جذاب‌ترین سهام در فصل مجامع
به گزارش منیبان، کوروش آسایش کارشناس بازار سرمایه در رابطه با این پرسش که کدام صنایع بورسی از رشد اخیر بازار جامانده اند؟ بیان کرد: در دو تا سه ماه گذشته شاخص کل چیزی حدود ۳۹ درصد و شاخص هم وزن حدود ۲۶ درصد رشد داشته است. اگر نگاهی به صنایع مختلف داشته باشیم مشاهده خواهیم کرد در همین مدت صنعت سرمایه گذاری، کمترین رشد را داشته و از کف قیمتی خودش نتوانسته بیشتر از ۳ درصد بالاتر برود. بعد از آن شاخص گروه بانکی و بعد از آن صنعت لیزینگ، قند و شکر و انبوه سازی در رتبه های بالاتر قرار دارند.
این کارشناس بازار سرمایه در ادامه افزود: گروه فرآورده‌های نفتی (پالایشگاه ها)، کانه‌های فلزی و شیمیایی‌ها (پتروشیمی ها) نیز صنایعی هستند که بیشترین رشد در بازار داشته اند.
آسایش در ادامه اظهار کرد: یکی از موضوعاتی که می‌توان درباره علت رشد این صنایع گفت این است که معمولا ۶ جذاب‌ترین سهام در فصل مجامع ماه اول سال، فصل مجامع این شرکت‌ها است و بسیاری از سهامداران با دید دریافت سود مجمع، سهم را خریداری می‌کنند.
او در ادامه افزود: فرآورده‌های نفتی و شرکت‌های صنعت شیمیایی و کانه‌های فلزی که رشد مطلوبی داشته اند جز صنایع بنیادی بازار هستند. این صنایع عموما p/e مناسبی دارند و سود خوبی را تقسیم می‌کنند. یکی دیگر از دلایل رشد فرآورد‌های نفتی سقوط شدیدی بوده است که در سال گذشته اتفاق افتاد و بعد از آن یک رشد مناسب را داشته اند.
این کارشناس بازار سرمایه در ادامه اظهار کرد: اما در مورد چرایی صنایعی که کمترین رشد را داشته و به اصطلاح از روند بازار جا مانده اند باید گفت که، عمدتا صنایع لیزینگ، مالی (بانک ها) و سرمایه گذاری ارتباط زیادی با نرخ دلار ندارند و افزایش نرخ دلار در طی ماه‌های گذشته بر روی آنها تاثیر گذار نبوده است.
او در ادامه افزود: هم چنین یکی از مهم‌ترین مواردی که می‌توان در رابطه با علت رشد کم این صنایع نام برد و باعث شده است که این صنایع رشد کمتری را داشته باشند، موضوع سرمایه گذاری این صنایع در بازارهای مختلف است این موضوع و موارد دیگر سبب شده است که nav این سهام و سودآوری شان کم شود در نتیجه از آنها استقبال کمتری شده و خود این عدم استقبال نیز در جا ماندن این صنایع از بازار بی تاثیر نبوده است.
این کارشناس بازار سرمایه در ادامه بیان کرد: معمولا این صنایع یک موج دیرتر از بازار هستند و از مهر ماه به بعد در گزارش هایشان می‌توان سودآوری را دید و در نیمه دوم وضعیت مطلوب تری را تجربه خواهند کرد.
77 درصد ارزش بورس تهران در اختیار 30 شرکت/پیش بینی روند حرکت بازار سرمایه در سال 90
علی حق: حسن قالیباف اصل، دومین مدیرعامل شرکت بورس اوراق بهادار در سال های پس از اجرای قانون مصوب سال 84 برای بازار سرمایه است. به مناسبت شروع سال جدید با او در خصوص تحولات سال گذشته بورس تهران که رکوردهای تاریخی را به ثبت رساند، گفت و گو کرده ایم. در این گفت و گو که بخش تلخیص شده آن را می خوانید، او فرضیه شکل گیری حباب قیمت ها در بورس، تاثیر هدفمندسازی یارانه و افق بازار سرمایه در سال 90 را تحلیل کرده است:
*از حال و هوای تالار بورس این گونه بر می آید که بازار سهام به روزهای اوج خود بازگشته است. رشد شاخص ها و قیمت ها هم این مساله را تایید می کند. اما سوالی که در ذهن بسیاری از کارشناسان و فعالان بازار به وجود آمده این است که به چه دلایلی رشد کنونی به سرنوشت رشد سال های 82 و 83 دچار نخواهد شد. شما چه استدلال هایی دارید که به بازار در این خصوص اطمینان خاطر بدهید؟
بورس به لحاظ ماهیت نسبت به سال 82 تغییر کرده است. قانون بازار سرمایه مصوب سال 84 اجرا شده است. شرکت های جدید بسیاری وارد بازار شده اند به این لحاظ تنوع شرکت ها در بازار افزایش یافته است. همچنین با اجرای قانون اصل44 شرکت های بزرگی عضو بورس شده اند. سبد سرمایه گذاری در بازار متنوع تر شده است. فعالان حقیقی و حقوقی در بازار افزایش یافته اند. به طوری که در سال جدید 2 برابر سال 88 یعنی حدود 100 هزار کد معاملاتی جدید صادر شده است. معاملات خرد و بلوک بازار که نشان دهنده نقدشوندگی بازار است، طی سال 89 به 11 هزار و 700 میلیارد تومان رسیده است که این رقم در سال 88 بیش از 5 هزار میلیارد تومان بوده است. در سال 89 روزانه به طور متوسط 50 میلیارد تومان معامله انجام شده که 2 برابر سال 88 بوده است.
*این افزایش معاملات بازار تا چه حد متاثر از شرکت های اصل چهل و چهاری بوده و چه قدر ناشی از خرید و فروش سهام سایر شرکت های عضو بورس است؟ یعنی اگر معاملات سهام شرکت های اصل چهل و چهاری را از کل معاملات کسر کنیم آیا معاملات سایر شرکت ها هم رشد قابل توجهی کرده است؟
باید دید وزن بازار کجاست. ما 30 شرکت داریم که بیش از 77 درصد ارزش بازار را در اختیار دارند. رشد حجم معاملات هم ناشی از شرکت هاست. به هر حال حجم معاملات با ارزش شرکت ها ارتباط دارد. اما نمی توان حجم معاملات را به یک شرکت یا صنعت خاص متعلق دانست. شرکت های اصل چهل و چهاری شرکت های مهم دولت و اقتصاد ایران بودند و هم اکنون 40 درصد بازار را در اختیار دارند. مشخص است که در حجم معاملات هم به همین میزان موثر خواهند بود. ولی در ادامه پاسخ به سوال اول شما باید اضافه کنم که بیش از رشد شاخص کل بازار که بازدهی بازار را 75 درصد نشان می دهد، افزایش حجم معاملات مهم است. چون وقتی که نمادی در حجم معاملات بالا رشد قیمت دارد، نشان می دهد که تعداد زیادی از فعالان بازار به این نتیجه رسیده اند که این سهم را خریداری کنند. دفعات معامله هم با 10 درصد رشد به 2 میلیون و 900 هزار رسیده است. امسال رکورد معاملات خرد 200 میلیارد تومانی هم در یک روز ثبت شد. لذا نقدشوندگی بازار هم بالا رفته است. در واقع می خواهم بگویم که رشد شاخص ها ناشی از حجم معاملات بالای صنایع و شرکت های متنوع بوده است.
*نحوه محاسبه شاخص کل بازار هم نسبت به گذشته تغییر کرده است و افزون بر رشد قیمت ها، بازده نقدی هم در افزایش آن موثر است. سهم این دو بخش در رسیدن شاخص کل به رقم 22 هزار و 500 واحد چه میزانی بوده است؟
50 درصد رشد شاخص متاثر از افزایش قیمت ها و 25 درصد هم ناشی از رشد بازده نقدی بوده است. به هر حال در بازار ما شرکت ها سود نقدی بالایی توزیع می کنند.
