اندازی از آینده سهام مورد بررسی قرار دادیم. شاید بتوان گفت تنها با همین متغیرها می‌توان وضعیت کنونی سهام را توجیه کرد. اما اینکه بتوان رابطه ریاضی و کمی دقیقی میان این متغیرها با روند آتی سهام تعریف کرد، مشاهده نمی‌شود. در گزارش مزبور به‌صورت کلی گفتیم که آمار از ترازنامه‌های ماهانه بانک مرکزی نشان از افزایش سرعت رشد حجم نقدینگی کشور دارد. از طرفی نیز صف‌های شلوغ دریافت کد معاملاتی و در عین حال رشد روزافزون ارزش معاملات روزانه بازار سهام کشور، رشد بورس را تضمین می‌کند. در همان گزارش اشاره شده بود که دلار نیز با سیگنال نقدینگی می‌تواند مسیر صعودی را در پیش بگیرد و دلار فعلا از سطوح نزدیک به ۱۴ هزار تومان در تاریخ گزارش مزبور به حوالی ۱۶ هزار تومان رسیده است. اما از پایان آذر تاکنون هیچ آمار دیگری از حجم نقدینگی کشور از سوی بانک مرکزی منتشر نشده است. آن هم در شرایطی که به‌صورت سنتی رشد نقدینگی در اقتصاد ایران در زمستان و با نزدیک شدن به ماه‌های پایانی سال شمسی و احتمالا به دنبال افزایش تقاضا برای پول و بالا رفتن سرعت گردش پول اوج می‌گیرد.
بر این اساس حتی اگر بخواهیم رابطه‌ای میان حجم نقدینگی کشور با رشد سهام پیدا کنیم نیز به آمار و اطلاعات دسترسی نداریم. طبیعی است که در چنین شرایطی استرس از واقعیت‌های اقتصادی احتمالی پشت پرده، کارشناسان را فرا بگیرد. حالا لزوم حمایت دولت و بانک مرکزی از جامعه به منظور جبران اثرات مخرب کرونا بر اقتصاد کشور را نیز به معادلات اضافه می‌کنیم و احتمال رشد بیشتر نقدینگی وجود خواهد داشت. اما این رشد نقدینگی تنها نمی‌تواند اثرات خود را در بورس منعکس کند و باید سایر بازارها را نیز تحت تاثیر قرار دهد. همین‌جاست که عرق سردی از احتمال آوار شدن رشدهای مداوم بورس بر کل اقتصاد بر پیشانی می‌نشیند.
اما در نقطه مقابل این استرس نیز وجود دارد که دولت عزم خود را برای تامین مالی حداکثری از فروش دارایی‌ها شامل سهام شرکت‌ها به کار گرفته است. بماند که تفکر دولتی در تار و پود واگذاری‌ها مشاهده می‌شود و خبری از خصوصی‌سازی نیست و عمدتا توزیع سهام میان عامه مردم و در عین حال تامین مالی دولت مورد نظر است. یا اینکه دولت به تامین مالی حداکثری از فروش اوراق نیز دل بسته است. شما خود را جای دولت بگذارید بازار سهامی دارید که در برخی روزها ارزش معاملاتش به ۱۵ هزار میلیارد تومان می‌رسد و به راحتی می‌توانید دارایی‌هایی را که خود یا نهادهای زیرمجموعه دارند شاید حتی بالاتر از قیمت واقعی آن به فروش برسانید و در عین حال نیز تامین مالی شما در مقدار ثابت فروش اوراق نسبت به یک سال قبل بیشتر و کم‌هزینه‌تر شده است. شاید این موضوع هنر سیاست‌گذاران است اما به نظر می‌رسد به نوعی بر لبه تیغ درحال حرکت هستیم.
دولت و روز خوش بازار سرمایه
به حدی عوامل، پیچیده یا شاید متناقض پیش می‌رود که می‌تواند سرگیجه دائمی را برای کارشناس اقتصادی و تحلیلگر خبره بورس به دنبال داشته باشد. این روزها بحث حمایت دولت از سهام به‌عنوان یکی از دلایل رونق کنونی بازار داغ شده است. اینکه اصلا دولت توان حمایت از بازار دارد و اصلا رونق کنونی بازار سهام به خواسته و اراده دولت اتفاق افتاده موضوعی است نه‌چندان معتبر که در یکی از گزارش‌های «دنیای بورس» با عنوان «آیا دولت می‌تواند رونق سهام را حفظ کند؟» مورد بررسی قرار گرفت. اما از این بخش بگذریم برای نقش دولت در بازار سرمایه بهتر است کمی واقع‌گرایانه از همان نگاه دولت به بررسی بازار بپردازیم.
دولت در شرایط کنونی با کسری بودجه مواجه است و باید به فکر کسب درآمد باشد. در پاییز سال گذشته و هشدار حباب عیان به بازار سهام در همان روزهای ارائه بودجه دولت در گزارشی به ساختار درآمدی و هزینه‌ای دولت و اثر احتمالی آن بر بورس پرداخته شد. باید توجه داشت که درآمد نفتی دولت با ریزش شدید قیمت نفت حتی از آنچه انتظار می‌رفت نیز کمتر خواهد بود. درآمدهای مالیاتی نیز با تعطیلی اقتصاد احتمالا نزول شدیدی تجربه کرده است. در آن زمان یکی از بحث‌برانگیز‌ترین مباحث پیرامون بودجه دولت پیشبینی فروش حدود ۵۰ هزار میلیارد تومانی دارایی‌های منقول و غیرمنقول در سرفصل واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای بود. البته در بخش دیگر نیز واگذاری حدود ۱۰ هزار میلیارد تومانی سهام شرکت‌ها مطرح شده بود. فعلا از محل فروش سهام و همچنین عرضه اوراق بدهی می‌توان به تامین مالی دولت امیدوار بود. در این شرایط امیدواریم کار به آنجا نکشد که دولت دست در جیب بانک مرکزی کرده و بدون پشتوانه پول چاپ کند. در چنین شرایطی طبیعتا دولت خود بیشترین نیاز را به ادامه رویه کنونی بازار سهام دارد. اما در گزارش پایان بهمن از نقدینگی، اشاره شده بود که برای کاهش عطش بازار سهام عرضه‌های اولیه گسترده یا افزایش شناوری سهام بهترین نسخه خواهد بود. اما یک بار اتفاقات چند هفته اخیر را با هم مرور کنیم. بازار سهام کشور به راحتی ۱۸۰۰ میلیارد تومان نقدینگی «صبا» را در خود هضم کرد. حدود ۷ هزار میلیارد تومان نیز عرضه اولیه «شستا» بود که به راحتی از آن نیز عبور کردیم. اینجا دیگر نمی‌توان گفت عمده ارزش معاملات خیره‌کننده بازار ناشی از معاملات پربسامد معامله‌گران بازار طی یک روز است. ۸۸۰۰ میلیارد تومان فقط طی همین دو عرضه اولیه به‌صورت کامل از گردش خارج شده است. کدهای دولت و شرکت‌های دولتی و همچنین سایر سهامداران درصدی که با فروش سهام نقدینگی را کاملا از بازار خارج می‌کنند در حال عرضه‌های سنگین و پرحجم هستند اما می‌توان به جرات گفت بازار به راحتی در حال عبور از این عرضه‌ها است.