*الان اگر همچنان همان شاخص کل سال های 83 و 84 و پیش از آن را محاسبه کنیم، رقم شاخص کل چه میزانی خواهد بود؟
حدود 15 هزار و 588 واحد که نسبت به ابتدای سال جاری بیش از 49 درصد افزایش یافته است.
*یعنی بالاخره رکورد 13 هزارو 800 واحدی شاخص کل در سال 83 در سال 89 شکسته شده است؟
بله. چون که بازار نسبت به آن موقع بسیار بزرگ تر شده است. EPS اعلام شده شرکت ها در سال 89 حدود 14 هزار و 800 میلیارد تومان بود که این رقم در سال 88 تنها 12 هزار و 400 میلیارد تومان بود. یعنی رشد قیمت ها و شاخص ها بی پشتوانه نبوده است و متکی به عملکرد خوب شرکت ها بوده است. البته شرکت هایی هم هستند که قیمت سهم شان با ارزش ذاتی آن فاصله دارد و برخی سهم هایی هم هستند که قیمت آنها بی رویه بالا یا پایین است. اما شرکت هایی هم که متاثر از قیمت های جهانی هستند و صادرکننده هستند، پس از رشد قیمت های جهانی با افزایش قیمت سهم مواجه شدند. علاوه بر این تفکر سنتی سرمایه گذاری به دلیل متنوع شدن سبد سرمایه گذاری در بورس تهران در حال مدرن شدن است و بورس کانون توجه مردم و دولت شده است. ادعا می کنم که در هیچ بازاری دیگر همچون بورس سبد متنوع برای سرمایه گذاری وجود ندارد.
* فکر نمی کنید روند توسعه بازار پول در قالب بانک های خصوصی و موسسه های مالی و اعتباری که جاذب بزرگ پس اندازهای مردم هستند، به عنوان رقیب بازار سرمایه، تعادل میان بازار پول و سرمایه را به هم بزند؟ یا این که چندی بعد بورس در انحصار بانک ها در بیاید؟
بازار پول و سرمایه دو بال اقتصاد هستند که با اتکا به قوت هر دو می توان پرواز کرد. البته پول که در بانک ها ایست نمی کند و به گردش می افتد. در بورس استانبول هم 60 درصد بازار در اختیار بانک هاست. ولی بازار سهام ما بسیار متنوع است و هنوز هم شرکت ها و صنایع زیادی هستند که می توانند عضو بورس شوند، لذا نگران ایجاد تمرکز بر روی بانک ها در بورس نیستیم.
*نگران فصل مجامع پیش رو نیستید؟ فصلی که اولین تاثیر اجرای قانون هفمندسازی یارانه ها در بودجه های شرکت ها مشاهده خواهد شد. آیا احتمال افت بازار در این فصل وجود دارد؟
این حوزه به مدیریت شرکت ها مربوط است. اما منطق مدیریت این است که بودجه ها را بدبینانه اعلام می کند. بازار در حال حاضر نسبت به هدفمندسازی یارانه ها علم دارد و جذاب‌ترین سهام در فصل مجامع بر اساس این علم عمل می کند. انتظار سهامداران هم بر این اساس شکل گرفته است.
*یعنی سال آینده باید منتظر جا به جایی شرکت ها و تغییر قیمت ها باشیم؟ سال 90 سال تحول اساسی در بازار است؟
طرح تحول اقتصادی، طرح بزرگی است که اثر آن بر حوزه ها و صنایع مختلف، متفاوت است. وقتی این تفاوت وجود دارد، این اتفاقی که شما می گویید رخ می دهد. اما اثربلندمدت اجرای این طرح مهم تر است. در گذشته بازار همواره نگران سرنوشت قیمت حامل های انرژی بود ولی اینک قیمت ها آزاد شده و سپردن قیمت ها به مکانیزم بازار، برنامه ریزی و تصمیم گیری را منطقی تر می کند. لذا شفافیت بازار سرمایه در آینده همچنان افزایش خواهد یافت.
*تحولات سیاسی که در کشورهای آفریقایی و خاورمیانه رخ داده، تاکنون موجب ورود نقدینگی جدید به بورس تهران شده است؟
تا الان ا ین مساله را احساس نکرده ایم. شاید در آینده این اتفاق رخ دهد، شاید هم رخ داده جذاب‌ترین سهام در فصل مجامع ولی برای ما قابل اندازه گیری نبوده است. مثلا شاید یک ایرانی الاصل سرمایه خود را وارد بورس تهران کرده باشد ولی چون کد معاملاتی فعال داشته، جا به جایی سرمایه به عنوان ورود سرمایه خارجی ثبت نشده است.
*کل حجم سرمایه خارجی وارد شده به بورس تهران چه میزانی است؟
150 میلیون دلار
*معمولا سرمایه های خارجی از کدام کشورها وارد بورس تهران می شود؟
عمدتا از اروپا که صندوق و سبد سرمایه گذاری هم درست کرده اند.
*طرح تاسیس نمایندگی خارجی شرکت های خارجی به چه فرجامی رسید؟
تا کنون حدود 6 مجوز برای فعالیت در کشورهایی همچون امارات، کویت و آمریکا صادر کرده ایم.
*پیش بینی شما از روند حرکت بازار سرمایه در سال 90 چیست؟
برای سال بعد 15 شرکت را در دستور پذیرش داریم که این عرضه های اولیه و پذیرش ها برای بازار فرصت است. همچنین توسعه معاملات آنلاین، معرفی ابزارهای جدید مالی و ورود اوراق مشارکت و صکوک شرایط بهتری را فراهم خواهد کرد. گذشته از این معتقدم بورس سال آینده برای تامین مالی عام و شفاف شرکت ها مهیاتر خواهد شد. در سال 89 در مجموع 2 هزار میلیارد تومان افزایش سرمایه در بورس برای شرکت ها ممکن شد که پیش بینی می کنم سال بعد اهمیت تامین مالی از طریق بورس افزایش یابد. چون روش های خاص تامین مالی شرکت ها همچون اخذ وام دشوارتر می شود.
*افق ارزش بازار را چه میزانی برآورد می کنید؟
متوسط جهانی ارزش بازار به GDP حدود 1 است.
*رییس جمهوری در جذاب‌ترین سهام در فصل مجامع تازه ترین اظهار نظر در این خصوص، GDP ایران را بیش از 500 میلیار تومان اعلام کرده اند.
پس ارزش بازار ما هم تا 500 میلیارد دلار می تواند رشد کند.
*در خصوص تاثیر هدفمندسازی یارانه ها، شرکت بورس یک گزارش تحقیقی و کارشناسی تهیه کرده بود، مطابق این گزارش صنایع آسیب پذیر بازار کدام ها هستند؟
اجازه دهید من اعلام نکنم. چون روی بازار تاثیر می گذارد. گذشته از این تحلیل این تاثیر وظیفه سرمایه گذاران است. اساسا هم گزارش های ما کلان است و خلی به صنعت و شرکت خاصی نمی پردازد.
*صنایعی که در سال 90 وارد بورس خواهند شد، چه صنایعی هستند؟
صنایع نفت، گاز و پتروشیمی.
*به عنوان بحث آخر، آیا بازار سهام تهران را می شود، دستکاری کرد؟
به دلیل توسعه نظارت بر بازار و راه اندازی نرم افزارهای نظارتی دستکاری بازار خیلی سخت شده است.
*هر چند پاسخ شما به این سوال منفی خواهد ولی من می پرسم، تا کنون شده است که دولت به شما فشار بیاورد که شاخص ها یا بازار را دستکاری کنید؟
از چه نظر پاسخ سوال را می دانید، این که فکر می کنید من حرف راست را نمی زنم؟ واقعا در دوره ای که من اینجا بوده ام چنین اتفاقی رخ نداده است.