سوال‌های بی‌جواب از آینده سهام
واقعا باید حق داد که تحلیلگران بورسی سرگیجه بگیرند و حتی از استرس عاقبت بازار خواب راحتی نداشته باشند. به کارشناسان اقتصادی نیز باید حق داد که از سرانجام اقتصاد کشور در سال حساس ۹۹ با سردرگمی متغیرهای اقتصادی نگران باشند، آن هم در شرایطی که کل اقتصاد جهانی در شیب تند بحران مسیر سقوط را در پیش گرفته است. اما فروش دارایی‌های دولت و حتی افزایش حجم بدهی برای جبران کسری بودجه که یکی از بهترین راهکارها برای عبور از بحران کنونی کرونا و تحریم اقتصاد کشور است، ممکن است نتواند در نیمه دوم سال و به خصوص سال آینده ادامه‌دار باشد. در این شرایط سناریوی پیش رو چه خواهد بود. از صعود سهام و تامین مالی دولت از بازار و تلاش برای عبور ایمن‌تر از وضعیت کنونی اقتصاد در برابر وضعیت هولناک اقتصاد جهانی خوشحال باشیم یا از سناریوهایی که گاه و بیگاه ذهن ما را از آینده اقتصاد به خود مشغول می‌کند، نگران؟ آیا واقعا باید سناریوهای بدبینانه‌ای را برای سهام انتظار کشید؟ آیا واقعا سوار بر خودرویی هستیم که با سرعت بالا در جاده مه‌آلود در حرکت است؟ از سوی دیگر چگونه از بیرون که به این کاروان صعودی در مه نگاه می‌کنیم هراس وجود ما را می‌گیرد اما در ساعات معاملات و همراه با کاروان دلگرمی از ادامه صعود، مانع از فروش سهام می‌شود؟ اما بار دیگر همین‌جا این سوال مطرح می‌شود که آیا سهام قرار است تا ابد رشد کند؟ چرا هیچ اثری از خط پایان صعود سهام نیست؟ اگر سقوط بازار کالایی و نفت و کرونا و عرضه‌های سنگین نتوانست مانع از ادامه رشد سهام شود پس چه چیزی می‌تواند پایان صعود بورس را رقم بزند؟ آیا این وضعیت نگران‌کننده سیگنال‌های هشدار برای سرمایه‌گذار بورسی است یا آلارم خطر برای آینده اقتصاد کشور؟ شاید هیچ‌کدام از اینها نباشد چون ما نیز بر اساس اطلاعات قبلی در حال سنجش وضعیت کنونی بازار سهام هستیم و این در حالی است که «بورس فعلی شبیه هیچ دوره‌ای نیست». در این شرایط تنها می‌توانیم بپذیریم که سرگیجه ما از وضعیت کنونی سهام کاملا منطقی است و فعلا راه گریزی از آن نیست./دنیای اقتصاد
پایان سبز سال رویایی بورس تهران
شاخص کل بورس تهران امروز رشد بیش از 2 درصدی را تجربه کرد تا بازدهی بورس در سال 98 به 187 درصد برسد.
قدس آنلاین: سرمایه‌گذاران بازار سهام یک سال رویایی را پشت سر گذاشتند. شاخص کل بورس سال 98 را در کانال 178 هزار واحد آغاز کرد و در مرز 513 هزار واحدی به کار خود پایان داد. این نماگر امروز رشد بیش از 2 درصدی را تجربه کرد تا بازدهی بورس در سال 98 به 187 درصد برسد. شاخص کل هم‌وزن اما رشد بیش از 437 درصدی را تجربه کرد تا به خوبی فضای حاکم بر کوچکترهای بازار را نشان دهد. اما سال 99 چگونه خواهد بود؟
توضیحات بیشتر از انتظارات «دنیای بورس» از سال آینده در گزارش‌های آتی ارائه می‌شود. با این حال تاکنون نیز مخاطبان «دنیای بورس» احتمالا با دیدگاه کلی که ما نسبت به وضعیت آتی سهام داریم آشنا شده‌اند. بازار جهانی نقش اساسی را در شرایط کنونی ایفا می‌کند اما بنا نیست که تنها به یک وجه ماجرا توجه شود و بر اساس رکود بورس تهران به دنبال بازار جهانی را انتظار داشته باشیم. همان‌طور که در مطالب گذشته اشاره شد کرونا، رکود بازار جهانی و ریزش قیمت کالاها مانند نفت، فولاد، محصولات پلیمری، فرآورده‌های نفتی و مس و به دنبال آن احتمالا ریزش ادامه‌دار متانول، اوره و سنگ آهن می‌تواند در عین حالی‌که به سودآوری شرکت‌های مرتبط فشار وارد کند اما باید در نظر داشت مواردی که در بالا اشاره شد عمده فروش صادراتی کشور را تشکیل می‌دهند و با این وضعیت ضعف سمت عرضه ارز آن هم در زمان تحریم می‌تواند التهاب اقتصادی را بالا نگه دارد. امیدواریم بانک مرکزی و سیاسیون و سیاست‌گذار اقتصاد راهی برای کاهش التهاب اقتصاد کشور پیدا کنند زیرا این فضای ملتهب نتیجه مخربی سنگینی برای اقشار مختلف جامعه دارد. سیگنال‌های تورمی مانند کسری بودجه دولت پیش از این نیز وجود داشتند حالا نیز اضافه شدن عوامل جدید چشم‌انداز آتی نرخ تورم را تیره‌تر می‌سازد.