*البته پاقدم شما برای بازار خوب بوده و بازار روند صعودی داشته است.
البته شده که رییس شورای بورس، یعنی وزیر امور اقتصادی و دارایی نسبت به روند بازار نگران شوند و توضیح و گزارش بخواهند و در نتیجه برای حفظ روند ملایم و پیوسته بازار سهام دولتی عرضه شده باشد اما این که بخواهند شاخص ها را دستکاری کنند، پاسخ من منفی است.
گروه‌های پیشرو بورس تهران
فصل مجامع شرکت‌های سهامی عام که به عنوان فصل برداشت بورس از آن یاد می‌شود، در شرایطی به پایان رسید که بازده کل بازار سهام منفی 3/4 درصد رقم خورد، اما در همین بازار منفی، صنایعی هم بودند که بازدهی‌هایی به مراتب بالاتر از شاخص بورس از خود به نمایش گذاشتند.
بررسی عملکرد بورس در 4 ماه گذشته حاکی از آن است که گروه‌های زراعت، حمل‌ونقل و سیمان با ثبت بازدهی‌هایی بین 15 تا 27 درصد، به عنوان پربازده‌ترین گروه‌های بازار سهام شناخته شده‌اند.
با بررسی عملکرد چهار ماهه صورت گرفت
معرفی پربازده‌ترین صنایع بورس تهران
در 124 روز گذشته بازار اوراق مشارکت سیستم بانکی توانسته با کسب 6/6 درصد بازدهی، به عنوان جذاب‌ترین بازار سرمایه‌گذاری شناخته شود.
سرانجام فصل برداشت سهامداران از بازار سرمایه یعنی ترافیک برگزاری مجامع شرکت‌های سهامی عام که در جذاب‌ترین سهام در فصل مجامع اغلب آنها سود نقدی بین صاحبان سهام تقسیم می‌شود، به پایان رسید و بازار سهام دوره جدید استراحت خود را آغاز کرد.
آیا میدانستید مجله نساجی کهن تنها مجله تخصصی فرش ماشینی و نساجی ایران است؟ نسخه پی دی اف آخرین مجلات از اینجا قابل دریافت است.
ماه مبارک رمضان که به طور سنتی برای فعالان بازار سهام یک دوره استراحت به شمار می‌رود، در شرایطی آغاز شد که بورس تهران در 4 ماهه نخست سال جاری یعنی فصل موسوم به برگزاری مجامع شرکت‌های سهامی عام بازدهی منفی 4/3 درصدی را به ثبت رساند، تا جایی که دماسنج بازار در پایان تیرماه سال جاری عدد 25 هزار و 21 واحدی را تجربه کرد، عددی که 885 واحد کمتر از مقدار شاخص کل بورس در پایان سال 90 است. این در حالی است که اگر افت‌های اخیر بورس در فصلی غیر از مجامع رخ می‌داد، بازدهی بازار سهام منفی‌تر از شرایط کنونی بود، چون بخش عمده‌ای از ترمیم بازدهی شاخص بورس در روزهای اخیر به تقسیم سود قابل توجه و حداکثری شرکت‌ها مربوط است.
در همین حال، ارزش 128 هزار و 250 میلیارد تومانی بازار سهام در پایان سال 90، در پایان تیرماه سال جاری به 116 هزار و 350 میلیارد تومان رسیده است که برابر است با افت 3/9 درصدی، اما به دلیل برگزاری مجامع و تقسیم سود نقدی شاخص بورس تنها 4/3 درصد افت را تجربه کرده است.
بررسی دیگر متغیر با‌اهمیت این بازار سهام یعنی تعداد دفعات معاملات هم حاکی از آن است که در این مدت دفعات انجام معامله 20 درصد افت را نسبت به مدت مشابه سال قبل نشان می‌دهد و سطح انجام معامله در بورس طی 124 روز یادشده به یک میلیون و 294 هزار دفعه رسیده است.
این در حالی است که ارزش معاملات خرد و بلوک در پایان تیرماه سال 91 به 4 هزار و 633 میلیارد تومان رسیده که این عدد در مقایسه با 9 هزار و 124 میلیارد تومان سهم معامله جذاب‌ترین سهام در فصل مجامع شده در 4 ماهه اول سال قبل تقریبا از افت 50 درصدی ارزش خرد و بلوک معاملات حکایت دارد.
روزهای خوش سرمایه‌گذاران بانکی
اما رصد دیگر بازارهای سرمایه‌گذاری در 4 ماهه نخست سال جاری از صدرنشینی اوراق مشارکت سیستم بانکی حکایت دارد. تا جایی که با احتساب بازدهی میانگین سالانه 20 درصدی اوراق مشارکت سیستم بانکی، این ابزارهای مالی در 4 ماهه نخست سال جاری بازدهی 6/6 درصدی را از خود به نمایش گذاشته‌اند، اتفاقی که سبب شد بخش عمده‌ای از نقدینگی شناور در کشور جذب سیستم بانکی شود، حال آنکه در این میان البته بازار سهام نیز توانست سهمی در انتشار و عرضه اوراق صکوک و مشارکت آن هم از طریق فرابورس ایران داشته باشد که البته هنوز آماری رسمی در خصوص حجم و اندازه انتشار این اوراق منتشر نشده است.
اما هرچند از اوراق مشارکت سیستم بانکی به عنوان صدرنشین بازارهای سرمایه‌گذاری در 124 روز گذشته یاد می‌شود که رصد بازار مسکن از رشد 10 تا 20 درصدی قیمت مسکن در پایتخت حکایت دارد، ولی از آنجا که هنوز آمار رسمی و مشخصی از رشد قیمت مسکن در سال جاری منتشر نشده، نمی‌توان قضاوتی دقیق از تحولات این بازار داشت. درباره بازار مسکن نیز همین بس که شروع طوفانی ابتدای سال به همراه رشد 10 تا 20 درصدی قیمت مسکن در کنار رشد نزدیک به 40 تا 50 درصدی اجاره بها، سبب شد تا در میانه راه یعنی از اواخر خرداد تاکنون بازار دادوستد ملک به رکودی معنادار فرو برود. رکودی که اغلب کارشناسان آن را ادامه‌دار تلقی می‌کنند.
دلار مثبت باقی ماند
در همین حال در میان بازارهای فعال سرمایه‌گذاری در ایران، بازار ارز به‌رغم فروکش کردن التهابات سال گذشته، در 4 ماهه نخست سال جاری همچنان عملکرد مثبتی را از خود به ثبت رسانده است، تا جایی که قیمت دلار آمریکا از رقم هزار و 885 تومان در پایان سال 90 به هزار و 910 تومان در پایان تیرماه 91 رسیده است که این تغییر نرخ حاکی از رشد 33/1 درصدی این ارز معتبر است.
ولی بازدهی مثبت دلار در شرایطی رقم می‌خورد که هر دو بازار سکه و طلا در این پروسه 124 روزه منفی ظاهر شده‌اند. به طوری که سکه 770 هزار تومانی پایان سال 90 به رقم 705 هزار تومان در پایان تیر 91 رسیده است که برابر است با افت 44/8 درصدی.
افزون بر این، طلای 18 عیار ایرانی هم شرایطی مشابه سکه را تجربه کرده است، به طوری که قیمت هر گرم طلای 18 عیار در پایان تیرماه 91 به 71 هزار و 910 تومان رسیده، در حالی که هر گرم طلای 18 عیار در پایان اسفند 90 مبلغ 76 هزار و 850 تومان بود. به این ترتیب نرخ طلا هم در این پروسه 43/6 درصد افت را تجربه کرده است. حال آنکه در همین مدت قیمت هر اونس طلا نیز با 58/4 درصد افت نسبت به ابتدای سال 90 قیمت هزار و 584 دلاری را به نمایش گذاشته است. با این وصف می‌توان بخشی از افت قیمت طلا و سکه در داخل کشور را به کاهش قیمت اونس جهانی طلا نسبت داد.