در چنین فضایی به راحتی نمی‌توان اثر ریزش شدید قیمت جهانی کالاها بر سهام را منفی اعلام کرد. قطعا اثر منفی ناشی از این موضوع بر صورت‌های مالی شرکت‌ها مشاهده خواهد شد اما باید در کنار این موضوع به سایر عوامل اثرگذار مانند نرخ دلار و نرخ تورم نیز توجه ویژه داشت. یکی از نکاتی که در هفته‌های گذشته چندین بار به آن اشاره شده بود تشابه سال 99 با سال 98 از نظر نااطمینانی از آرامش اقتصادی است که می‌تواند اثرات خود را در بورس نیز منعکس کند.
خلاصه‌ای از آمار 98:
جهش چشم‌گیر ارزش معاملات سهام
در حالی ارزش معاملات خرد بورس تهران در پایان سال 97 کمتر از 600 میلیارد تومان بود این عدد امروز به حدود 4 هزار میلیارد تومان رسیده است. ارزش کل معاملات هشدار حباب عیان به بازار سهام خرد بورس تهران طی سال 98 از 434 هزار میلیارد تومان فراتر رفت. میانگین ارزش معاملات به بیش از 1824 میلیارد تومان رسیده است. این در حالی است که میانگین ارزش معاملات خرد بورس در سال 97 حدود 479 میلیارد تومان و کل ارزش معاملات در سال 97 حدود 115 هزار میلیارد تومان بود. شاید نکته جالب‌تر این باشد که کل ارزش معاملات خرد بورس در نیمه دوم سال 98 از 300 هزار میلیارد تومان فراتر رفت که رشد محسوسی را نسبت به نیمه نخست نشان می‌دهد و در عین حال میانگین ارزش معاملات روزانه نیز نزدیک به 2600 میلیارد تومان بود. برآوردهای نشان می‌دهد که رشد نقدینگی کشور در سال 98 حدود 30 درصد بوده و حجم نقدینگی کشور به بیش از 2400 هزار میلیارد تومان رسیده است. بر این اساس سهم ارزش معاملات کل بازار سهام از نقدینگی کشور (نسبت ارزش معاملات به نقدینگی کشور) تقریبا 7 برابر شده است که نشان از استقبال عمومی از سهام دارد.
اعداد باورنکردنی از بازدهی سهام
گفته شد که شاخص کل بازدهی 187 درصدی را به ثبت رساند. این در حالی است که شاخص از سقف خود در هفته‌های اخیر اندکی فاصله گرفته و در حالی‌که میزان بازدهی شاخص به بیش از 210 درصد نیز رسیده بود اما به دلایل معلوم (بازار جهانی بیشترین اثر را داشت) و نگرانی از حبابی شدن سهام شاخص از قله فاصله گرفت. شاخص فرابورس رشد 192 درصدی را در سالی که گذشت تجربه کرد. بازدهی دلار تنها حدود 20 درصد و بازدهی سکه نیز بیش از 31 درصد بود. بورس تهران قطعا جذاب‌ترین بازار سرمایه‌گذاری کشور در سال گذشته بوده است. به این ترتیب شاخص کل بورس تهران بازدهی 125 درصدی سال 82 را پشت سر گذاشت و بهترین سال را برای فعالان خود رقم زد؛ در سال 92 نیز شاخص کل بازدهی 108 درصدی را تجربه کرده بود.
شاخص کل هم‌وزن اما با بازدهی بیش از 470 درصدی نشان از فعال شدن علائم هشدار دارد. کوچکترهای بازار رالی مشکوک به حباب را در پیش گرفتند و بعضا تا ده یا 20 برابر قیمت ابتدای سال معامله می‌شوند. در بازار پایه نیز وضعیت حباب قیمتی بیش از دیگر بازارها عیان است. در چنین شاید تنها راه برای مقابله با تشکیل حباب سنگین قیمت تشدید میزان عرضه‌های اولیه در سهام است.
چشم‌انداز بورس 99
هر تن مس در بازار جهانی تا ساعت تنظیم این گزارش (14 روز چهارشنبه 28 اسفند) به کمتر از 4900 دلار رسیده بود که افت سنگین قیمتی این فلز را شاهد هستیم. مس را دماسنج خوبی برای سنجش وضعیت اقتصاد جهانی عنوان می‌کنند و ریزش بیش از 4 درصدی مس در بازار جهانی سیگنال دیگری از احتمال تعمیق رکود در بازار جهانی می‌دهد. بازارهای سهام نیز روند تند نزولی را طی هفته‌های اخیر در پیش گرفته‌اند و نگرانی در اقتصاد جهانی به اوج خود رسیده است. در این شرایط بانک‌های مرکزی یکی پس از دیگری سیاست‌های انبساطی و تزریق گسترده پول به بازارها در پیش گرفته‌اند تا شاید از عمق فاجعه اخیر بکاهند و این موضوع حتی اثر معکوس بر وضعیت روانی معامله‌گران داشته است. کرونا را مقصر اصلی وضعیت کنونی می‌دانند اما سیگنال‌های رکودی برای بیش از یک سال است که صادر می‌شود و کرونا اما به خوبی ضربه آخر را وارد کرد. جنگ نفتی عربستان و روسیه نیز با فشار حداکثری بر قیمت نفت بخش قابل توجهی از بار ریزش بازار جهانی را بر دوش می‌کشد.
بر این اساس بورس‌های کل دنیا به این موضوع واکنش منفی نشان داده‌اند و واکنش منفی بورس تهران اما چندان ادامه‌دار نبود. علت این موضوع را در گزارش‌های پیشین «دنیای بورس» مطرح کردیم. در کنار نگرانی از وضعیت اقتصاد داخلی و اثر عوامل غیراقتصادی مانند مخالفت با پیوستن به FATF و ناآرامی‌های داخلی، احتمال جنگ و حالا نیز کرونا ریزش بازار جهانی نیز چشم‌انداز ضعف درآمد ارزی کشور را تقویت کرده است که رشد نرخ دلار می‌تواند بار دیگر اقتصاد در مسیر تورمی خود قرار دهد؛ علت طرح اثر رشد نرخ دلار بر تورم تقریبا برای اقتصاد کشور ما عیان است.
در این وضعیت تورمی گرچه بازار جهانی می‌ریزد اما دلار و تورم و هراس از حفظ ارزش پول، سرمایه‌گذاران را به سمت خرید دارایی هدایت می‌کند که بورس نیز کارنامه درخشانی را از خود نشان داده است فعلا در تردیدهای موجود برای سرمایه‌گذاری در دیگر بازارها، بورس می‌تواند همچنان گزینه‌ای برای سرمایه‌گذاری در اقتصاد کشور باشد. در صورت لزوم گزارش‌های بیشتری از چشم‌انداز سال آتی در بازار سهام، ارز و سکه و همچنین مسکن ارائه خواهیم داد. پیش از وقوع کرونا هشدار حباب عیان به بازار سهام پیشبینی سال 99 بسیار دشوار بود حالا نیز این بیماری و اثر فلج‌کننده آن بر اقتصاد جهان و ایران می‌تواند عدم قطعیت‌ها را به شدت افزایش دهد.
هشدار حباب عیان به بازار سهام
تکاپوی بورس
بورس ایران در دو سال اخیر، با توجه به عواملی چون تغییر سیاست‌های دولت بیش از هر زمان دیگری در کانون توجه مردم قرار گرفته است. وضعیت اقتصادی و تورم و نوسانات ارز، موجب شده مردم با مشاغل مختلف برای کسب درآمد به سرمایه گذاری در بورس روی بیاورند. بازار بورس در ماه‌های گذشته به شدت از سوی دولت تحت حمایت قرار گرفت و این موضوع موجب شده است که بسیاری از سرمایه‌های خرد مردم، از بازارهای دیگر به بازار سهام منتقل شوند. اما ورود به بورس نیازمند کسب دانش‌های لازم است. متأسفانه عده‌ای بدون کسب دانش و اطلاعات لازم، پول و سرمایه خود را وارد بازار بورس کردند و عدم آگاهی هشدار حباب عیان به بازار سهام موجب ضررهای جبران ناپذیری برای آنها شده است. با توجه به اینکه طیف وسیعی از اطلاعات از طریق اینترنت و تلویزیون و غیره در دسترس مردم قرار می‌گیرد، تبلیغات و به عبارتی اطلاع رسانی در زمینه مالی و سرمایه گذاری نقش به سزایی در ورود به بورس و تغییرات قیمت سهام و تصمیم گیری سرمایه گذاران دارد. با این وجود بسیاری از کارشناسان بازار سرمایه نسبت به حباب بورس و امکان ریزش آن و دلخوش نکردن مردم به سودهای مقطعی هشدار داده اند و همواره تاکید شده بدون کسب اطلاعات و دانش لازم و با سرمایه اصلی خود وارد بورس نشوند. در طول دو سال گذشته هر چه که بازار پیش رفته است، توجه تعداد بیشتری از آحاد مردم به سمت معاملات سهام جلب شده و بورسی شدن مردم نیز با شیبی تندتر ادامه یافته است از این رو از ابتدای سال ۹۹ شاهد آن هستیم که شاخص کل از حدود ۵۰۰ هزار به حدود ۲ میلیون واحد رسیده است. در تصاویر روز عکس هایی از مردمی که در تکاپو برای بورس هستند را ببینید
جذاب ترین لحظات در حیات وحش
بازگشت فضانوردان ناسا به زمین
داگ هرلی و باب بنکن فضانوردان ناسا بعد از دو ماه اقامت در ایستگاه فضایی به زمین بازگشتند. کپسول دراگون شرکت اسپیس اکس در خلیج مکزیک در جنوب پنساکولا در ساحل غربی فلوریدا فرود آمد. کپسول سپس به یک کشتی منتقل شد و فضانوردان از آن خارج شده اند. این اولین بار از زمان ماموریت ۴۵ سال پیش آپولو است که خدمه ناسا با یک کپسول در آب فرود می آیند. آژانس فضایی آمریکا می گوید که این روش میلیاردها دلار از هزینه ها کم می کند؛ پولی که می توان از آن برای اعزام فضانوردان به ماه و مریخ استفاده کرد. کپسول حامل هرلی و بنکن در ساعت ۱۴:۴۸ روز یکشنبه به وقت شرق آمریکا با چتر بر آب فرود آمد. در تصاویر روز عکس هایی از این فضانوردان را که در میان آبهو فرود آمده اند را ببینید.
تصاویری از زنده یاد خسرو سینایی
خسرو سینایی، کارگردان سینما بر اثر ابتلا به کرونا و عفونت ریه در سن ۸۰ سالگی درگذشت. سینایی مستند ساز و کارگردان سینما متولد سال ۱۳۱۹ است که فیلمسازی خود را از سال ۱۳۴۶ آغاز کرد. او سال ۶۲ مستند «مرثیه گمشده» با روایت مهاجرت هزاران لهستانی به ایران را ساخت که جایزه‌ای از رییس جمهور کشور لهستان هم گرفت. یکی از مطرح ترین فیلم‌های سینمایی این کارگردان «عروس آتش» بود که سال ۷۸ ساخته شد و سیمرغ بلورین بهترین فیلمنامه را در جشنواره فیلم فجر دریافت کرد. یکی از آخرین مستندهای خسرو سینایی «جزیره رنگین» بود که سال ۹۳ با محوریت جزیره هرمز و خاک‌های رنگی این منطقه ساخته شد. او این فیلم را یک اثر توریستی نمی‌دانست بلکه معتقد بود این فیلم یک پیشنهاد است که می‌تواند تلنگرهای ظریفی به اذهان بزند تا بدانیم مملکت زیبایی داریم و خوب است آن را بشناسیم تا همه چیز فقط در تهران متمرکز نباشد
اهدای پلاسما برای بیماران کرونایی
یکی از روش‌هایی که می‌تواند به بهبود سریع‌تر بیماران کرونایی کمک کند، استفاده از پلاسمای بیماران بهبود یافته کووید ۱۹ است. افرادی که مبتلا به این بیماری شده‌اند و ۲۸ روز از بهبودی آنها سپری شده است، با برخورداری از شرایط خاص مثل رده سنی ۱۸ تا ۶۰ سال می‌توانند با مراجعه به مرکز انتقال خون و اهدای پلاسمای خود برای بیماران کرونایی، به بهبود آنها کمک کنند. هم اکنون تقاضا برای دریافت این پلاسما از سوی بیمارستان‌ها زیاد است اما به دلیل بی اطلاعی مردم بویژه بیماران بهبود یافته، ذخائر بسیار محدود است.