سهامداران این گروهها خوش‌شانس بودند
در همین حال، محسن نظری کارشناس بازار سرمایه به بررسی وضعیت گروه‌های فعال در بورس تهران پرداخته است.
به گفته وی، در این مدت در حالی که شاخص بورس بازدهی منفی 4/3 درصدی را به ثبت رساند، شاهد بازدهی بسیار بالاتر برخی از گروهها به نسبت شاخص بودیم.
نظری اظهار کرد: در این مدت گروه زراعت که تک سهم مگسال را در گروه خود دارد، با بازدهی 7/27 درصدی بیشترین بازدهی را در ابتدای سال تاکنون نصیب خود کرد. مگسالی که اتفاقا گزارش 3 ماهه بسیار عالی را منتشر کرده و به دلیل رشد بالای قیمت شیر با روند رو به رشد سودآوری مواجه شده است که به نظر می‌رسد این بازدهی مثبت کماکان ادامه پیدا کند.
اما در مرحله بعدی و پله دوم بهترین بازدهی 4 ماهه ابتدای سال 91 شاهد بازدهی 6/24 درصدی گروه حمل و نقل بودیم، گروهی که همچنان به دلیل بازدهی چند وقت اخیر سهام کشتیرانی بیشترین بازدهی را نصیب خود کرده است. البته با توجه به روند نزولی کشتیرانی احتمال افت رتبه بیشترین بازدهی این سهم نیز بعید نیست. همانطور که طی یک ماه گذشته شاهد افت یک پله‌ای رتبه این گروه از رتبه اول به دوم بودیم.
او با اشاره به وضعیت سهام سیمانی در بورس تهران گفت: در نهایت سیمانی‌ها هم در رتبه سوم قرار گرفتند، سهامی که در برهه زمانی اوایل سال 91 معمولا مورد توجه ویژه بازار قرار می‌گیرند، سیمانی‌هایی که فعلا می‌توانند روند رو به رشد خود را با توجه به تعویق اجرای گام دوم طرح تحول و احتمال آزاد‌سازی نرخ سیمان و گزارش‌های مثبت 3 ماهه ادامه دهند.
قندی‌ها و زیان سنگین
این کارشناس بازار سرمایه، سهام قندی را در زمره زیان‌ده‌ترین صنایع بورس در 4 ماهه ابتدای سال 91 دانست و تاکید کرد: مثل اینکه قندی‌ها سراغ پایین آمدن از پله بیشترین بازدهی منفی سال 91 را ندارند. گروه قندی تا به این جای کار با بازدهی منفی 9/40 در رتبه اول ایستاده‌اند، البته نباید از قندی‌ها ناامید شد، چراکه شاید یک افزایش نرخ جزئی در قیمت فروش داخلی شکر بتواند بخش اعظمی از این کاهش قیمتی را جبران کند.
اما در پله دوم کم‌بازده‌ترین‌ها، در گروه ذغال سنگ، افت قیمتی بسیار شدید تک‌سهم این گروه یعنی نگین طبس به دلیل افت قیمت‌های جهانی و شکل‌گیری جو منفی بر روی نمادهای معدنی سبب شد تا این سهم به نیابت از گروه خود در پله دومین بازدهی منفی قرار بگیرد.
وی افزود: پله سوم بیشترین بازدهی منفی هم نصیب خودرویی‌ها شد، خودرویی‌هایی که به خصوص در یک ماه اخیر با افت شدید قیمت سهام همراه شدند و به دلیل چشم‌انداز نامناسب از کمبود قطعات و احتمال کاهش تولید از یک طرف و افزایش نرخ ارز از طرف دیگر با بی‌اقبالی بازار مواجه شدند.
77 درصد ارزش بورس تهران در اختیار 30 شرکت/پیش بینی روند حرکت بازار سرمایه در سال 90
علی حق: حسن قالیباف اصل، دومین مدیرعامل شرکت بورس اوراق بهادار در سال های پس از اجرای قانون مصوب سال 84 برای بازار سرمایه است. به مناسبت شروع سال جدید با او در خصوص تحولات سال گذشته بورس تهران که رکوردهای تاریخی را به ثبت رساند، گفت و گو کرده ایم. در این گفت و گو که بخش تلخیص شده آن را می خوانید، او فرضیه شکل گیری حباب قیمت ها در بورس، تاثیر هدفمندسازی یارانه و افق بازار سرمایه در سال 90 را تحلیل کرده است:
*از حال و هوای تالار بورس این گونه بر می آید که بازار سهام به روزهای اوج خود بازگشته است. رشد شاخص ها و قیمت ها هم این مساله را تایید می کند. اما سوالی که در ذهن بسیاری از کارشناسان و فعالان بازار به وجود آمده این است که به چه دلایلی رشد کنونی به سرنوشت رشد سال های 82 و 83 دچار نخواهد شد. شما چه استدلال هایی دارید که جذاب‌ترین سهام در فصل مجامع به بازار در این خصوص اطمینان خاطر بدهید؟
بورس به لحاظ ماهیت نسبت به سال 82 تغییر کرده است. قانون بازار سرمایه مصوب سال 84 اجرا شده است. شرکت های جدید بسیاری وارد بازار شده اند به این لحاظ تنوع شرکت ها در بازار افزایش یافته است. همچنین با اجرای قانون اصل44 شرکت های بزرگی عضو بورس شده اند. سبد سرمایه گذاری در بازار متنوع تر شده است. فعالان حقیقی و حقوقی در بازار افزایش یافته اند. به طوری که در سال جدید 2 برابر سال 88 یعنی حدود 100 هزار کد معاملاتی جدید صادر شده است. معاملات خرد و بلوک بازار که نشان دهنده نقدشوندگی بازار است، طی سال 89 به 11 هزار و 700 میلیارد تومان رسیده است که این رقم در سال 88 بیش از 5 هزار میلیارد تومان بوده است. در سال 89 روزانه به طور متوسط 50 میلیارد تومان معامله انجام شده که 2 برابر سال 88 بوده است.
*این افزایش معاملات بازار تا چه حد متاثر از شرکت های اصل چهل و چهاری بوده و چه قدر ناشی از خرید و فروش سهام سایر شرکت های عضو بورس است؟ یعنی اگر معاملات سهام شرکت های اصل چهل و چهاری را از کل معاملات کسر کنیم آیا معاملات سایر شرکت ها هم رشد قابل توجهی کرده است؟
باید دید وزن بازار کجاست. ما 30 شرکت داریم که بیش از 77 درصد ارزش بازار را در اختیار دارند. رشد حجم معاملات هم ناشی از شرکت هاست. به هر حال حجم معاملات با ارزش شرکت ها ارتباط دارد. اما نمی توان حجم معاملات را به یک شرکت یا صنعت خاص متعلق دانست. شرکت های اصل چهل و چهاری شرکت های مهم دولت و اقتصاد ایران بودند و هم اکنون 40 درصد بازار را در اختیار دارند. مشخص است که در حجم معاملات هم به همین میزان موثر خواهند بود. ولی در ادامه پاسخ به سوال اول شما باید اضافه کنم که بیش از رشد شاخص کل بازار که بازدهی بازار جذاب‌ترین سهام در فصل مجامع را 75 درصد نشان می دهد، افزایش حجم معاملات مهم است. چون وقتی که نمادی در حجم معاملات بالا رشد قیمت دارد، نشان می دهد که تعداد زیادی از فعالان بازار به این نتیجه رسیده اند که این سهم را خریداری کنند. دفعات معامله هم با 10 درصد رشد به 2 میلیون و 900 هزار رسیده است. امسال رکورد معاملات خرد 200 میلیارد تومانی هم در یک روز ثبت شد. لذا نقدشوندگی بازار هم بالا رفته است. در واقع می خواهم بگویم که رشد شاخص ها ناشی از حجم معاملات بالای صنایع و شرکت های متنوع بوده است.