جدال‌های هیجان‌انگیز در حیات وحش
در تصاویر روز زندگی حیواناتی را ببینید که لحظاتی فراتر از هیجان را در زندگی روزمره شان تجربه می کنند.
اولین آزمون کرونایی کشور
رقابت بیش از ۱۷۵ هزار داوطلب آزمون دکتری سال ۹۹ در هشت گروه آموزشی و ۳۴۵ رشته تحصیلی، تحت تدابیر بهداشتی در ۶۰ شهرستان کشور آغاز شد. در تصاویر روز عکس هایی از اولین آزمون کرونایی کشور را ببینید.
کشفیات پلیس پیشگیری پایتخت
سی و هفتمین طرح رعد پلیس پیشگیری پایتخت با هدف دستگیری سارقان و فروشندگان مواد مخدر، سه شنبه هفتم مردادماه با حضور سردار رحیمی، رئیس پلیس پایتخت برگزار شد. فرمانده انتظامی تهران از دستگیری ۶۳۵ مجرم و سارق در این مرحله از طرح رعد خبر داد. در تصاویر روز عکسهایی از کشفیات پلیس پیشگیری پایتخت را ببینید.
تصاویر نایاب از مراسم تشییع محمدرضا پهلوی
محمدرضا شاه پهلوی در ۵ مرداد ۱۳۵۹ در قاهره درگذشت و مراسم تدفین او روز ۸ مرداد در قاهره برگزار شد. نیکسون رییس جمهور پیشین آمریکا و انور سادات از مهمترین شخصیت‌هایی بودند که در این مراسم شرکت کردند. تصاویر ثبت شده در ۸ مرداد ۱۳۵۹ در مراسم تشییع محمدرضا شاه پهلوی. نیکسون رییس جمهور آمریکا، فرح پهلوی همسر شاه، رضا پهلوی فرزند ارشد شاه و اردشیر زاهدی آخرین سفیر ایران در آمریکا و داماد شاه در تصاویر دیده می‌شوند.
سکو‌های نفتی سحر ۱ و سحر ۲
سکو‌های نفتی سحر ۱ و ۲ در منطقه خلیج فارس، از جمله سکو‌های حفاری شناور ایران هستند. طی قراردادی که بهمن ۱۳۹۸ بین شرکت ملی نفت و شرکت نفت فلات قاره با بنیاد مستضعفان به امضا رسید، به این دکل‌های حفاری ماموریت داده شد تا با استقرار در منطقه خلیج فارس، عملیات تعمیر و حفر تعدادی از چاه‌های نفتی را عهده‌دار شوند. کار بر روی این دکل‌ها شرایط و سختی‌های خاص خود را دارد. دوری از خانواده و حتی دور بودن از زندگی شهری، خطرات کار و بدی آب و هوا، آن هم ساعت‌ها با آن لباس‌های ضخیم و یکسره و کلاه و دستکش، از جمله دشواری‌های کار در سکو‌های شناور است. این گزارش تلاش می‌کند گوشه‌ای از زندگی و کار در سکو‌های سحر ۱ و ۲ را به تصویر بکشد.
نمایشگاه عکس محمد صیاد
نمایشگاه عکس محمد صیاد،با عنوان (عکس از م.صیاد) در گالری مرکز نبشی واقع در خیابان ویلا،تا بیست و هشتم مرداد ماه در حال برگزاری است. در تصاویر روز نمایشگاه عکس محمد صیاد را ببینید.
روزگار کرونایی بازار فرش تهران
راسته فرش فروشان بازار بزرگ تهران، یکی از بازار های قدیمی فرش به شمار می آید که در حجره ها و مغازه های متنوع آن فرش های دستبافت، گلیم، گبه، تابلو فرش و. به فروش می رسد و این در حالیست که پستوها و اتاق هایی کوچک و نهان در دل این بازار، هنرمندانی را در خود جای داده که بخش بزرگی از زیبایی فرش های دستبافت مرهون هنر آنهاست. این گزارش، گذران روزهای کرونایی در بازار فرش تهران را نشان می دهد. روزهایی که به نقل از کسبه راسته فرش فروشان، مشخصه اصلی آن، کسادی بازار است. این روزها به خصوص برای رفوگران فرش که روزمزد هستند و به واسطه نوع کارشان رعایت دستورالعملهای بهداشتی برایشان بسیار مشکل است وازین رو در خطر جدی ابتلا به کووید 19 می باشند، روزهایی به مراتب سخت تر است. در تصاویر روز عکس هایی از روزگار کرونایی بازار فرش تهران را ببینید.
انواع ماسک‌های خلاقانه
با شیوع ویروس کرونا در جهان یکی از راههای جلوگیری از شیوع بیشتر این ویروس استفاده از ماسک شد. در اوایل شیوع این ویروس بسیاری از کشور‌ها با کمبود اقلام بهداشتی از جمله ماسک دستکش و الکل مواجه شدند، اما پس از مدتی بسیاری از نهادهای مردمی بصورت خودجوش اقلام بهداشتی را تولید کرده و در اختیار بیمارستان‌ها و مردم قرار دادند. اما در این میان برخی افراد با خلاقیت، در خانه ماسک‌های زیبایی را در رنگ‌ها و طرح‌های مختلف سنتی و مدرن طراحی کردند. در تصاویر روز عکسهایی از جالب‌ترین ماسک‌های کلاسیک و مدرن را ببینید.
تصادف وحشتناک دو خودرو در محور سمیرم به یاسوج
تصادف شدید دو خودرو در محور سمیرم به یاسوج منجر به فوت شدن چهار نفر شد. دو نفر از سر نشینان نیز با تلاش امداد گران هلال احمر به مراکز درمانی منتقل شدند. در تصاویر روز عکس های این تصادف وحشتناک را ببینید.
تشییع پیکر روح الله رجایی سردبیر روزنامه جام جم
پیکر روح‌الله رجایی، سردبیر روزنامه جام جم، عصر سه‌شنبه ۳۱ تیر ۱۳۹۹ در قطعه نام‌آوران بهشت زهرا (س) آرام گرفت.روح‌الله رجایی که از اسفند سال گذشته، سردبیری روزنامه جام جم را بر عهده گرفته بود، بر اثر ابتلا به بیماری کرونا درگذشت. زنده‌یاد رجایی، متولد ۱۳۶۱ و دانش‌آموخته مقطع دکتری رشته علوم ارتباطات بود و حدود دو دهه سابقه روزنامه‌نگاری داشت. وی سابقه حضور در رسانه‌های مختلف از جمله همشهری، همشهری جوان و تهران امروز را در کارنامه داشت. رجایی همچنین در مقطعی، مسئولیت روابط عمومی سازمان هلال احمر کشور را عهده‌دار بود. در تصاویر روز عکس های تشییع پیکر روح الله رجایی سردبیر روزنامه جام جم را ببینید.