*نحوه محاسبه شاخص کل بازار هم نسبت به گذشته تغییر کرده است و افزون بر رشد قیمت ها، بازده نقدی هم در افزایش آن موثر است. سهم این دو بخش در رسیدن شاخص کل به رقم 22 هزار و 500 واحد چه میزانی بوده است؟
50 درصد رشد شاخص متاثر از افزایش قیمت ها و 25 درصد هم ناشی از رشد بازده نقدی بوده است. به هر حال در بازار ما شرکت ها سود نقدی بالایی توزیع می کنند.
*الان اگر همچنان همان شاخص کل سال های 83 و 84 و پیش از آن را محاسبه کنیم، رقم شاخص کل چه میزانی خواهد بود؟
حدود 15 هزار و 588 واحد که نسبت به ابتدای سال جاری بیش از 49 درصد افزایش یافته است.
*یعنی بالاخره رکورد 13 هزارو 800 واحدی شاخص کل در سال 83 در سال 89 شکسته شده است؟
بله. چون که بازار نسبت به آن موقع بسیار بزرگ تر شده است. EPS اعلام شده شرکت ها در سال 89 حدود 14 هزار و 800 میلیارد تومان بود که این رقم در سال 88 تنها 12 هزار و 400 میلیارد تومان بود. یعنی رشد قیمت ها و شاخص ها بی پشتوانه نبوده است و متکی به عملکرد خوب شرکت ها بوده است. البته شرکت هایی هم هستند که قیمت سهم شان با ارزش ذاتی آن فاصله دارد و برخی سهم هایی هم هستند که قیمت آنها بی رویه بالا یا پایین است. اما شرکت هایی هم که متاثر از قیمت های جهانی هستند و صادرکننده هستند، پس از رشد قیمت های جهانی با افزایش قیمت سهم مواجه شدند. علاوه بر این تفکر سنتی سرمایه گذاری به دلیل متنوع شدن سبد سرمایه گذاری در بورس تهران در حال مدرن شدن است و بورس کانون توجه مردم و دولت شده است. ادعا می کنم که در هیچ بازاری دیگر همچون بورس سبد متنوع برای سرمایه گذاری وجود ندارد.
* فکر نمی کنید روند توسعه بازار پول در قالب بانک های خصوصی و موسسه های مالی و اعتباری که جاذب بزرگ پس اندازهای مردم هستند، به عنوان رقیب بازار سرمایه، تعادل میان بازار پول و سرمایه را به هم بزند؟ یا این که چندی بعد بورس در انحصار بانک ها در بیاید؟
بازار پول و سرمایه دو بال اقتصاد هستند که با اتکا به قوت هر دو می توان پرواز کرد. البته پول که در بانک ها ایست نمی کند و به گردش می افتد. در بورس استانبول هم 60 درصد بازار در اختیار بانک هاست. ولی بازار سهام ما بسیار متنوع است و هنوز هم شرکت ها و صنایع زیادی هستند که می توانند عضو بورس شوند، لذا نگران ایجاد تمرکز بر روی بانک ها در بورس نیستیم.
*نگران فصل مجامع پیش رو نیستید؟ فصلی که اولین تاثیر اجرای قانون هفمندسازی یارانه ها در بودجه های شرکت ها مشاهده خواهد شد. آیا احتمال افت بازار در این فصل وجود دارد؟
این حوزه به مدیریت شرکت ها مربوط است. اما منطق مدیریت این است که بودجه ها را بدبینانه اعلام می کند. بازار در حال حاضر نسبت به هدفمندسازی یارانه ها علم دارد و بر اساس این علم عمل می کند. انتظار سهامداران هم بر این اساس شکل گرفته است.
*یعنی سال آینده باید منتظر جا به جایی شرکت ها و تغییر قیمت ها باشیم؟ سال 90 سال تحول اساسی در بازار است؟
طرح تحول اقتصادی، طرح بزرگی است که اثر آن بر حوزه ها و صنایع مختلف، متفاوت است. وقتی این تفاوت وجود دارد، این اتفاقی که شما می گویید رخ می دهد. اما اثربلندمدت اجرای این طرح مهم تر است. در گذشته بازار همواره نگران سرنوشت قیمت حامل های انرژی بود ولی اینک قیمت ها آزاد شده و سپردن قیمت ها به مکانیزم بازار، برنامه ریزی و تصمیم گیری را منطقی تر می کند. لذا شفافیت بازار سرمایه در آینده همچنان افزایش خواهد یافت.
*تحولات سیاسی که در کشورهای آفریقایی و خاورمیانه رخ داده، تاکنون موجب ورود نقدینگی جدید به بورس تهران شده است؟
تا الان ا ین مساله را احساس نکرده ایم. شاید در آینده این اتفاق رخ دهد، شاید هم رخ داده ولی برای ما قابل اندازه گیری نبوده است. مثلا شاید یک ایرانی الاصل سرمایه خود را وارد بورس تهران کرده باشد ولی چون کد معاملاتی فعال داشته، جا به جایی سرمایه به عنوان ورود سرمایه خارجی ثبت نشده است.
*کل حجم سرمایه خارجی وارد شده به بورس تهران چه میزانی است؟
150 میلیون دلار
*معمولا سرمایه های خارجی از کدام کشورها وارد بورس تهران می شود؟
عمدتا از اروپا که صندوق و سبد سرمایه گذاری هم درست کرده اند.
*طرح تاسیس نمایندگی خارجی شرکت های خارجی به چه فرجامی رسید؟
تا کنون حدود 6 مجوز برای فعالیت در کشورهایی همچون امارات، کویت و آمریکا صادر کرده ایم.
*پیش بینی شما از روند حرکت بازار سرمایه در سال 90 چیست؟
برای سال بعد 15 شرکت را در دستور پذیرش داریم که این عرضه های اولیه و پذیرش ها برای بازار فرصت است. همچنین توسعه معاملات آنلاین، معرفی ابزارهای جدید مالی و ورود اوراق مشارکت و صکوک شرایط بهتری را فراهم خواهد کرد. گذشته از این معتقدم بورس سال آینده برای تامین مالی عام و شفاف شرکت ها مهیاتر خواهد شد. در سال 89 در مجموع 2 هزار میلیارد تومان افزایش سرمایه در بورس برای شرکت ها ممکن شد که پیش بینی می کنم سال بعد اهمیت تامین مالی از طریق بورس افزایش یابد. چون روش های خاص تامین مالی شرکت ها همچون اخذ وام دشوارتر می شود.
*افق ارزش بازار را چه میزانی برآورد می کنید؟
متوسط جهانی ارزش بازار به GDP حدود 1 است.
*رییس جمهوری در تازه ترین اظهار نظر در این خصوص، GDP ایران را بیش از 500 میلیار تومان اعلام کرده اند.
پس ارزش بازار ما هم تا 500 میلیارد دلار می تواند رشد کند.
*در خصوص تاثیر هدفمندسازی یارانه ها، شرکت بورس یک گزارش تحقیقی و کارشناسی تهیه جذاب‌ترین سهام در فصل مجامع کرده بود، مطابق این گزارش صنایع آسیب پذیر بازار کدام ها هستند؟
اجازه دهید من اعلام نکنم. چون روی بازار تاثیر می گذارد. گذشته از این تحلیل این تاثیر وظیفه سرمایه گذاران است. اساسا هم گزارش های ما کلان است و خلی به صنعت و شرکت خاصی نمی پردازد.
*صنایعی که در سال 90 وارد بورس خواهند شد، چه صنایعی هستند؟
صنایع نفت، گاز و پتروشیمی.
*به عنوان بحث آخر، آیا بازار سهام تهران را می شود، دستکاری کرد؟
به دلیل توسعه نظارت بر بازار و راه اندازی نرم افزارهای نظارتی دستکاری بازار خیلی سخت شده است.