وضعیت خاکستری
«چشم» این روزها تنها عضو هویدای صورت است که انسان می‌تواند با آن، عیان گفت‌وگو کند. برای تماشای این گفت‌وگو، می‌توان گوشه‌ای ایستاد و آدم‌ها را نظاره کرد. هرچند عده‌ای این گفت‌وگوی گذرا را دریغ می‌کنند، اما همان‌ها که نگاهشان دست‌کم لحظه‌ای با نگاه عکاس و لنز دوربینش گره می‌خورد، می‌توان فهمید که بسیاری از آنها غمی دارند و سکوتشان، فریاد می‌زند؛ سکوتی که نه مردم این شهر، که مردم دنیا را در خود بلعیده است؛ سکوتی که نبرد انسان معاصر برای بقا را حکایت می‌کند. حالا اگر غم نان هم باشد - و کیست که این روزها این غم را نداشته باشد؟! - می‌توان گفت غم نان و غم جان، این روزها بر هر چیزی ارجحیت پیدا کرده است. انگار مدتی است که دیگر هیچ چیز دیگری مهم نیست. غم از دست دادن دوستی، جگرگوشه‌ای، یا عزیزی خود به تنهایی دردناک و غم‌انگیز هست، چه رسد به آنکه حسرت واپسین آغوش هم به آن افزون شود. شاید بزرگترین آرزوی این روزهای مردم جهان این باشد که روزی بدون ماسک، بدون فاصله، بدون ترس، یکدیگر را در آغوش بکشیم. با همۀ اینها، آنچه در این تصاویر می‌بینید، شاید نه سیاه است، نه سفید؛ بلکه وضعیتی است که در لابلای وضعیت قرمزِ شیوع کرونا، خاکستری مانده و هرچند در نگاه نخست، انگار خیالی برای تنها گذاشتن ما با باقی دشواری‌های زندگی ندارد؛ اما در انتهای ناخودآگاهمان شاید هنوز امیدی باشد. در تصاویر روز عکسهایی از وضعیت خاکستری شهر را ببینید.
حواشی تصویری استقبال از نخست وزیر عراق در تهران
مصطفی الکاظمی، نخست وزیر عراق، سه شنبه ٣١ تیرماه به منظور دیدار با مقامات ایرانی و گفتگو درمورد روابط دوجانبه و راههای گسترش آن ها، وارد تهران شد و در سالن اجلاس سران مورد استقبال رسمی حسن روحانی، رییس جمهور قرار گرفت.
تصاویری از احمد پورمخبر
احمد پور مخبر (زاده ۱۳۱۹ در تهران – درگذشته ۳۰ تیر ۱۳۹۹ در کرج) بازیگر سینما و تلویزیون ایران بود. پور مخبر در محله گلوبندک در خانواده‌ای اهل تفرش بدنیا آمد. او همچنین عضو بازنشسته ارتش جمهوری اسلامی ایران بود. احمد پورمخبر در ۳۰ تیر ۱۳۹۹ بر اثر سکته مغزی پس از یک ماه کما درگذشت. خبر درگذشت وی توسط رضا عطاران رسانه‌ای شد. در تصاویر روز عکسهای احمد پورمخبر را ببینید.
جلسه ستاد ملی مقابله با کرونا
جلسه ستاد ملی مقابله با کرونا، شنبه ۲۸ تیرماه به ریاست حسن روحانی رییس جمهوری در مجموعه حافظیه برگزار شد. در تصاویر روز عکس های این جلسه را ببینید.
بارش سیل آسا در شرق گلستان
رویداد۲۴بارش های رگباری در شرق گلستان خصوصا در شهرستان های کلاله، آزادشهر، مراوه تپه و مینودشت سبب طغیان رودخانه ها و آبگرفتگی معابر عمومی شده است. معاون توسعه و پیش بینی هواشناسی گلستان اظهار کرد: طی فعالیت دو روزه این سامانه، بیشترین بارش ها در منطقه شرق استان رخ داد به طوری که بیشترین بارش در پیشکمر و نارلی آجی سو به میزان ۱۰۸ میلیمتر، آزادشهر ۱۰۲ میلیمتر و مینودشت ۱۰۰ میلیمتر به ثبت رسید. رئیس اداره راهداری و حمل و نقل جاده ای کلاله در گفت وگو با خبرنگاران گفت: بر اثر سیلاب ۲۴۵ میلیارد ریال خسارت به جسم و ابنیه فنی راههای اصلی، فرعی و روستایی این شهرستان وارد آمد. قاسم دبوری فریمانی افزود: این خسارت ها شامل ۹۱ کیلومتر راه اصلی، فرعی و روستایی و ۸۲ دستگاه ابنیه فنی است. و تا کنون تلفات جانی از این سیل اعلام نشده است.
اعتماد: دولت با کدام منطق در حباب بورس می دمد؟
روزنامه اعتماد از روزنامه های حامی دولت نسبت به عواقب دمیدن به حباب در بورس هشدار داد.
به گزارش مشرق، روزنامه «کیهان» در ویژه های خود نوشت:
این روزنامه نوشت: آقای روحانی اخیراً به مردم وعده داد که «خبرهای خوبی از بورس خواهند شنید.» و همزمان از عرضه اولیه سهام «شستا» تعریف و تمجید کرد و از استقبال مردم گفت و اینکه حضور مردم در بازار سرمایه «نشان از حرکت های خوب اقتصادی دارد.» این روزها صف های طولانی در مراکز ارایه خدمات دولتی یا کارگزاری ها را می بینید که طولانی تر شده است.