*هر چند پاسخ شما به این سوال منفی خواهد ولی من می پرسم، تا کنون شده است که دولت به شما فشار بیاورد که شاخص ها یا بازار را دستکاری کنید؟
از چه نظر پاسخ سوال را می دانید، این که فکر می کنید من حرف راست را نمی زنم؟ واقعا در دوره ای که من اینجا بوده ام چنین اتفاقی رخ نداده است.
*البته پاقدم شما برای بازار خوب بوده و بازار روند صعودی داشته است.
البته شده که رییس شورای بورس، یعنی وزیر امور اقتصادی و دارایی نسبت به روند بازار نگران شوند و توضیح و گزارش بخواهند و در نتیجه برای حفظ روند ملایم و پیوسته بازار سهام دولتی عرضه شده باشد اما این که بخواهند شاخص ها را دستکاری کنند، پاسخ من منفی است.
جذاب‌ترین سهام در فصل مجامع
بازار سهام در نیمه دوم امسال به کدام سو می‌رود؟
عصر اعتبار- یک تحلیلگر بازار جذاب‌ترین سهام در فصل مجامع سرمایه می‌گوید: با توجه به شرایط اقتصادی، حداقل در بازه زمانی شش ماه آینده وضعیت رکودی صنایع بورسی پابرجا خواهد ماند و پس از آن به نظر می‌رسد شرکت‌هایی که امکان تغییر تکنولوژی و استفاده از افزایش نرخ‌های ارز را دارند می‌توانند امید به افزایش سودآوری داشته باشند.
به گزارش پایگاه خبری «عصر اعتبار» به نقل از اقتصادنیوز، بازار سهام در نیمه دوم امسال به کدام سو می‌رود؟ این سوالی است که محمد گرجی‌آرا، تحلیلگر بازار سرمایه برای پاسخ به آن با تحلیل وضعیت بازار سرمایه در نهایت می‌گوید: با توجه به شرایط اقتصادی، حداقل در بازه زمانی شش ماه آینده وضعیت رکودی صنایع بورسی پابرجا خواهد ماند و پس از آن به نظر می‌رسد شرکت‌هایی که امکان تغییر تکنولوژی و استفاده از افزایش نرخ‌های ارز را دارند می‌توانند امید به افزایش سودآوری داشته باشند.
وی در ابتدای تحلیل خود عنوان می‌کند: در شرایطی که خیلی از سرمایه‌گذاران تالار شیشه‌ای چشم امید به تحولات دولت یازدهم در اقتصاد داشتند، دولت به نظر می‌رسد کارنامه چندان درخشانی را در ایجاد تحول‌های اقتصادی-ساختاری خود نداشته است و تحولات یک‌ساله اخیر بازار سرمایه نیز بر این روند صحه گذاشته است. دلیل عدم توفیق دولت در تحولات اقتصادی دو موضوع بسیار اساسی است، اولین دلیل کاهش شدید درآمدهای نفتی دولت، به عنوان بزرگ‌ترین فعال اقتصادی ایران است؛ آنچه در مقام مقایسه این شرایط را بهتر نشان می‌دهد مقایسه درآمدهای نفتی سال 1394 با سال 1392 است که در سال 1394 تنها نزدیک به 23 میلیارد دلار از صادرات نفت عاید دولت شده است و این در حالی است که در سال 1392 از بابت صادرات نفتی نزدیک به چهار برابر این رقم به حساب خزانه دولت واریز شده بود که خود نشان می‌دهد، دولت منابع بسیار محدودتری را برای پاسخگویی به هزینه‌های بودجه در اختیار دارد.
گرجی‌آرا در ادامه تحلیل خود نوشته است: دومین دلیل اثرگذاری که می‌توان به آن اشاره کرد وجود رخوت بالا در برخورد با فساد و اجرای اصلاح ساختاری در بدنه مدیریت اقتصادی کشور است و این امر دست دولت را در برخورد با فساد و اصلاح ساختارهای اجرایی و نظارتی بسته نگه می‌دارد. این مشکل تا جایی در اقتصاد ریشه دوانده است که حتی نهادها که خود حامی قوانین باید به شمار بیایند خود از قوانین تخطی می‌کنند و مدیران در خوش‌بینانه‌ترین حالت به فساد و نادیده گرفته شدن قوانین بی‌تفاوت شده‌اند. البته تغییر این رویکرد یک موضوع فرا‌دولتی است و به نظر می‌رسد یک تصمیم حاکمیتی و ساختاری باشد تا یک تصمیم در حیطه وظایف قوه مجریه. ولی متاسفانه به نظر می‌رسد برخی از تصمیم‌سازان هنوز اهمیت این تغییر شرایط را درک نکرده‌اند و بر حفظ روند گذشته تاکید می‌ورزند.
با توجه به دو دلیل فوق حرکت اقتصادی تیم دولت در اقدامات ایجابی در مورد خروج از رکود و تخصیص بهینه منابع دچار مشکل بوده است و این اثر در بازار سرمایه نیز به عنوان آینه اقتصاد ایران کاملاً مشهود بوده است. سال گذشته را می‌توان از نگاه کلی برای بازار به دو بخش تقسیم‌بندی کرد؛ یکی دوره پیش از انتخابات مجلس و دیگری پس از انتخابات مجلس است.
در دوره پیش از انتخابات با توجه به رکود بی‌سابقه و مشکلات نقدینگی صنایع سه معضل مهم را بورس پیش روی خود داشت و موجب افت شاخص شد.
نرخ سود بالای بانکی
به عنوان رقیب بازار بورس بانک همواره گزینه قدرتمندی بوده است و نرخ‌های سود بالای 20 درصد و تورم زیر 10 درصد موجب شده بود توجیه سرمایه‌گذاری در بورس و به طور کلی فعالیت‌های اقتصادی کاهش پیدا کند و سرمایه‌گذاران خرد و کلان سرمایه خود را به سمت بانک‌ها روانه کنند.
مشکلات نقدینگی صنایع
به علت اینکه اکثر شرکت‌های حاضر در بورس از مشکلات مطالبات معوق خود رنج می‌برند وضعیت نقدینگی آنها به شدت دچار مشکل بوده و با توجه به این مشکل بخش عمده‌ای از شرکت‌ها به دنبال تسهیلات سرمایه در گردش از بانک‌هایی بودند که با توجه به عدم کاهش نرخ وام‌دهی بانک‌ها هزینه مالی بالایی را به شرکت‌ها تحمیل می‌کنند که معمولاً در بازپرداخت تسهیلات نیز دچار مشکل می‌شوند.
رفتار حقوقی‌ها در بازار
با توجه به اینکه اکثر شرکت‌هایی که سهامدار عمده صنایع بورسی محسوب می‌شوند شرکت‌های بانک، صندوق‌های بازنشستگی و بیمه هستند در دوران رکود بیشترین فشار را متحمل می‌شوند و هر کدام بنا به دلایلی در بازار اقدام به عرضه‌های سنگین می‌کردند و با توجه به عمق کم بازار سرمایه ایران روند نزولی را تشدید می‌کردند. همچنین به علت سودمحور بودن پاداش عملکرد مدیران نهادهای مالی ذکر‌شده در فوق، این شرکت‌ها اقدام به فروش نقد‌شونده‌ترین و سودده‌ترین سهام حاضر در پورتفوی خود می‌کردند که معمولاً سهام مذکور جزو جذاب‌ترین سهام حاضر در بازار بوده و اصطلاحاً روند حرکتی سهام مذکور را از چرخه طبیعی و بنیادی خود خارج می‌کردند.
روند نزولی شاخص با تشدید فضای رکودی و ناامید شدن سرمایه‌گذاران از حضور سرمایه‌گذاران خارجی ادامه یافت تا با نزدیک شدن به انتخابات و ایجاد شور و هیجان ناشی از انتخابات و همچنین سرازیر شدن منابع به بازار و همچنین ایجاد برخی از تحولات مربوط به سرمایه‌گذاران خارجی موجب شد فضای بازار اندکی بهتر شود که در این زمینه سه عامل زیر موجب تشدید روند صعودی شدند.
آغاز فعالیت‌های عملیاتی کاهش نرخ سود
در این زمینه بانک مرکزی با همکاری بانک‌ها به دنبال کاهش نرخ سود بود که مهم‌ترین خبر خوشحال‌کننده برای سرمایه‌گذاران بازار سرمایه، کاهش نرخ سود بین‌بانکی با کنترل برخی از بانک‌های دچار کسری منابع بود.
انتشار اخبار امیدوارکننده از سرمایه‌گذاران خارجی
موج اولیه حضور سرمایه‌گذاران خارجی را خودروسازان بزرگ حاضر در بورس رقم زدند و به صورت روزانه اخباری از فعالیت این دو خودروساز بزرگ با سرمایه‌گذاران خارجی به گوش می‌رسید. با توجه به اینکه خبر تفاهمنامه‌ها از اثر واقعی آنها بر صورت‌های مالی خودروسازان بزرگ‌تر بود برخی از گروهها و سرمایه‌گذاران حقیقی و حقوقی نیز بر آتش این تفاهم‌ها می‌دمیدند و روند حرکتی گروه خودرو از آن زمان شروع شد. متاسفانه با آغاز این روند موجی از درز اطلاعات نهانی به جذاب‌ترین سهام در فصل مجامع بیرون، پیش از انتشار اطلاعات بر روی سامانه اطلاع‌رسانی ناشران بورسی (کدال) به راه افتاد که این موج عملاً شفافیت و همگن بودن اطلاعات را در بازار زیر سوال برد و کدال را به آخرین مرجع برای استعلام اخبار شرکت‌های بورسی تبدیل کرد.
همکاری نهادهای نظارتی و اجرایی برای تحقق وعده‌های شرکت‌های بزرگ
این بخش از تحولات بازار سرمایه نیز در گروه خودرو اتفاق افتاد و با انتشار برخی از وعده‌ها، نهادهای نظارتی و اجرایی بازار نیز از روند آغاز‌شده برای شرکت‌های مهم این گروه حمایت کردند. به عنوان مثال در مورد مصوبه هیات وزیران در مورد استفاده از امکان افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها و معافیت مالیاتی آن ظرف مدت کمتر از یک هفته ثبت و تایید افزایش سرمایه برای یک خودروساز اعلام شد.
این امر نشان از آن داشت که همراهی نهادهای نظارتی و اجرایی بازار با شرکت‌های خودروساز بیش از پیش بوده و از روند حرکتی آنها به صورت غیررسمی حمایت می‌شد.
توجه به ارزش جایگزینی‌ها به جای سودآوری
با توجه به مصاحبه‌هایی که متولیان بازار نیز انجام می‌دادند و رفتار سرمایه‌گذاران نشان می‌داد توجه بیش از پیش نسبت به ارزش دارایی‌های شرکت‌ها بود و بعد از مدتی پروژه افزایش سرمایه شرکت‌ها از طریق تجدید ارزیابی دارایی‌ها کلید خورد. برخی از شرکت‌هایی که مشمول ماده 141 قانون تجارت بودند یا نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام آنها نامتناسب بود و دارایی‌هایی برای تجدید ارزیابی داشتند تمایل پیدا کردند از این محل اقدام به تجدید ساختار مالی خود کنند. این امر با استقبال فعالان بازار همراه شد و سهم‌هایی که این پتانسیل در دل آنها وجود داشت مورد توجه فعالان بازار قرار گرفت.
عمده این سهم‌ها مربوط به شرکت‌هایی بود که به علت کارایی پایین سرمایه، توان سودآوری دارایی‌های آنها بسیار نسبت به نرم بین‌المللی و داخلی پایین‌تر بود و برخی از آنها نیز زیان‌ده بودند. این شرکت‌ها معمولاً سرشار از دارایی‌هایی هستند که کارایی عملیاتی چندانی ندارند و این تجدید ارزیابی در بلندمدت در صورتی که توان سودآوری آنها افزایش پیدا نکند موجب رقیق شدن سهام شرکت‌ها خواهد شد. ولی بازار با توجه به اینکه قیمت سهم‌ها پس از افزایش سرمایه‌های چند صددرصدی از محل تجدید ارزیابی بسیار به ارزش اسمی نزدیک می‌شود به لحاظ روانی تمایل به خرید این سهم‌ها را داشت.
البته در این بین شرکت‌هایی نیز بودند که با توجه به فعالیت مناسب آنها رشد قیمتی را تجربه کنند که عمده این شرکت‌ها، از نمادهای با حجم سرمایه و ارزش بازار پایین بودند که عملیات آنها حساسیت زیادی را به کاهش نرخ سود و تغییرات عملیاتی داشته و تحولات بنیادی بسیاری در آنها اتفاق افتاده یا مورد انتظار خواهد بود که از این بابت رشد قیمتی مناسبی را در بازار تجربه کردند.
ولی به طور کلی آنچه در این‌روند حرکتی مشهود بوده است عدم حمایت متغیرهای بنیادی بازار سرمایه از حرکت‌های اخیر بوده است که موجب شد با نزدیک شدن به فصل مجامع و بستن صورت‌های مالی شرکت‌ها عرضه‌ها در سهم‌های بازار بالاتر رفته و با خروج پول وارد‌شده در هنگام انتخابات به بازار، مجدداً بازار شرایط تعادلی را تجربه کند.
پیش‌بینی چشم‌انداز آتی بازار
آنچه از وضعیت کلی بازار بر می‌آید مهم‌ترین متغیرهایی که در اقتصاد کلان در حال تغییر هستند کاهش نرخ تورم و نرخ بهره بانکی در بازار است که اثرگذاری بالایی را بر جذابیت بازار سرمایه دارد. ولی متاسفانه زدودن آثار رکود از فعالیت بنگاه‌ها به نظر می‌رسد بیش از یک سال زمان بخواهد تا ملموس شود. چرا که مهم‌ترین تغییر اثر متغیرهای فوق کاهش هزینه مالی بنگاه‌هاست که در حال حاضر تغییرات برای کاهش نرخ وام‌دهی بانک‌ها اندک بوده است. از این‌رو وضعیت رکودی برای حداقل شش ماه آینده در بازار سرمایه نیز به نظر می‌رسد و ادامه رکود در صنایع در شاخص بازار نیز مشهود خواهد بود.
همچنین از متغیرهای اثرگذار بر روی صنایع مختلف می‌توان به نرخ ارز اشاره کرد که با توجه به مدل‌های ارزش‌گذاری قیمت ذاتی ارز بر اساس تورم انباشته قیمتی نزدیک به 39 هزار ریال به ازای هر دلار قیمتی منطقی به نظر می‌رسد که در حال حاضر با توجه به سیاست تک‌نرخی کردن ارز از سوی بانک مرکزی زیر قیمت مذکور معامله می‌شود که با تک‌نرخی شدن ارز به نظر می‌رسد رشد قیمت ارز به سمت قیمت ذاتی نیز کلید خواهد خورد و این امر نیز اثرات مثبت و منفی‌ای را برای صنایع مختلف از لحاظ سودآوری در بازار سرمایه خواهد داشت که در ادامه به بررسی صنایع مختلف بورسی از این نگاه خواهیم پرداخت.
آنچه در ادامه سال 1395 برای اکثر فعالان اقتصادی و سرمایه‌گذاران مورد انتظار است، بهبود فضای کسب و کار و تجارت برای ایران است. این تغییرات ناشی از ورود سرمایه‌گذاران استراتژیک خارجی و ایجاد سرمایه‌گذاری‌های مشترک خواهد بود که برای ایران خود دارای دو مزیت عمده است، اولی اینکه ورود سرمایه‌گذاران خارجی با تغییر تکنولوژی تولید و انتقال دانش فنی به داخل همراه خواهد بود و دیگری آنکه وجود شریک خارجی در پروژه‌های اقتصادی کارایی اقتصادی و بهینه‌سازی مدیریت کلان پروژه‌ها را در زمان راه‌اندازی و بهره‌برداری بهبود می‌بخشد.