خیلی از آنهایی که اندک سرمایه ای دارند؛ دنبال دریافت «کد سهامداری» هستند یا در گروه های تلگرامی بورسی و سایت های خرید و فروش می چرخند و تحلیل می کنند و سهام شرکت ها را می خرند و می فروشند. هرکسی هم که سرمایه خردی دارد، فرصت را از دست نمی دهد و انگار نمی خواهد از قافله عقب بماند. اما واقعا جای تعجب ندارد؟ در روزهایی که بیشتر کسب وکارها با بحران مواجه اند، در روزهای عجیب تعطیلی و سقوط شاخص های جهانی در بورس های دنیا، در روزهایی که نرخ رشد اقتصادی چشم انداز روشنی ندارد و رونقی به کارخانه ها و بخش تولید بازنگشته است؛ بورس بی اعتنا به همه چیز یکه تازی می کند و هر روز رکورد می زند؟ قیمت نفت به زیر یک دلار می رسد اما شاخص های بورس تهران صعودی است. کرونا نفس تولید را گرفته اما بورس به رکوردزنی ادامه می دهد و سهامداران سرخوش و امیدوار پول به پای سهام شرکت هایی می ریزند که هر لحظه احتمال سقوط قیمت شان هست.
مافیای رسانه ای قدرتمندی که پشت شرکت هاست با تحلیل های جذاب و خواندنی از پیش بینی روزهای خوب آینده خبر می دهند و ولع صاحبان سرمایه های خرد، آنهایی که با اندک اندوخته ای به دنبال سرمایه گذاری در دوران رکود تورمی و کاهش قدرت خرید ریال هستند را بیشتر می کنند. در همین دوران است که اتفاقات عجیب و غریب و غیراقتصادی نیز رخ می دهد. همین چند روز پیش بود که رئیس سازمان امور مالیاتی گفته بود «شرکتی که ۳ سال است با حسابرسی انجام شده ورشکسته محسوب می شود، بهای هر سهم خود را از ۶۰ تومان به ۶ هزار تومان رسانده است. یا شرکتی که نماد آن در بورس ۶ ماه بسته بوده به یک باره پس از بازگشایی نماد ارزش آن از ۲۰ میلیارد تومان به نزدیک ۴ هزار میلیارد تومان رسیده است!»
از تمام این شرکت ها که سؤال کنیم چه اتفاقی افتاد تا وضعیت اقتصادی شما چنین دگرگون شد، چیزی ندارند بگویند جز اینکه از طریق افزایش سرمایه و فروش سهام! اما زمانی که این «حباب» در بازار بترکد و «ارزش واقعی» شرکت ها عیان شود چه کسی پاسخ زیان همین مردمی را می دهد که جایی جز بازار سرمایه برای حفظ ارزش پول خود ندارند؟ رفتار هیجانی در بورس در این روزها اوج گرفته و بسیاری را به طمع سود بیشتر به بازار کشانده است. واسطه ها و دلالانی هم هستند که بر این آتش هیجان، هیزم می ریزند و دم می دهند. در حالی که اتفاق خاصی در اقتصاد رخ نداده و دگرگونی بزرگی به وجود نیامده است. وضعیت اشتغالزایی و تولید تغییری نکرده و فروش نفت نیز در اعداد پایینی حرکت می کند. در این شرایط باید از تیم اقتصادی دولت پرسید که «آیا حواستان به اتفاقات بورس هست؟»
پایان سبز سال رویایی بورس تهران
شاخص کل بورس تهران امروز رشد بیش از 2 درصدی را تجربه کرد تا بازدهی بورس در سال 98 به 187 درصد برسد.
قدس آنلاین: سرمایه‌گذاران بازار سهام یک سال رویایی را پشت سر گذاشتند. شاخص کل بورس سال 98 را در کانال 178 هزار واحد آغاز کرد و در مرز 513 هزار واحدی به کار خود پایان داد. این نماگر امروز رشد بیش از 2 درصدی را تجربه کرد تا بازدهی بورس در سال 98 به 187 درصد برسد. شاخص کل هم‌وزن اما رشد بیش از 437 درصدی را تجربه کرد تا به خوبی فضای حاکم بر کوچکترهای بازار را نشان دهد. اما سال 99 چگونه خواهد بود؟
توضیحات بیشتر از انتظارات «دنیای بورس» از سال آینده در گزارش‌های آتی ارائه می‌شود. با این حال تاکنون نیز مخاطبان «دنیای بورس» احتمالا با دیدگاه کلی که ما نسبت به وضعیت آتی سهام داریم آشنا شده‌اند. بازار جهانی نقش اساسی را در شرایط کنونی ایفا می‌کند اما بنا نیست که تنها به یک وجه ماجرا توجه شود و بر اساس رکود بورس تهران به دنبال بازار جهانی را انتظار داشته باشیم. همان‌طور که در مطالب گذشته اشاره شد کرونا، رکود بازار جهانی و ریزش قیمت کالاها مانند نفت، فولاد، محصولات پلیمری، فرآورده‌های نفتی و مس و به دنبال آن احتمالا ریزش ادامه‌دار متانول، اوره و سنگ آهن می‌تواند در عین حالی‌که به سودآوری شرکت‌های مرتبط فشار وارد کند اما باید در نظر داشت مواردی که در بالا اشاره شد عمده فروش صادراتی کشور را تشکیل می‌دهند و با این وضعیت ضعف سمت عرضه ارز آن هم در زمان تحریم می‌تواند التهاب اقتصادی را بالا نگه دارد. امیدواریم بانک مرکزی و سیاسیون و سیاست‌گذار اقتصاد راهی برای کاهش التهاب اقتصاد کشور پیدا کنند زیرا این فضای ملتهب نتیجه مخربی سنگینی برای اقشار مختلف جامعه دارد. سیگنال‌های تورمی مانند کسری بودجه دولت پیش از این نیز وجود داشتند حالا نیز اضافه شدن عوامل جدید چشم‌انداز آتی نرخ تورم را تیره‌تر می‌سازد.
در چنین فضایی به راحتی نمی‌توان اثر ریزش شدید قیمت جهانی کالاها بر سهام را منفی اعلام کرد. قطعا اثر منفی ناشی از این موضوع بر صورت‌های مالی شرکت‌ها مشاهده خواهد شد اما باید در کنار این موضوع به سایر عوامل اثرگذار مانند نرخ دلار و نرخ تورم نیز توجه ویژه داشت. یکی از نکاتی که در هفته‌های گذشته چندین بار به آن اشاره شده بود تشابه سال 99 با سال 98 از نظر نااطمینانی از آرامش اقتصادی است که می‌تواند اثرات خود را در بورس نیز منعکس کند.