از این‌رو صنایعی که جذابیت بالایی برای سرمایه‌گذاران خارجی دارند و احتمال تغییر تکنولوژی در آنها در آینده‌ای نه‌چندان دور، بالاست جزو گزینه‌های اصلی‌ای هستند که موتور اقتصادی ایران را به حرکت در خواهند آورد و این صنایع جزو گروه‌های برتر در بورس ایران نیز خواهند بود که در ادامه به بررسی صنایع مختلف اثرگذار در شاخص می‌پردازیم.
صدرنشینان شاخص
همانطور که گفتیم صنایع صادرات‌محور که در اولویت کاری دولت قرار دارند و همچنین پتانسیل تغییر تکنولوژی و ورود سرمایه‌گذاران استراتژیک خارجی در آنها وجود دارد گزینه‌های جذاب‌تر بازار سرمایه هستند. کما اینکه به علت همسویی روند قیمت سهم‌ها در بازار ایران که خود یک ناکارایی تحلیلی است، امکان دارد سایر صنایع نیز با توجه به دارایی‌هایی که دارند مورد توجه موقتی فعالان بازار قرار گیرند ولی با توجه به اینکه در اصول اقتصادی ارزش دارایی‌ها وابسته به میزان جریان نقد مورد انتظاری است که می‌توانند برای مالکان خود ایجاد کنند، لذا اگر شرکت‌های با دارایی‌های بیشتر نتوانند کارایی دارایی خود را افزایش دهند و از آن سودآوری ایجاد کنند قطعاً ارزشمند نخواهند بود. با توجه به این امر و تلاش دولت برای ایجاد کارایی اقتصادی در دارایی‌های بنگاه‌ها به نظر می‌رسد خیلی از شرکت‌ها تمایل به فروش دارایی‌های خود پس از تجدید ارزیابی دارند که این امر با سیاستگذاری‌هایی برای فروش دارایی‌های مازاد شرکت‌ها تکمیل می‌شود و از این رو شرکت‌هایی که اقدام به فروش دارایی‌های خود نیز می‌کنند هم امکان دارد برای فعالان بازار جذاب باشند. از این‌رو با توجه به توضیحات فوق صنایعی که می‌توان آنها را برای سال 1395 به عنوان صنایع پیشرو معرفی کرد صنعت برق و عرضه آب و بخار، دارو، لیزینگ، حمل و نقل، صنایع فنی مهندسی، مس و فلزات آلیاژی هستند.
عمده صنایع مذکور از افزایش نرخ دلار و تغییر تکنولوژی منتفع می‌شوند و تقاضای نسبتاً پایداری را برای محصولات خود متصور هستند. همچنین شرکت‌های تولید‌کننده مس و فلزات آلیاژی با توجه به تقویت قیمت جهانی این محصولات و چشم‌انداز مثبت وضعیت صادرات ارزی آنها جذابیت مناسبی را برای سرمایه‌گذاران دارند و از این رو به نظر می‌رسد در شش‌ماهه پیش رو وضعیتی بهتر از شاخص را تجربه کنند.
قعرنشینان شاخص
صنایعی را که در سال آینده کمتر از شاخص بازدهی خواهند داشت می‌توان صنعت نفت، گاز، پتروشیمی و پالایش نفت خام، سیمان، مسکن، سنگ‌آهن و فلزات اساسی، کاشی و سرامیک و گروه بانکی دانست. این صنایع با تکنولوژی‌هایی قدیمی دست به گریبان هستند که جایگزینی آن با توجه به شرایط فعلی اقتصاد بین‌المللی و داخلی چندان توجیه‌پذیر نیست. همچنین در میان این صنایع بخش مسکن و ساخت‌و‌ساز نیز قرار دارد که به علت مازاد عرضه در سال 1395 نیز بازدهی‌ای کمتر از شاخص داشته باشد. مهم‌ترین بخشی که در این گروه مورد توجه اکثر فعالان اقتصادی است بخش مسکن است که با توجه به کمبود تقاضای مصرفی خانوار و بالا بودن درصد هزینه مسکن از هزینه‌های مصرفی خانوار (33 درصد) به نظر نمی‌رسد طبقه متوسط جامعه بتواند تغییری را در وضعیت تقاضای مسکن ایجاد کند و حتی با رشد قیمت مسکن بخشی از تقاضای طبقه متوسط از بازار حذف خواهد شد و از این رو نمی‌توان این گروه را در طبقه صدرنشینان شاخص جای داد. صنایعی که در این گروه نام برده شد عموماً صنایعی هستند که یا از افزایش نرخ ارز متضرر می‌شوند یا اینکه با مازاد عرضه داخلی مواجه هستند و به نظر نمی‌رسد جذابیت چندانی داشته باشند.
برخی دیگر از صنایع مانند صنعت نفت، گاز و پتروشیمی و همچنین پالایش نفت خام نیز بر خلاف روندهای 10 سال گذشته خود اکنون در وضعیت مناسبی به سر نمی‌برند و با توجه به قیمت‌های جهانی شرایط مناسبی ندارند همچنین چشم‌انداز افزایش نرخ ارز نیز بیشتر به ضرر شرکت‌های حاضر در این گروه است. چرا که شرکت‌های تولید‌کننده فرآورده‌های نفتی و پالایشی خوراک دریافتی مجتمع‌ها را با نرخ ارز مبادله‌ای دریافت می‌کنند و فروش فرآورده آنها با ارز آزاد است که این امر موجب می‌شود حاشیه سود مناسبی از تفاوت ارز مبادله‌ای و ارز آزاد برای آنها ایجاد شود که در صورت یکسان‌سازی این حاشیه از بین رفته و سودآوری آنها نیز کاهش خواهد یافت. همچنین در قعرنشینان شاخص به نظر می‌رسد گروه بانکی همچنان جایگاه خود را حفظ کنند و با توجه به فاصله آنها با مقررات بین‌المللی و همچنین رخوت موجود در اصلاح ساختاری خود نتوانند عملکرد مناسبی را در شش‌ماهه پیش رو داشته باشند. همچنین این گروه به علت حجم بالای وام‌های غیرعملیاتی و ذخیره‌های گرفته‌نشده در سنوات گذشته از این بابت به نظر می‌رسد در صورت افزایش سودآوری نتواند سودی را به سرمایه‌گذاران خود ارائه دهد و ذخیره‌های وام‌های غیرعملیاتی سودآوری بانک‌ها را برای حداقل دو سال پیش رو تحت تاثیر قرار دهد.
جمع‌بندی
متناسب با آنچه در بالا به بررسی آن پرداختیم، با توجه به شرایط اقتصادی، حداقل در بازه زمانی شش ماه آینده وضعیت رکودی صنایع بورسی پابرجا خواهد ماند و پس از آن جذاب‌ترین سهام در فصل مجامع به نظر می‌رسد شرکت‌هایی که امکان تغییر تکنولوژی و استفاده از افزایش نرخ‌های ارز را دارند می‌توانند امید به افزایش سودآوری داشته باشند. همچنین به نظر می‌رسد تحولات بنیادی در سودآوری ابتدا از شرکت‌های کوچک و بعد شرکت‌های بزرگ ایجاد شود. آنچه می‌تواند پیش‌بینی‌های انجام‌شده در فوق را تحت تاثیر قرار دهد تحولات قیمت مواد خام در بازارهای بین‌المللی و همچنین تسریع در ورود پول از سوی سرمایه‌گذاران خارجی است که سرعت تحولات در بازار سرمایه ایران را بالاتر خواهد برد.
دیدگاه شما