خلاصه‌ای از آمار 98:
جهش چشم‌گیر ارزش معاملات سهام
در حالی ارزش معاملات خرد بورس تهران در پایان سال 97 کمتر از 600 میلیارد تومان بود این عدد امروز به حدود 4 هزار میلیارد تومان رسیده است. ارزش کل معاملات خرد بورس تهران طی سال 98 از 434 هزار میلیارد تومان فراتر رفت. میانگین ارزش معاملات به بیش از 1824 میلیارد تومان رسیده است. این در حالی است که میانگین ارزش معاملات خرد بورس در سال 97 حدود 479 میلیارد تومان و کل ارزش معاملات در سال 97 حدود 115 هزار میلیارد تومان بود. شاید نکته جالب‌تر این باشد که کل ارزش معاملات خرد بورس در نیمه دوم سال 98 از 300 هزار میلیارد تومان فراتر رفت که رشد محسوسی را نسبت به نیمه نخست نشان می‌دهد و در عین حال میانگین ارزش معاملات روزانه نیز نزدیک به 2600 میلیارد هشدار حباب عیان به بازار سهام تومان بود. برآوردهای نشان می‌دهد که رشد نقدینگی کشور در سال 98 حدود 30 درصد بوده و حجم نقدینگی کشور به بیش از 2400 هزار میلیارد تومان رسیده است. بر این اساس سهم ارزش معاملات کل بازار سهام از نقدینگی کشور (نسبت ارزش معاملات به نقدینگی کشور) تقریبا 7 برابر شده است که نشان از استقبال عمومی از سهام دارد.
اعداد باورنکردنی از بازدهی سهام
گفته شد که شاخص کل بازدهی 187 درصدی را به ثبت رساند. این در حالی است که شاخص از سقف خود در هفته‌های اخیر اندکی فاصله گرفته و در حالی‌که میزان بازدهی شاخص به بیش از 210 درصد نیز رسیده بود اما به دلایل معلوم (بازار جهانی بیشترین اثر را داشت) و نگرانی از حبابی شدن سهام شاخص از قله فاصله گرفت. شاخص فرابورس رشد 192 درصدی را در سالی که گذشت تجربه کرد. بازدهی دلار تنها حدود 20 درصد و بازدهی سکه نیز بیش از 31 درصد بود. بورس تهران قطعا جذاب‌ترین بازار سرمایه‌گذاری کشور در سال گذشته بوده است. به این ترتیب شاخص کل بورس تهران بازدهی 125 درصدی سال 82 را پشت سر گذاشت و بهترین سال را برای فعالان خود رقم زد؛ در سال 92 نیز شاخص کل بازدهی 108 درصدی را تجربه کرده بود.
شاخص کل هم‌وزن اما با بازدهی بیش از 470 درصدی نشان از فعال شدن علائم هشدار دارد. کوچکترهای بازار رالی مشکوک به حباب را در پیش گرفتند و بعضا تا ده یا 20 برابر قیمت ابتدای سال معامله می‌شوند. در بازار پایه نیز وضعیت حباب قیمتی بیش از دیگر بازارها عیان است. در چنین شاید تنها راه برای مقابله با تشکیل حباب سنگین قیمت تشدید میزان عرضه‌های اولیه در سهام است.
چشم‌انداز بورس 99
هر تن مس در بازار جهانی تا ساعت تنظیم این گزارش (14 روز چهارشنبه 28 اسفند) به کمتر از 4900 دلار رسیده بود که افت سنگین قیمتی این فلز را شاهد هستیم. مس را دماسنج خوبی برای سنجش وضعیت اقتصاد جهانی عنوان می‌کنند و ریزش بیش از 4 درصدی مس در بازار جهانی سیگنال دیگری از احتمال تعمیق رکود در بازار جهانی می‌دهد. بازارهای سهام نیز روند تند نزولی را طی هفته‌های اخیر در پیش گرفته‌اند و نگرانی در اقتصاد جهانی به اوج خود رسیده است. در این شرایط بانک‌های مرکزی یکی پس از دیگری سیاست‌های انبساطی و تزریق گسترده پول به بازارها در پیش گرفته‌اند تا شاید از عمق فاجعه اخیر بکاهند و این موضوع حتی اثر معکوس بر وضعیت روانی معامله‌گران داشته است. کرونا را مقصر اصلی وضعیت کنونی می‌دانند اما سیگنال‌های رکودی برای بیش از یک سال است که صادر می‌شود و کرونا اما به خوبی ضربه آخر را وارد کرد. جنگ نفتی عربستان و روسیه نیز با فشار حداکثری بر قیمت نفت بخش قابل توجهی از بار ریزش بازار جهانی را بر دوش می‌کشد.
بر این اساس بورس‌های کل دنیا به این موضوع واکنش منفی نشان داده‌اند و واکنش منفی بورس تهران اما چندان ادامه‌دار نبود. علت این موضوع را در گزارش‌های پیشین «دنیای بورس» مطرح کردیم. در کنار نگرانی از وضعیت اقتصاد داخلی و اثر عوامل غیراقتصادی مانند مخالفت با پیوستن به FATF و ناآرامی‌های داخلی، احتمال جنگ و حالا نیز کرونا ریزش بازار جهانی نیز چشم‌انداز ضعف درآمد ارزی کشور را تقویت کرده است که رشد نرخ دلار می‌تواند بار دیگر اقتصاد در مسیر تورمی خود قرار دهد؛ علت طرح اثر رشد نرخ دلار بر تورم تقریبا برای اقتصاد کشور ما عیان است.
در این وضعیت تورمی گرچه بازار جهانی می‌ریزد اما دلار و تورم و هراس از حفظ ارزش پول، سرمایه‌گذاران را به سمت خرید دارایی هدایت می‌کند که بورس نیز کارنامه درخشانی را از خود نشان داده است فعلا در تردیدهای موجود برای سرمایه‌گذاری در دیگر بازارها، بورس می‌تواند همچنان گزینه‌ای برای سرمایه‌گذاری در اقتصاد کشور باشد. در صورت لزوم گزارش‌های بیشتری از چشم‌انداز سال آتی در بازار سهام، ارز و سکه و همچنین مسکن ارائه خواهیم داد. پیش از وقوع کرونا پیشبینی سال 99 بسیار دشوار بود حالا نیز این بیماری و اثر فلج‌کننده آن بر اقتصاد جهان و ایران می‌تواند عدم قطعیت‌ها را به شدت افزایش دهد.
دیدگاه شما